İşverenlerin Çalışanlara Anlamsız İbraname Tehdidi

Bazı işverenlerin işten çıkardıkları veya kendisi işten çıkan işçilere karşı tehdit olarak kullandıkları yollardan biri de ibranamedir.  İbranameyi imzalamayan işçisini işçilik alacaklarını ödememekle tehdit eden işverenlere rastlanmaktadır.

Aslında ibraname hizmet akdinin fesih tarihi üzerinden 1 ay geçmedikçe imzalatılamaz, imzalatılsa bile geçerli olmaz.  (Bkz. İbranamenin Geçerlilik Şartları Nelerdir ?, İşten Ayrılan İşçiye Hemen İbraname İmzalatılabilir mi ? başlıklı yazılar.) Öte yandan ibranamede ödendiği belirtilen ve işçinin de aldığını kabul ettiği işçilik alacaklarının banka yoluyla ödenmiş olması da zorunludur.

Hal böyle iken ibranameyi imzalamazsan işçilik alacaklarını ödemem şeklinde tavır sergileyen, tabiri caizse işçiyi tehdit eden işverenlerin bu tavırlarını anlamak mümkün değildir. Çünkü bu durumda işçi de işçilik alacaklarını almadığım halde aldım diye imzalarsam işveren alacaklarımı ödemez şeklinde bir şüpheye düşmekte, ibranameyi imzalamaktan çekinmektedir.

Peki Doğrusu Nedir ?

Bu konudaki tek doğru ve hakkaniyete uygun tavır, işçinin tüm alacakları (maaş-ücret, fazla mesai, kullanılmamış izinlere ait ücretler, işçi hak etmişse ihbar ve/veya kıdem tazminatı gibi) banka yoluyla ödendikten (işçinin banka hesabına yatırıldıktan) sonra işçiye ibraname imzalatmaktır. Bu durumda işçi nasıl olsa alacaklarımı aldım diyerek artık ibranameyi imzalamasa dahi, işveren ödemeleri banka yoluyla yapmış olduğu, dolayısıyla elinde belge olduğu için işçinin ibranameyi imzalamamış olması hiçbir anlam ifade etmeyecek, işverenin aleyhine bir durum oluşturmayacaktır.

Öte yandan işveren gerçekten kötü niyetliyse, işçiyi tuzağa düşürmek, yani tüm işçilik alacaklarını aldığına dair ibranameyi imzalatıp, ancak işçiye alacaklarını hiç ödememeyi veya eksik ödemeyi düşünüyorsa, bu durumda da ibraname hiçbir anlam ifade etmeyecek, işverenin işine yaramayacaktır. Çünkü ibranamede ödendiği belirtilen işçilik alacaklarını ödediğini belgelemeyecektir.

Not: Yargıtay kararlarına göre ibranamenin geçerli sayılması için hizmet akdinin feshinden yani işçinin işten çıkarıldığı tarihten en az bir ay geçtikten sonra işçiye imzalatılmış olması, işçiye ödendiği belirtilen işçilik alacaklarının türünün (örneğin ücret, fazla mesai, kıdem tazminatı gibi) ve her alacak için ayrı ayrı ödemesi yapılan miktarın ibranamede açıkça belirtilmesi, ayrıca ödemenin banka yoluyla yapılmış olması gerekmektedir. Çünkü işçiye imzalatılacak ibraname gibi makbuz da zorla, tehditle işçiye imzalatılabilecek bir belge olduğundan, işçi kendisine ibranamenin zorla imzalatıldığını iddia edebileceği gibi, ödemelere ilişkin makbuzun da zorla imzalatıldığı iddia edebilecektir. Bu nedenle ödemelerin banka yoluyla yapılmış olması bu çok önemlidir. (Bkz. Çalışanlara Elden Ücret Ödemenin Riskleri) (isvesosyalguvenlik.com)