Miras için insanlar kavga ediyorken, miras kavgaları sık sık haberlere konu oluyorken, mirasın reddi şeklindeki bir ifade biraz garip gelebilir.

Ancak ölen kişinin (murisin) borcu varsa ve malvarlığı borcunu kapatmaya yetmiyorsa, mirasçıların (varislerin) mirası reddetmesi (reddi miras) sık karşılan bir uygulamadır. Mirası reddeden kişi ölen yakından kalan mirastan faydalanamazken, hiçbir pay alamazken, aynı zamanda onun borçlarını ödeme yükümlülüğünden de kurtulmaktadır.

Mirası Reddetmiş Olmak Dul – Yetim Aylığı Almayı Engellemez

Ölen eşten, ana – babadan kalan mirası reddeden kişinin mirasını reddettiği kişi üzerinden dul – yetim aylığı alıp alamayacağı konusuna gelince; sosyal güvenlik mevzuatının ana yasası olan ve şu an yürürlükte bulunan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre ölüm yani dul ve yetim aylığı, ölen sigortalının hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanan bir aylıktır.

Hak sahibi ise aynı Kanunun tamınlar başlıklı 3 üncü maddesinde yer alan (7) numaralı bentte: “Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babası” şeklinde tanımlanmıştır. Dolayısıyla burada ölen kişi üzerinden hak sahibi olabilmek için mirası reddetmemiş olma şartına yer verilmemiştir.

Aynı şekilde 5510 sayılı Kanunda mirası reddetmiş kişilere ölüm aylığı bağlanmayacağına dair bir hükme yer verilmediği gibi, ölüm aylığı bağlanabilmesi için mirası reddetmemiş olma gibi bir şarta da yer verilmemiştir. 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölen kişilerden dolayı ölüm (dul-yetim) aylığı bağlanmasında esas alınan 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununda, 1479 sayılı Bağ-Kur Kanununda, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda da böyle bir hükme veya şarta yer verilmemiştir.

Belirtilen nedenlerle de ölen kişinin mirasını reddetmiş eşi ve/veya çocukları, eğer Kanunlarda yer alan diğer şartları taşıyorsa (ölen kişinin sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yeterli olması, ölüm aylığı bağlanacak kişinin duruma göre sigortalı işte çalışmaması, kendi çalışmasından dolayı gelir – aylık almaması, 20 – 25 yaşını doldurmamış olması, evli olmaması gibi) (Bkz. Dul ve Yetim Aylığı Alma Şartları), başvurmaları halinde kendilerine ölüm (dul – yetim) aylığı bağlanır, ölenin mirasını reddetmiş olmaları buna engel teşkil etmez. Dul – yetim aylığı bağlandıktan sonra mirasın reddedilmiş olması aylığın kesilmesini gerektirmez.

Aynı durum, ölen kişinin sigortalılık süresi ve/veya prim gün sayısı yetmediği için ölüm aylığı bağlanamayan kişilere yapılacak toptan ödeme için de geçerlidir.

İstisnai Durum

5510 sayılı Kanunun “Gelir ve aylık bağlanmayacak haller” başlıklı 56 ncı maddesinde; ölen sigortalının hak sahiplerinden, kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları, hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve aylıklar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır hükümlerine yer verilmiştir.

5434 sayılı Kanunun 77 nci maddesinde de benzer nedenlerle mirastan ıskat edilenlere dul ve yetim aylığı bağlanmayacağı belirtilmiştir.

Dolayısıyla yukarıda belirtilen nedenlerle mirasçılıktan çıkarılmış, mirastan ıskat edilmiş kişilere ölüm (dul-yetim) aylığı bağlanmaz. (isvesosyalguvenlik.com)