Koronavirüs Salgını Sürecinde İşçi ve İşverenin Yükümlülükleri

Koronavirüs (Covid 19) salgını sürecini, çalışanların ve işverenlerin sorunsuz atlatabilmeleri için işverenlerin / işyerlerinin ve çalışanların uyması gereken kurallar ve yerine getirmeleri gereken yükümlülükler bulunmaktadır.

Bu kurallara eksiksiz uyulması ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi işçi ve işverenin kendi sağlığı açısından önemli olduğu kadar, işyerinden hastalığa yakalanıp evlerine ve çevrelerine taşımalarını, yaymalarını önlemek açısından da önemlidir. Bu konu vaka sayılarının artması nedeniyle daha da önemli hale gelmiştir.

Aile – Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından koronavirüs salgını sürecinde işyerlerinde işverenler ve çalışanlar tarafından uyulması gereken iş sağlığı ve güvenliği kuralları ve yapılması gerekenler 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alınarak belirlenmiş olup bunlar aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Ayrıca işyerinde çalışma alanları, asansörler, yemekhaneler, servis araçları gibi birçok konuda alınması gereken tedbirler Bakanlık Belirledi – İşyerlerinde Bu Koronavirüs Tedbirlerine Uyulacak ! başlıklı yazıda, İçişleri Bakanlığı tarafından alınan kararlardan işyerleri ile ilgili olanlar Sokağa Çıkma Kısıtlamasından Muaf Tutulacak Çalışanlar ve Açık Olacak İşyerleri, Yeni Koronavirüs Önlemleri Kapsamında İşyerlerinde Uyulacak Kurallar başlıklı yazlarda açıklanmıştır.

6331 SAYILI KANUN VE İLGİLİ MEVZUAT GEREĞİNCE İŞYERLERİNDE YAPILACAK ÇALIŞMALAR VE ALINACAK TEDBİRLER

Ayrı Risk Değerlendirmesi Yapılmalı veya Mevcut Risk Değerlendirmesi Güncellenmeli

6331 sayılı Kanun gereği tüm işyerlerinde risk değerlendirmesi yapmak veya yatırmak zaten zorunludur. Ancak COVID-19 ile ilgili işyeri özelindeki tehlikelerin belirlenerek ayrı bir risk değerlendirmesinin yapılması veya mevcut risk değerlendirmesinin güncellenmesi gerekmektedir. Risk Değerlendirmesi yapılırken tehlikeler, riskler ve alınacak önlemlerin belirlenmesinde aşağıda yer alan temel ilkelerin göz önünde bulundurulması uygun olacaktır;

• Çalışanların işyerinde nerede ve nasıl COVID-19 virüsüne maruz kalabileceğine ilişkin değerlendirme yapılmalı, işyerinde işin özelliği nedeniyle yüksek risk altındaki çalışanlar belirlenmeli, iş süreçleri ve çalışma şekilleri değerlendirmeler sonucu yeniden planlanmalıdır.

• İşyerinde aynı anda bulunan çalışan sayısının asgari oranda tutulması için uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma, çalışma süresinin organizasyonu gibi planlanmalar yapılmalıdır.

• Maruziyetin (koronavirüse maruz kalma riskinin) azaltılması için, özellikle yemekhane ve dinlenme alanlarında, sosyal mesafenin arttırılmasına ilişkin önlemlerin belirlenmesi,

• Çalışanların bireysel risk faktörleri (örneğin; kronik rahatsızlığı olan çalışanlar, gebe çalışanlar gibi özel politika gerektiren çalışanlar vb.) belirlenmeli ve bu çalışanların korunması için gerekli tedbirler değerlendirilmeli.

• Enfeksiyonun önlenmesi için alınması gereken temel önlemler belirlenmeli.

• Hasta kişiler belirlenmeli ve izolasyonu için politikalar ve prosedürler belirlenmeli.

• İşyerinde çalışanlara verilmek üzere COVID-19 virüsüne karşı koruma sağlamaya uygun ve yeterli sayıda kişisel koruyucu donanım (KKD) tedariği planlanmalı.

İşyerinde Enfeksiyon Riskine Karşı Alınacak Tedbirler

• 6331 sayılı Kanun gereği hazırlanan Acil Durum Planında yer alan salgın hastalıklara karşı alınması gereken Önleyici ve Sınırlandırıcı Tedbirlerin, COVID-19’a ilişkin olarak güncellenmeli ve devreye alınmalıdır. Çalışan temsilcileri ve/veya çalışanlar güncellenen acil durum planı hakkında bilgilendirilmeli ve plan kapsamında ne yapmaları veya yapmamaları gerektiğinin farkında olmaları sağlanmalıdır.

• İşyerinde COVID-19 enfeksiyonu salgınına karşı alınmış ve alınması gereken tedbirler hakkında (sosyal mesafe kuralına uyarak veya uzaktan iletişim araçları vb.), çalışanlar ve/veya temsilcilerinin görüşleri alınmalı, bu konulardaki görüşmelerde yer almaları ve katılımları sağlanmalıdır.

İşyerinde COVID-19 ‘a Maruziyet Riskinin Azaltılması İçin İşverence Alınması Gereken Önlemler

• İşyerinde birden fazla işveren (alt işveren – taşeron) varsa birlikte hareket edilmelidir.

• Mevcut acil durum planları ve risk değerlendirmeleri güncellenmeli veya ayrı risk değerlendirmesi yapılmalı, ayrıca salgına karşı bir eylem planı geliştirilmelidir. Bu planda hazırlık ekibinde görevli çalışanlar ve sorumlulukları belirlenmelidir.

• İşyerine ziyaretçi giriş çıkışları kısıtlanmalıdır.

• Aciliyeti olmayan etkinlikler iptal edilmelidir.

• Toplantılar sınırlandırılmalı ve kalabalık toplantı düzenlenmemelidir.

• Toplantılarda sosyal mesafeye dikkat edilmeli, toplantı asgari sayıda kişi ile yapılmalıdır. Mümkün olduğunca çevrimiçi veya konferans görüşmesi yoluyla toplantı yapılmalıdır.

• Çalışanların giydikleri kıyafetler hijyen kurallarına göre yıkanmalı ve havalandırılmalı, iş kıyafetleri ile gündelik kıyafetler ayrı tutulmalıdır.

• Çalışan sayısı, sosyal mesafeyi koruyacak şekilde mümkün olan en az sayıda tutulmalıdır.

• Evden çalışma imkanı olan personel evden çalışmaya yönlendirilmelidir.

• Çalışanların molaları ve yemek araları sosyal mesafeyi koruyacak şekilde düzenlenmelidir.

• Büyük çalışma ekiplerinin daha küçük gruplar şeklinde düzenlenmesi önemlidir. Bu kapsamda vardiya usulü çalışmaya geçilebilir veya vardiya sayıları artırılabilir.

• Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek şekilde düzenlenmelidir.

• İşyerinde hijyen önlemleri alınmalı, çalışanların kişisel hijyenlerini sağlamaları için yeterli ve gerekli malzeme ve ekipmanlar temin edilmelidir.

• Öncelikle ziyaretçi veya müşteri potansiyeli bulunan işletmelerde, bunlarla ilk önce muhatap olan bütün çalışanlar, COVID-19 enfeksiyonu salgını ve bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirilmelidir.

• Ziyaretçiler ve müşteriler de işyerinde COVID-19 enfeksiyonu salgınına dair alınan ve uyulması gereken kurallar hakkında bilgilendirilmelidir.

• Atıkların toplanması, depolanması ve işyerinden uzaklaştırılması konularında çalışanlar bilgilendirilmelidir.

Tedbirleri Almayan İşverene Yaptırım Uygulanacak

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği işveren; çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde idari yaptırım uygulanacaktır. (Bkz. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İdari Para Cezaları – 6331 Para Cezaları)

Çalışanların COVID-19 İle İlgili Yükümlülükleri

• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 19 uncu maddesinde çalışanların yükümlülükleri belirlenmiş olup Kanun uyarınca çalışanlar; iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. (Bkz. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğiyle İlgili Yükümlülükleri Nelerdir ?)

• Çalışanlar 19 uncu madde kapsamındaki yükümlülüklerinin yanında COVID-19 hastalığı özel olarak işyerinde alınan tedbirlere uymak ve bu konuda verilen emir ve talimatları uygulamak zorundadır. (isvesosyalguvenlik.com)