Kısa Çalışma ve Ücretsiz İzinde AGİ Sorunu

Koronavirüs salgınına bağlı olarak çalışmalara kısmen veya tamamen ara verilen işyerlerinde en çok başvurulan yollardan biri çalışanları kısa çalışmaya tabi tutmak, diğeri ücretsiz izne göndermek.

Kısa çalışmaya tabi tutulan veya ücretsiz izne gönderilen işçilerin ücret ve maaşlarında azalma meydana geldiği gibi almakta oldukları asgari geçim indirimi tutarlarında da (AGİ’ler de) azalma meydana geldi, hatta bu süreçte kendisine hiç AGİ ödenmeyen çalışanlar dahi var.

Kısa Çalışma veya Ücretsiz İzinde AGİ Niçin Azalıyor veya Hiç Ödenmiyor ?

Bu soruyu cevaplamadan önce asgari geçim indirimi uygulamasının amacını ve mantığını açıklamak gerekir. Asgari geçim indirimi; aldığı ücretinden / maaşından gelir vergisi kesilen çalışanlara yapılan bir ödeme olup, çalışanın ücretinden / maaşından kesilip Devlete ödenmesi gereken gelir vergisi tutarından bir miktar indirim yapılıp bunun işveren tarafından çalışana verilmesi şeklinde bir uygulamadır. Asgari geçim indirimi sözcüğünün içerisinde yer alan indirim ifadesi de buradan gelmektedir.

Buna karşılık çalışana İŞKUR tarafından ödenen kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) veya ücretsiz izin sırasında ödenen nakdi ücret desteğinden herhangi bir gelir vergisi kesilmemekte, sadece damga vergisi kesilmektedir. Bu nedenle de gelir vergisi kesintisine tabi olmayan kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğine bağlı olarak çalışana herhangi bir AGİ ödenmesi mümkün değildir. Ücretsiz izinli olduğu halde nakdi ücret desteği almayan çalışana ise herhangi bir ücret / maaş ödemesi de yapılmadığından, dolayısıyla gelir vergisi kesintisine tabi bir ödeme söz konusu olmadığından, bu çalışanın da aynı şekilde asgari geçim indirimi alması söz konusu değildir.

İşçi Sadece İşyerinde Çalıştığı Süre İçin AGİ Alabilir

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, ayın tamamında değil de bir kısmında kısa çalışmaya tabi tutulan veya ücretsiz izne gönderilen, dolayısıyla ayın bir kısmında da işyerinde çalışan işçiye, çalıştığı süre için işverenin ücret ödemesi gerektiğinden, işçi sadece bu çalıştığı süre için asgari geçim indirimi alacaktır. Ayda 30 günden az çalışan işçiye ödenecek asgari geçim indiriminin nasıl hesaplanacağı 30 Günden Az Çalışanların Asgari Geçim İndirimi Nasıl Hesaplanır ? başlıklı yazıda açıklanmıştır.

Yukarıdaki Açıklamalar Gerçeğe Uygun Bildirimde Bulunan İşverenler / İşyerleri İçin Geçerli

İşyerinde işçisi ayın tamamında çalışmaya devam ettiği halde, kısmen veya tamamen çalışmaya ara verilmiş gibi bildirim ve beyanda bulunan, bu şekilde haksız olarak işçisinin kısa çalışma ödeneği veya nakdi ücret desteği almasını sağlayan işverenler / işyerleri için yukarıdaki açıklamalar geçerli değildir, bu işverenlerin / işyerlerinin Devleti ve çalışanı zarara uğratan bu haksız uygulamasında, işçi işyerinde aynen çalışmaya devam ettiğine göre asgari geçim indirimin de aynen ödenmesi gerekir. İşverenin işçiye o ay için hiç ücret ödemiyor olması veya eksik ödüyor olması durumu değiştirmez, çünkü bu işverenin kötü niyetinden veya mevzuatı bilmeyişinden kaynaklanan haksız bir uygulama olduğundan, bize göre işverenin çalışana AGİ’sini tam ödeme mecburiyetini ortadan kaldırmaz. Bu konudaki uyarılar için Fırsatçı İşverenleri Mutlaka İŞKUR’a Bildirin !, İşyerinde Çalışıp Kısa Çalışma Ödeneği Alan İşçiler Dikkat ! başlıklı yazılara bakabilirsiniz. (Bkz. isvesosyalguvenlik.com)