Primini Zamanında Ödeyemeyen Vadesi Gelmemiş Primi de Ödemek Zorunda

Hizmet akdine istinaden 4/a (SSK) kapsamında işyerlerinde çalışan sigortalılar ile 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışan sigortalılar dışındaki tüm sigortalılar primlerini kendileri ödemekte olup; bu kapsama isteğe bağlı sigortalılar, Bağ-Kur sigortalıları, Ek-5, Ek-6, 2925 SSK Tarım sigortalıları girmektedir.

Primlerini Kendileri Ödemeleri Gerekenler Ödeme Tarihi Geçmiş Borçları Olduğunda Sağlıktan Yararlanamıyor

Dolayısıyla sigorta primlerini kendileri ödemek zorunda olan bu sigortalıların ve bunların üzerinden sağlık yardımı alan bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık sigortası kapsamında SGK sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için SGK’ya ödeme tarihi (vadesi) geçmiş prim borcunun olmaması gerekmektedir. (Bkz. Sağlık Yardımlarından Yararlanabilmesi İçin Borcu Olmaması Gerekenler Kimlerdir ?) Bunlardan isteğe bağlı sigortalıların ödeme süresi geçmiş hiç prim borcunun bulunmaması, diğer kapsamdaki sigortalıların ise  60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekmektedir. Son birkaç yıldır 60/g ve Bağ-Kur sigortalılarına, ödeme süresi geçmiş borçları olsa bile sağlıktan yararlanma hakkı tanınıyor ancak bu hem geçici hem de kısıtlı bir uygulama, özel hastaneler ve eczanelerde geçerli değil. (Bkz. Borçlu Bağ-Kur ve 60/g Sigortalılarına Sağlıktan Yararlanma Hakkı Tekrar Tanındı)

Ayrıca 4/a (SSK) kapsamında işyerlerinde çalışanlar ile Ek-9 kapsamında çalışanların primlerini işverenleri ödediğinden, sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için prim borcunun olmaması şartı aranmamakla birlikte, işyerlerinde ayda 9 günden az çalışıp aylık GSS primini 30 güne tamamlamak zorunda olanlar (Bkz. GSS Primini 30 Güne Tamamlama Şartları Yine Değişti) ile Ek-9 kapsamında ev hizmetlerinde ayda 10 günden az çalıştığı için GSS primini kendileri ödemek zorunda olanlar da aynı şekilde söz konusu GSS primlerini süresinde ödememeleri halinde sağlık yardımı alamamaktadırlar.

Sigorta Primlerinin En Son Ne Zaman Ödenmesi Gerekiyor ?

Öte yandan tüm sigortalılık türlerinde (GSS, isteğe bağlı sigorta, Bağ-Kur, Ek-5, Ek-6, 2925 SSK Tarım), sigorta primlerinin ödenmesi gereken en son tarihler aynı olup, her aya ait sigorta priminin en geç takip eden ayın son günü ödenmesi gerekmektedir. Son günün resmi tatile denk gelmesi halinde son ödeme günü tatili takip eden ilk iş gününe sarkmaktadır. Örneğin; 2022 yılı Mart ayına ait sigorta primlerinin, 30 Nisan 2021 günü Cumartesine denk geldiğinden, 2 Mayıs 2022 Pazartesi günü sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Bu konuda sadece tarım sigortalılarına primlerini 6 ayda bir Ocak ve Temmuz aylarında ödeme imkanı tanınmıştır. (Bkz. Tarım SSK ve Tarım Bağ-Kur Sigortalıları Primlerini 6 Ayda Bir Ödeyebilecek)

Primini Düzenli Ödemeyenler Niçin Vadesi Gelmemiş Primi de Ödemek Zorunda Kalıyor ?

Dolayısıyla sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için prim borcu bulunmaması gerekenlerin yukarıda belirtildiği şekilde primlerini süresinde ödememeleri halinde sağlık yardımlarından yararlanmaları mümkün olmamaktadır. Bunlardan sigorta primlerini düzenli ödeyenler bir sorun yaşamamaktadır. Ancak primlerini düzenli ödemeyenler ise sağlık yardımı almak için ödeme süresi geçmiş aylara ait primlerini sonradan ödemek istediklerinde, henüz ödeme süresi geçmemiş aya ait sigorta primini de ödemek zorunda kalmaktadırlar, aksi halde SGK sağlık aktivasyonunu açmamaktadır.

Somut örnek verecek olursak, isteğe bağlı sigortalı olanların sağlık yardımından yararlanabilmeleri için SGK’ya ödeme süresi geçmiş prim borçlarının bulunmaması, bunun için de har aya ait isteğe bağlı sigorta priminin takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Örneğin; 2022 Mayıs ayına ait isteğe bağlı sigorta priminin 30 Nisan 2021 günü Cumartesine denk geldiğinden, 2 Mayıs 2022 Pazartesi günü sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Önceki aylar da dahil en son 2022 Şubat ayı primini Mart ayı sonuna kadar SGK’ya ödemiş isteğe bağlı sigortalı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık yardımlarından yararlanabileceklerdir. Ancak bu isteğe bağlı sigortalı eğer 2022 Şubat ayı primini Mart ayı sonuna kadar ödememişse o zaman sağlık yardımlarından yararlanmayacaklardır. İşte ilginç uygulama burada ortaya çıkıyor. Bu isteğe bağlı sigortalı diyelim ki Nisan ayı içerisinde hastaneye gitmek zorunda kaldı. SGK sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için 2022 Şubat ayı primini ödemesi gerekiyor (aylık en düşük isteğe bağlı sigorta primi şu an 1.601,28 TL bkz. İsteğe Bağlı Sigorta Prim Tutarları), Mart ayı priminin ise son ödeme tarihi gelmemiş, normalde bu kişinin Şubat ayı primini ödemesi halinde sağlık yardımlarından yararlanabilmesi lazım. Ancak bu kişinin Şubat ayı prim borcuna sayılması için ödeyeceği prim sistem tarafından otomatik olarak henüz ödeme tarihi geçmemiş (vadesi dolmamış) Mart ayı primine sayılıyor. Bu kişinin sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için bir aylık değil iki aylık primi ödemesi gerekiyor ki (şu an en az 3.202,56 TL) sistem ödenen aylık primin birini Mart ayına, diğerini Şubat ayına saysın, böylece kişi SGK sağlık yardımlarından yararlanabilsin. Örnekteki bu kişi Şubat ayı primini 31 Mart’ın sonuna kadar ödemiş olsaydı, Nisan ayında hastaneye gitmek istediğinde Mart ayı priminin ödeme süresi henüz geçmediği için sağlık yardımından yararlanabilecekti. Ancak Nisan ayına geçince Mart ayı primi de tahakkuk etti, bu kişi sağlıktan yararlanabilmek için artık hem Nisan hem de Mart primini ödemek zorunda, çünkü sadece ödeme süresi geçmiş Şubat ayı primini seçip ödeme imkanı yok, bir aylık prim ödendiğinden sistem bu primi Şubat ayı borcuna değil Mart ayı borcuna sayıyor.

Dolayısıyla burada primini düzenli ödemeyen kişi, ortaya herhangi bir sağlık problemi çıktığında, sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için tahakkuk etmiş, ancak henüz son ödeme tarihi geçmemiş primi de ödemek zorunda kalıyor. Çünkü SGK’nın sistemi primini düzenli ödemeyenlerin ödeyeceği primi sırasıyla en son ay priminden başlayarak geriye doğru diğer ayların prim borcuna mahsup ediyor (sayıyor).

Bu Uygulamanın Sebebi Ne ?

Bu uygulama SGK’dan kaynaklanmıyor tabii ki, bu uygulamanın sebebi ve dayanağı 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun aşağıda yer alan 47/1. Maddesi hükmü.

Ödemenin mahsup edileceği alacaklar:

Madde 47 – (Değişik: 22/7/1998 – 4369/22 md.)

Amme  alacağına  karşılık  rızaen  yapılan  ödemeler  sırasıyla;  ödeme  süresi  başlamış  henüz  vadesi  geçmemiş, içinde  bulunulan  takvim  yılı  sonunda  zaman  aşımına  uğrayacak,  aynı  tarihte  zaman  aşımına uğrayacak alacaklarda  her  birine orantılı  olarak,  vadesi önce gelen ve teminatsız veya az teminatlı olana mahsup edilir. Ödemenin, alacak aslı ile fer’ilerinin tamamını karşılamaması halinde mahsup alacağın asıl ve fer’ilerine orantılı olarak yapılır. (isvesosyalguvenlik.com)