İzin Kullandırılmaması İşçi İçin Haklı Fesih Sebebidir

İzin Kullandırılmaması İşçi İçin Haklı Fesih Sebebidir
25 Şubat 2020 22:51

Çalışma hayatında dinlenme yani izin hakkı o kadar önemlidir ki Anayasa dahi yer almaktadır, yani Anayasa tarafından güvence altına alınmış Anayasal bir haktır.

İşveren tarafından yıllık ücretsiz izin kullandırılmaması çalışma şartlarının uygulanmaması anlamına gelir ve işçiye 4857 sayılı İş Kanunun 24/II-f bendine istinaden ihbar süresine uymadan iş akdini feshetme ve kıdem tazminatı talep etme hakkı verir. Hatta hafta tatilinin (haftalık iznin) kullandırılmaması da işçiye bu hakkı verir.

Anayasa’nın 50 nci maddesinde; “Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” hükümlerine yer verilmiştir. Çalışanların izin hakları ve şartları ise İş Kanunlarında düzenlenmiş olup bu konudaki ayrıntılı bilgi ve açıklamalar İşçinin İzin Hakları – Ücretli ve Ücretsiz İzinler – İzin Verilmesi Zorunlu Durumlar – İzin Süreleri başlıklı yazıda ve Rapor-İzin Rehberi sayfasında yer almaktadır.

İşçinin dinlenme yani izin hakkı o kadar önemlidir ki işçi kendisi istese dahi bu haktan vazgeçemeyeceği gibi, işçiye izin kullandırıp kullandırmama işverenin inisiyatifine (keyfine) de bırakılmamıştır. İşverenin sadece işçinin görüş ve talebini de dikkate alarak iznini kullanacağı zamanı / tarihi belirleme yetkisi bulunmaktadır.

Nitekim 08.04.2019 tarihli Yargıtay kararında özet olarak; yıllık izin kullandırma zamanını yani işçinin yıllık iznini hangi tarihler arasında kullanacağını belirleme konusunun işverenin yönetim hakkı kapsamında olduğu, ancak işçiye yıllık olarak dinlenme hakkı sağlanmasının işyeri çalışma koşulları arasında yer aldığı, işçiye yıllık dinlenme hakkı tanınmasının dayanağının Anayasada yer alan çalışma koşulu olduğu, aksine uygulamanın yani işçiye uzun bir süre dinlenme hakkı sağlanmamasının işçi açısından 4857 sayılı yasanın 24/II-f bendine göre işçi açısından haklı fesih nedeni oluşturacağı belirtilmiştir. (9. Hukuk Dairesi – 2017/10772 E., 2019/8028 K.)

Dolayısıyla izin kullanmak işçinin kanuni hatta Anayasal bir hakkı olduğundan; kendisine izin kullandırılmayan / eksik izin kullandırılan / bu konuda zorlukla karşılaşan işçi 4857 sayılı İş Kanununun 24/II/f. bendinde istinaden haklı sebeple iş akdini feshedebilir. Bu nedenle iş akdini fesheden işçi ihbar süresine uymak zorunda olmadığı gibi, bir yıllık çalışma süresini doldurmuşsa kıdem tazminatı da alabilir. Ayrıca iş akdinin feshiyle birlikte, işçinin kullanmadığı izin sürelerine ait ücretlerinin işveren tarafından işçiye ödenmesi gerekir. Söz konusu İş Kanununun “İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı” başlıklı 24 üncü maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinin (f) alt bendi uyarınca, çalışma şartlarının uygulanmaması işçi açısından haklı fesih sebebi sayılmaktadır.

Bu konudaki diğer bazı Yargıtay kararları aşağıda özetlenmiştir.

• 24.03.2011 tarihli Yargıtay kararında; yıllık izin süresinin tarafların anlaşmasıyla ve bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere bölünebileceği, yıllık izinlerin talep edilmesine rağmen çok kısa sürelerle kullandırılmasının işçi açısından haklı fesih sebebi olarak değerlendirilebileceği, ancak iznin sırf 10 günden kısa olması nedeniyle kullanılmamış gibi değerlendirilmeyeceği belirtilmiştir. (9. Hukuk Dairesi – 2009/7959 E., 2011/8629 K.)

• 06.10.2011 tarihli Yargıtay kararında; “Her ne kadar işveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de ancak bir yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde davacı işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır. ” ifadesi kullanılmıştır. (9. Hukuk Dairesi – 2011/31608 E., 2011/35332 K.)

• 13.2.2002 tarihli Yargıtay kararında; “Bununla beraber hak kazandığı izni çalışmakta iken işverenden isteyen işçi kendisine böyle bir iznin kullandırılmayacağı açık ve kesin şekilde ifade edildiği takdirde iş Kanununda tanınmış olan haklarını kullanabilir. Örneğin işçi için bu durum sözleşmeyi haklı nedenle fesih yetkisi verir.” açıklamasına yer verilmiştir. (9. Hukuk Dairesi 2001/17459 E., 2002/2727 K.) Her ne kadar bu Yargıtay kararı 1475 sayılı eski İş Kanunu dönemine ait olsa da yıllık izin ve fesih konuları 10/6/2003 tarihinde yürürlüğe girmiş olan ve halen uygulanan 4857 sayılı İş Kanununda da aynen düzenlenmiş, sadece madde numaraları değişmiştir.

• 18.03.2014 tarihli Yargıtay kararında; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesinde, işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verileceğinin düzenlendiği, yıllık iznin hangi tarihlerde kullandırılacağı işverenin yönetim hakkı kapsamında olmakla birlikte talep hakkının doğduğu yıl içerisinde izin hakkının kullandırılması gerektiği, ancak yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gerektiğini belirtmiştir. (22. Hukuk Dairesi – 2013/7567 E., 2014/6472 K.)

• 16.12.2015 tarihli Yargıtay kararında; işçinin yıllık iznini talep etmesine rağmen işverence kullandırılması gereken yıl içinde kullandırılmamasının “çalışma koşullarının uygulanmaması” kapsamında sözleşmenin feshinde işçi açısından haklı sebep oluşturacağı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 54. maddesine göre işçinin kazandığı yıllık iznini bir sonraki yıl kullanması gerektiği belirtilmiştir. (22. Hukuk Dairesi – 2014/24209 E.,  2015/34653 K.)

Yukarıda yer verilen örnek Yargıtay kararlarından da anlaşılacağı üzere; yıllık ücretli izin kullandırılmayan, kısa süreli izin kullandırılan işçi bu nedenle haklı sebeple iş akdini feshedebilir.

Fesih Hakkı Hafta Tatili İzni İçin de Kullanılabilir

Yukarıda sadece konuya yıllık ücretli izin açısından değinilmiş olmakla birlikte, haftalık 45 saatlik çalışma süresini doldurduğu halde kendisine İş Kanunun 46 ncı maddesi uyarınca verilmesi gereken en az 24 saatlik ücretli hafta tatili (haftalık izin) verilmeyen işçi de aynı şekilde haklı sebeple iş akdini feshedebilir. Çünkü yukarıda örnek olarak yer verilen bazı Yargıtay kararlarında çalışma koşullarının uygulanmamasının sözleşmenin feshinde işçi açısından haklı sebep oluşturacağı belirtilmiştir. Yargıtay’ın genel değerlendirmelerine göre de hangi konuda olursa olsun farketmez, İş Kanununda yer alan çalışma şartlarına riayet edilmemesi haklı fesih sebebi sayılmaktadır. Çünkü Kanunun 24/II/f. bendinde çalışma şartlarının uygulanmaması işçiye fesih hakkı veren sebepler arasında sayılmıştır.(isvesosyalguvenlik.com)

Esman DİLLİ *

——————

* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu

YORUMLAR

Yorumu Cevapla [ Yoruma cevap yazmaktan vazgeç ]

  1. Erdoğan güneş dedi ki:

    ben ordu caybaşında yaşıyorum devletimizin sundugu hiçbir yardımdan yararlanamıyorum üstüme hiçbir şey yok (araba ev arsa ) hiçbiri yok ama her sosyal yardıma başvurduğumda vakıflar tarafından reddediliyor bu zor günlerde yardımcı olun tessekürker

    1. Firat dedi ki:

      Ben yaklaşık 20 gündür haftalık izin kullanamıyorum ancak kullanılmayan haftalık izinler için mesai yatıracaklarını söylediler. Ben yine mesai almaktansa haftalık izin kullanmayı tercih ederdim ama is yerinde benden başka şuan yetkili olmadığı için kullanamıyorum. Sizce bu durum haklı fesih doğurur mu

    2. Mahmut dedi ki:

      Git çalış

  2. Mevlüt dedi ki:

    Ben ıstanbulda 5 yıldızlı bir otelde 12 yıldır çalışıyorum. 4 senelik yıllık iznim birikmiş (87 gün civarı) . Bunların yanında bide biriken haftalık izinlerimiz oldu.
    Bu şekilde sözleşmemi fesih hakkım varmı.
    Bide sözleşmemi fesh edersem işsizlik maaşı alabilirmiyim.
    Teşekkürler.

  3. Recep dedi ki:

    3. Yılımı doldurdum hiç yıllık izin kullanmadim sabah 9:00 akşam 21:00 çalışyorum. Rrsmi tatillerde dahi çalışıp mesai ücreti almadım. Bu yıl da iznimi sadece 4 5 gün kullandiriyorlar ve artik rahatsiz oluyorum bu durumdan bırakmak istiyorum haklı fesih sayılıyor mu? Lütfen yardımcı olur musunuz. Teşekkürler.

    1. Admin dedi ki:

      Yukarıdaki yazıda da belirtildiği üzere belirttiğiniz durum haklı fesih sebebi sayılır.

  4. Pelin dedi ki:

    Merhaba , şu an çalıştığım şirkette 3 yıldır çalışıyorum rahatsızlığım sebebiyle 24 gün rapor kullandım. Rapor bitişi yeni bir haftanın çalışma programı düzenlendi. Rapor bitmiş yepyeni bir hafta başlamış işyerim 24 gün rapor kullandığım için takip eden hafta (26 Ekim -01 Kasım / Ptesiden Pazar a 7 gün boyunca ) izin hakedişim olmadığını söylüyor. Doğru mudur? 7 gün izinsiz 52 saat çalışmak zorunda mıyım.

    1. Admin dedi ki:

      Rapor (istirahat) bitimi işbaşı yaptıktan sonra, 45 saatlik haftalık çalışma süresini doldurunca haftalık izne hak kazanırsınız.

  5. hasan dedi ki:

    ek 6 kapsamında sözleşmeli çalışıyorum fakat araçta 10 günden fazla yani ayın 27 günü çalışmaktayım 15 senemin 10 senesi ek 6 dan ödüyorum 5 sene ödenmemiş hiç senelik izin kullanmadım ne yapmalıyım

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerleri, dolayısıyla da taksi – dolmuş gibi ticari araçlar İş Kanunu kapsamına girmemektedir. Sizin çalıştığınız ticari araç da birden araç bulunan bir durağa ait değil kişiye aitse siz de İş Kanunu kapsamına değil, Borçlar Kanunu kapsamına giriyor olabilirsiniz. Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışanların izin hakları ise https://www.isvesosyalguvenlik.com/yeni-borclar-kanununda-isci-ve-isveren-yukumlulukleri/ başlıklı yazının II- İŞVERENİN BORÇLARI / İşçilere Tatil ve Dinlenme Verme Borcu bölümünde belirtilmiştir.
      Öte yandan Ek 6 kapsamındaki sigortalılık ayda 10 günden az çalışanlar için geçerli olup, ayda 10 gün veya daha fazla çalışan şoförün sigortasını araç sahibi kendisi yapmak ve primini de ödemek zorundadır, yani normal işyerlerinde çalışan işçiler gibi.

  6. Emrah dedi ki:

    2003 yılından buyana aynı iş yerinde çalışan büro personeliyim toplamda 220 gün izin alacagim var bunu bir kısmını kullanmak istiyorum ne yapmalıyım

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      İşverenden talepte bulunmanız gerekir, memurlarda olduğu gibi işçilerde iznin yanması gibi bir durum söz konusu değildir.

  7. Osman dedi ki:

    2010 yılından 2017 yılına kadar kurumsal bir firmada çalıştım içerde biriken 41 gün yıllık iznimin bir kısmını kullanmak istedim ama bana bu izni kullandirmadiklari için noter aracılığı ile ihtarname çekip iş akdimi tek taraflı olarak fesh ettim actigim dava yi bölge mahkemesi yari red yari kabul edip tazminat almam yönünde karar verdi ancak karşı tarafin istinafa götürdüğü dosya benim aleyhime sonuclandi ve tazminat alamayacağım bildirildi bu konuda ne yapabilirim

  8. Esra ULUKAYA dedi ki:

    Merhabalar. 12.05.2019 dan beri halen çalışmakta olduğum iş yerinde hiç yıllık izin kullandırılmadı ve tüm resmi tatillerde de çalıştım bunun da ve ücreti de tarafıma ödenmedi. Bu haklı fesih sebebi olur mu. İatlfa etmem durumunda hem geçmişe dönük iİn ücretlerimi hem de tazminatı mı alabilir miyim

    1. Hakan yıldız dedi ki:

      Merhaba 2016 yılından bu yana kurumsal bi firmada çalışmaktayım ve şirketin sunduğu bi görev amacıyla başka şehirdeki şubesinde kısa süreliğine çalışmak için gideceğim ama bana haftalık izninizde kendi imkanlarınızla buraya gelip başlayın denildi yol iznini sorduğumda böyle bi hakkım olmadığı söylendi bu durumda ne yapmalıyım buda fesh nedeni olabilirmi.

  9. Batuhan dedi ki:

    Bende hafta tatilinden müzdaribim hafta sonu tatilimiz verilmiyor ve pazar günü haftasonu mesaimiz normal gün olarak yazılıyor benim fesih haķkım varmıdır şimdiden teşekkürler

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Haftalık 45 saatlik çalışma süresini tamamlayan işçiye hafta tatilinin kullandırılmaması, haftalık 45 saati aşan her bir saatlik çalışma için fazla mesai ödenmemesi 4857 sayılı İş Kanununun 24/II. maddesi kapsamında işçiye fesih hakkı veren durumlardandır.

  10. İdris dedi ki:

    Haftasonu çalışma konusunu bir avukata sorduğumda şu cevabı aldım bende ,fazla mesai ücretini yatırıyorsa işveren haklıymış benim fesih hakkım yokmuş fakat ben haftasonu rızam olmadan çalışıyorum ne yapmalıyım acaba teşekkürler şimdiden

    1. isvesosyalguvenlik.com dedi ki:

      Eğer İş Sözleşmesinde haftasonu çalışmayacağınıza dair bir hüküm yoksa, işveren sizi haftasonu da çalıştırabilir, çünkü 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre;
      1- Cumartesi – Pazar günleri işçiler için tatil sayılmaz. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/cumartesi-pazar-isciler-icin-de-tatil-sayilir-mi/)
      2- İşveren hafta tatilini (haftalık izni) haftasonu kullandırmak zorunda değildir, hafta içi de kullandırabilir. (Bkz. https://www.isvesosyalguvenlik.com/hafta-tatilinin-haftalik-iznin-isciye-hafta-sonu-kullandirilmasi-zorunlu-mu/)

  11. Mehmet dedi ki:

    8 yıldır çalıştığım güvenlik firmasında 50 gündür haftalık izin kullanmadan çalışıyoruz. Fazla mesai parasını ödüyorlar fakat maaş bordrosu göremediğimiz için mesai parasını bilmiyoruz. Benim sormak istediğim ben mesai yapmak istemiyorum haftalık izin kullanmak istiyorum firma eleman bulamıyoruz diyor. İhtar çeksem haklarımı alabilirmiyim. Fazla mesaini ödüyoruz diye hakkımızı yerlerimi.