4857 sayılı İş Kanununun 6 ncı maddesinde; işyeri veya işyerinin bir bölümünün hukukî bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçları ile birlikte devralana geçeceği belirtilmiştir.

İşyerinin Devri Konusu Neden Önemli ?

İşyerinin devri çalışanlar açısından çok önemli bir konudur, işyeri devrinde işçi aslında aynı işyerinde çalışmaya devam etmekte, sadece işçinin işvereni değişmektedir. Dolayısıyla işverenin değişmesinin işyeri devri kapsamına girip girmediğinin tespiti çok önemlidir. Çünkü eğer işverenin değişmesi işyeri devri kapsamında değerlendirilirse; işçinin önceki işveren dönemindeki çalışmaları sıfırlanmamış olur, önceki çalışma süreleri işçinin kıdeminde, kıdem tazminatı, yıllık izin gibi konularda dikkate alınır, işçi hak kaybına uğramaz. Buna karşılık işverenin değişmesi işyeri devri kapsamında değerlendirilmezse o zaman işçi aynı işyerinde çalışmaya devam ettiği halde, yeni işverenle birlikte o işyerinde yeni yani sıfırdan işe başlamış sayılır. Bu durumda da özellikle işçi eski işveren dönemindeki çalışmalarına ait haklarını almamışsa, bu durum işçi açısından büyük hak kaybına sebep olur. Bu konudaki açıklamalar, İşyeri Devrinde İşçinin Hakları, İşyerinin Tamamının veya Bir Bölümünün Devri – Eski ve Yeni İşverenin Sorumluluk Halleri, İşyerinin Taşınması İşçiye Fesih Hakkı Verir mi ? başlıklı yazılarda yer almaktadır.

Özellikle SGK işlemleri açısından isim değişikliği ile işyeri devri arasındaki farkı Danıştay da bir kararında ayrıntılı açıklamıştır. (Bkz. Danıştay İşverenin İsim Değişikliği İle İşyeri Devri Arasındaki Farkı Belirledi)

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi de 14.09.2021 tarihli kararında;

“İşyeri devrinin temel ölçütü, ekonomik birliğin kimliğinin korunmasıdır. Avrupa Adalet Divanı kararlarına göre, maddî ve maddî olmayan unsurların devredilip devredilmediği ve devir anındaki değeri, işgücünün devri, müşteri çevresinin devri, işyerinde devirden önce ve sonra yürütülen faaliyetlerin benzerlik derecesi, işyerinde faaliyete ara verilmişse bunun süresi, işyeri devrinin kriterleri arasında kabul edilmektedir.

Maddî ve maddî olmayan unsurların devri söz konusu olmaksızın da işgücünün önem taşıdığı sektörlerde ekonomik birliğin önemli unsurunu olan işçilerin devri de, işyeri devri olarak kabul edilmelidir.”

açıklamalarına yer vermiştir.

İşyerinde İşçilerin Bağlı Olduğu Taşeron Değişirse veya İşyerinden Ayrılırsa Ne Olur ?

Peki aynı zamanda taşeronun da (alt işverenin de) işçi çalıştırdığı bir işyerinde asıl işverende herhangi bir değişiklik olmaması ancak taşeronun (alt işverenin) değişmesi ya da işyerinde ayrılması taşeronun işçileri açısından nasıl değerlendirilmelidir ? Taşeronun değişmesi veya işyerinden ayrılması işyeri devri sayılır mı ?

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi aynı kararında bu konuyu da açıklığa kavuşturmuştur. Dairenin söz konusu kararında;

“İşçinin asıl işverenden alınan iş kapsamında ve değişen alt işverenlere ait işyerinde ara vermeden çalışması halinde, işyeri devri kurallarına göre çözüme gidilmesi gerekmektedir. Alt işverenlerin değişmesinin işyeri devri olup olmadığı bakımından ise süresi sona eren alt işverenin işyerinden ayrılması anında işçilerini de beraberinde götürüp götürmemesi önemli bir unsurdur.

İş sözleşmesinin tarafı olan işçi veya alt işveren tarafından bir fesih bildirimi yapılmadığı sürece, iş sözleşmeleri değişen alt işverenle devam edeceğinden, işyerinde çalışması devam eden işçi açısından, feshe bağlı haklar olan ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücreti talep koşulları gerçekleşmiş sayılmaz. Buna karşın, süresi sona eren alt işverence işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, yapılan fesih bildirimi ile iş ilişkisi sona ereceğinden, işçinin daha sonra yeni alt işveren yanındaki çalışmaları yeni bir iş sözleşmesi niteliğindedir.

Belirtmek gerekir ki, asıl işveren ile arasındaki sözleşme sona eren alt işveren işyerinden ayrılmasına rağmen, ayrılan alt işverenin işçileri ara vermeden asıl işverene ait işyerinde asıl işveren tarafından çalıştırılıyorsa, bu halde alt işveren ile asıl işveren arasında bir işyeri devri bulunduğu kabul edilmelidir.”

açıklamalarına yer vermiştir. (T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2021/7416, Karar No. 2021/11709, Tarihi: 14.09.2021)

Yargıtay’ın söz konusu kararına göre; işyerinde taşeron (alt işveren) değişse bile önceki taşerona bağlı olarak çalışan işçilerin yeni taşerona bağlı olarak aynı işyerinde çalışmaya devam etmeleri halinde, taşeron değişikliği söz konusu taşeron işçileri açısından işyeri devri olarak değerlendirilecektir. Aynı şekilde işçilerin bağlı oldukları taşeronun işyerinden ayrılması, ancak işçilerin asıl işverene bağlı olarak aynı işyerinde çalışmaya devam etmeleri halinde de durum yine işyeri devri olarak değerlendirilecektir. Böylece işyeri devrinde çalışanların sahip olduğu haklar burada taşeron işçileri için de aynen geçerli olacak, işçiler hak kaybına uğramayacaktır. (isvesosyalguvenlik.com)