SGK İşveren ve Prim İşlemleri Soru ve Cevaplar

SGK İşveren ve Prim İşlemleri Soru ve Cevaplar
14 Nisan 2014 22:20

İşveren, işveren vekili, alt işveren, işyeri, idari para cezaları, sigorta primleri, prim belgeleri gibi işveren ve işyeri ile ilgili SGK iş ve işlemleri hakkında soru ve cevaplar.

Not: Aşağıda yer alan cevap ve açıklamalar 14.04.2014 tarihinden sonraki mevzuat ve uygulama değişikliklerini içermemektedir. Aradığınız konuyla ilgili olarak sitemizde yer alan diğer güncel yazılara da bakabilirsiniz.

SORU 1- HANGİ MEKANLAR VE FAALİYETLER İŞYERİ SAYILMAKTADIR ?

CEVAP 1- Sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerler “işyeri” olarak sayılmaktadır.

İşyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçlar da işyerinden sayılmaktadır.

İşyerinin,

-Ruhsatsız olup olmadığının,

-İşyeri mülkiyetinin işverene ait olması veya kiralanmış olmasının,

-İşyerinin varoluş amacının (ticari veya gayri ticari) veya faaliyet konusunun,

sosyal güvenlik açısından işyeri sıfatının kazanılması bakımından herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

SORU 2- KİMLER İŞVEREN SAYILMAKTADIR ?

CEVAP 2- Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan sigortalılar ve kamu görevlilerini çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar “işveren” sayılmaktadır.

SORU 3- İŞVERENLİK SIFATI NE ANLAMA GELMEKTEDİR ?

CEVAP 3- İşverenlik sıfatı, sigortalı çalıştırmanın bir sonucudur. Çalışan kişinin sigortalılık niteliği yoksa (örneğin ücretsiz çalışan eş, ev hizmetlerinde süreksiz çalışanlar) sosyal güvenlik mevzuatı anlamında işverenlik de söz konusu değildir.

Sigortalı çalıştırılan işyerinin yasal eksikliklerinin bulunması (örneğin ruhsatsız olması) veya yasa dışı faaliyetlerde bulunması işverenlik sıfatını etkilememektedir. 

SORU 4-  İŞVEREN VEKİLLİĞİ NEDİR ?

CEVAP 4- İşveren adına ve hesabına, işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan kimse, işveren vekilidir.

SORU 5- İŞVEREN VEKİLLİĞİNİN ŞARTLARI NELERDİR ?

CEVAP 5- İşveren vekilliğinin söz konusu olmak için;

-İşveren adına ve hesabına hareket etmek,

-Bu sıfatla sadece işvereni temsil etmekle kalınmamak, işverenle birlikte hem de borç ve alacaklı durumunda olmak,

-İşin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini üstlenmek,

şartlarının bulunması gerekmektedir.

İşyerinde birden fazla kimse aynı anda işveren vekili olabilmektedir.

Sosyal güvenlik uygulamasında işveren vekili, işyerinde işin tamamını yönetme görev ve yetkisi bulunan kimsedir. (Örnek; genel koordinatör, genel müdür, direktör, fabrikatör, yönetmen gibi)

İşveren adına SGK’ya kayıt ve belge ibraz etmek, teftişler vermek, prim belgesi vermek, itiraz etmek gibi işlemlerde noterden onaylı vekaletname ile imza ve temsil yetkisinin verilmesi işveren vekilliği sıfatını kazandırmaz.

İşyerinde yapılan işlerde kısmen yönetim yetkisi bulunan kimseler işveren vekili sayılmamaktadır. (Örnek; personel müdürü, insan kaynakları müdürü, muhasebe müdürü, pazarlama müdürü, finans müdürü)

SORU 6- İŞVEREN VEKİLİNİN SORUMLULUĞU NELERDEN İBARETTİR ?

CEVAP 6- 5510 sayılı Kanunda geçen işveren deyimi, işveren vekilini de kapsamaktadır. Bu anlamda, işveren vekili, söz konusu Kanunda belirtilen tüm yükümlülüklerden dolayı işveren ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunda yer alan bu düzenleme nedeniyle, 1/7/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yetkili bir temsilci tarafından bir başkası adına ve hesabına yapılan hukuki işlemin sonuçları, doğrudan doğruya temsil olunanı bağlar.” yönündeki genel hukuki esasların sosyal güvenlik mevzuatında uygulama imkanı bulunmamaktadır.

SORU 7- ALT İŞVEREN NEDİR ?

CEVAP 7- Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denilmektedir.

SORU 8- ALT İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDAN DOLAYI ASIL İŞVERENİN SORUMLULUĞU VAR MIDIR ?

CEVAP 8- Sigortalılar, üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar dahi, asıl işverenin, 5510 sayılı Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren ile birlikte sorumluluğu bulunmaktadır.

SORU 9- ALT İŞVERENLİĞİN ŞARTLARI NELERDİR ?

CEVAP 9- Alt işveren sayılabilmek için;

-Ortada asıl işin tamamını yapmayı üstlenen veya kendi adına sigortalı çalıştıran bir asıl işveren,

-Asıl işverene ait bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu işte kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü bir kişi (alt işveren),

-Asıl işveren ile alt işveren arasında işle ilgili olarak hukuki (sözleşme) ilişki kurulmuş,

-Alt işveren tarafından üstlenilen işte çalıştırılacak sigortalılar, münhasıran o iş için istihdam edilmiş ve çalıştırılmış,

-Alt işveren tarafından yapılan iş, bir işin bölüm veya eklentileri ile ilgili,

-Alt işverenin üstlendiği iş, asıl işverenin işyerinde yürütülmekte olan işle ilgili,

-Alt işveren üstlendiği işi, sadece kendisi değil istihdam ettiği işçilerle yapılmış,

olması şartlarının bulunması gerekmektedir.

SORU 10- GENEL ANLAMDA İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDEN İBARETTİR ?

CEVAP 10- İşverenin genel anlamda, bu yükümlülükleri;

-İşyerinin bildirimi,

-Çalışmaya başlayan işçinin SGK’ya bildiriminin yapılması,

-Bir aylık dönem içinde çalıştırılan işçilerin çalışma gün sayılarının ve kazançlarının SGK’ya bildirilmesi (emekli olanların sosyal güvenlik destek primi olarak bildirimi, ay içinde eksik gün bildirimleri, fiili hizmet zammı bildirimi),

-Bir aylık dönem için çalıştırılan işçilerin primlerinin belirlenen süreler dahilinde SGK’ya ödenmesi,

-İşten çıkan veya çıkarılan işçinin 10 gün içinde işten çıkışının SGK’ya bildirilmesi,

-Sigortalı çalıştırmaya son verdiğini on beş gün içinde SGK’ya bildirmek,

-İş kazası ve meslek hastalığı vakalarında bu vakaları en geç 3 gün içinde SGK’ya bildiriminin yapılması,

-İş kazası ve meslek hastalığı sonrası işçiye sağlık hizmeti vermek,

-Tehlike sınıf ve derecelerini etkileyebilecek değişikliklerin bildirilmesi,

– Çalıştırılan sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği ödemelerinde SGK’ca istenen bildirimlerin belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapılması,

-SGK’nın denetim elemanların bilgi verilmek üzere çağrıldıkları zamanın gidilmesi, gerekli olan defter, belge ve delillerin gösterilmesi ve verilmesi, bu denetim elemanlarının görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı sağlanması ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmesi,

-İşyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak ve SGK’nın denetim elemanlarınca istenilmesi halinde 15 gün içinde ibraz edilmesi,

olarak belirlenmiştir.

SORU 11- KANUNDA BELİRTİLEN YÜKÜMLÜLÜKLER İŞVEREN TARAFINDAN NASIL YERİNE GETİRİLMEKTEDİR ?

CEVAP 11- Bilindiği gibi, günümüzde diğer kurum ve kuruluşlarda olduğu SGK tarafından işlemlerin kağıt ortamında kurtarılarak elektronik ortamda yapılması yönünde gelişmeler kaydedilmekte ve elektronik yapılan işlem sayısı her gün artırılmaktadır.

Buna göre, işverenlerce, yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla SGK ile işveren veya yetkili kişiler tarafından usulüne uygun olarak doldurulmuş ve imzalanmış “e-Sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Başvuru Formu”yla SGK’nın ilgili birimine (sosyal güvenlik il müdürlüğü veya merkezi) başvurulması ve işveren veya yetkili kişiler tarafından “e-Sigorta Sözleşmesi”nin imzalanması gerekmektedir.

İşveren haricindeki kişilerce bu uygulamalardan yararlanmak için işveren vekili veya işvereni temsile yetkili olunması ya da işveren adına SGK’da her türlü işlemi yapmaya yetkili olunduğuna dair özel vekâletnamenin bulunması icap etmektedir.

SORU 12- ALT İŞVEREN TARAFINDAN DA “e-SİGORTA” ŞİFRESİ ALINMA ZORUNLULUĞU VAR MIDIR ?

CEVAP 12- Alt işvereni olan işyerlerinde de, hem işveren, hem de alt işverenlerin her birinin ayrı ayrı “e-Sigorta” için başvuruda bulunmak ve yine ayrı ayrı kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi alma zorunluluğu bulunmaktadır.

SORU 13- APARTMAN YÖNETİCİLİKLERİNDE “e-SİGORTA” UYGULAMASI NASIL GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR ?

CEVAP 13- Apartman yönetimlerince yapılacak olan başvurularda ise, ayrıca, kullanıcı kodu ve şifresinin yönetici adına verilmesinin talep edilmesi halinde, “noter onaylı karar defteri”, “binaya ilişkin bilgilerin yer aldığı ilk sayfası” ve “yönetici seçimine ilişkin kat malikleri kurul kararının yer aldığı sayfa”nın da birer fotokopilerinin, “e-Sigorta Sözleşmesi”yle birlikte başvuru formuna eklenmesi mecburiyeti söz konusudur.

Apartman yönetimlerinde eğer şifre bir başka kişi adına alınacaksa, bu durumda yetki verilecek kullanıcı için çıkartılmış vekâletnamenin aslı veya noter onaylı sureti ya da ilgili idarelerce onaylı sureti de yukarıda bahsedilen belgelere eklenecektir.

SORU 14- “e-SİGORTA” ŞİFRESİ HANGİ HALLERDE İPTAL EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 14- “e-Sigorta Sözleşmesi”nde de yazılı “iptal” nedenlerin varlığı halinde durumun yazılı olarak ilgili SGK birimine bildirilmesi gerekmektedir. Bunun üzerine SGK’nın ilgili birimince kullanıcı kodu ve şifre iptal edilerek bu husus (sözleşme ve şifrenin iptal edildiği) bir yazıyla işveren veya yetkilisine bildirilmektedir.

SORU 15- “e-SİGORTA” ŞİFRESİNİN ÇALINMASI VEYA KAYBOLMASI HALİNDE HANGİ İŞLEMLER YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 15- İşveren veya yetkilisi tarafından kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresinin, çalındığı, kaybolduğu veya unutulduğu gibi hususların yazılı olarak SGK’nın ilgili birimine bildirilmesi halinde ise, şifre sistemden iptal edilmekte ve işveren veya yetkilisi tarafından aynı işyeri için yeni kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi verilmesinin yazılı olarak talep etmesi halinde SGK’ca sistemden iptal edilen kullanıcı kondu ve şifrenin tekrar verilmesi sağlanmaktadır.

SORU 16- İŞYERLERİNİN BİLDİRİMİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 16- İşyerinde 4/a (eski SSK’lı) ve 4/c (eski Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı çalıştıran, sigortalı çalıştırılan bir işyerini devir alan ya da bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek-6’sında bulunan “İşyeri Bildirgesi”ni en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte SGK’ya e-sigorta veya elden ya da posta yoluyla göndermek zorundadır.

SORU 17- HER İŞYERİ SGK’YA BİLDİRİM YAPMAK ZORUNDA MIDIR ?

CEVAP 17- Bir işyerinin 5510 sayılı Kanuna göre işyeri sayılması için o işyerinde her şeyden önce en az bir kişinin 4/a (eski SSK) veya 4/c (eski Emekli Sandığı) kapsamında çalıştırılması gerekmektedir.

Dolayısıyla, bir işyerinde hizmet akdiyle çalışan yoksa bu işyeri 5510 sayılı Kanun kapsamında “işyeri”, işyeri sahibi/sahipleri de “işveren” olarak sayılmamaktadır.

İşyerinin bildirim yükümlülüğü bir işyerini devralan veya işyeri kendisine intikal eden işverenler için de geçerlidir.

SORU 18- İŞYERİNİN, EN GEÇ SİGORTALI ÇALIŞTIRMAYA BAŞLANILDIĞI TARİHTE BİLDİRİMİNİN İSTİSNALARI VAR MIDIR ?

CEVAP 18- Bu bildirimlerin süresi, bazı işyeri özelliğine göre değişiklik arz etmektedir.

Şöyle ki;

– Eğer işyeri şirket niteliğinde ise, bu şirketin kuruluş aşamasında çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri aynı zamanda SGK’ya da yapılmış sayılmaktadır.

– Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini, adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden 10 içinde işyeri bildiriminin SGK’ya yapılması gerekmektedir.

– İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden 10 içinde, işyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde bildirilmektedir.

İşyerinin aynı il sınırları içinde SGK’nun diğer bir ünitesinin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres değişikliğinin yazı ile bildirilmesi yeterlidir.

SORU 19- AYNI İŞVEREN BİRDEN FAZLA İŞYERİ BULUNMASI HALİNDE BİLDİRİM NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 19- Aynı işverenin, birden fazla işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı olarak “işyeri bildirgesi” düzenlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

SORU 20- İŞYERİ BİLDİRİMİNDE SADECE İŞYERİ BİLDİRGESİNİN SGK’YA GÖNDERİLMESİ YETERLİ MİDİR ?

CEVAP 20- İşverence, işyerinin bildiriminin yapılması, yani işyeri bildirgesinin gönderilmesinden sonra her işyerine SGK’ca bir işyeri numarası verilmektedir.

İşveren, işyeri bildirgesi ekinde;

-Daimi mahiyetteki işyerleri için işyerinin adresini gösterir yerleşim belgesini,

-Gerçek kişi işverenleri için kendilerinin, tüzel kişi işverenler yönünden ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini,

bir ay içinde SGK’ya göndermekle yükümlülüğü bulunmaktadır. İmza sirküleri SGK’nın ilgili birimine bizzat müracaat edilerek kimliklerinin tespitiyle imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde imza sirküleri ayrıca istenilmemektedir.

İşverenden iş alan alt işverenler, 5510 sayılı Kanundan doğan yükümlülükleri başlamadan önce imza sirküleri ve asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir örneğini SGK’nın ilgili birimine elden veya posta yoluyla göndermek zorundadır.

Yukarıda belirtilen belgelerin yanı sıra; işyeri tüzel kişilik ise “hükmi şahsiyetin tescil edildiği ticaret sicil gazetesi”, işyeri adi ortaklık niteliğinde ise “noter onaylı ortaklık sözleşmesi”, işyerinin faaliyet konusu ihale iş ise “işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısı”, işyerinin faaliyet konusu inşaat ise “yapı ruhsatının fotokopisi, varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesi”nin de SGK’ya verilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

SORU 21- BELLİ BİR YERDE YAPILMAYAN VEYA BELİRLİ BİR MERKEZDEN YÖNETİLMEYEN İŞLER İÇİN SGK’YA BİLDİRİM NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 21- Belirli yerde yapılmayan ve belirli bir merkezden sevk ve idare edilen işlerin için işyeri bildirgesi, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan, devir alınan veya başka bir işverene intikal eden işin, belirli bir yerde yapılmaması hâlinde işverenin ikametgâhının bulunduğu, bir ‘il’den diğer bir ‘il’e geçmesi ve devam etmesi hâlinde ise işin başladığı yeri çevresine alan SGK’nın ilgili birimine verilmektedir.

Belirli bir yerde yapılmayan işlerde işverenin ikametgâhı ile işin görüldüğü yerler SGK’ya ait ayrı birimin sorumluluk alanında bulunuyorsa, işverenin yazılı başvurması üzerine, işin yapıldığı yeri çevresine alan SGK’nın ilgili birimi tarafından yürütülmesine SGK’ca izin verilebilmektedir.

SORU 22-ALT İŞVEREN İÇİN AYRI İŞYERİ DOSYASI AÇILMASI ZORUNLULUĞU VAR MIDIR ?

CEVAP 22- İşveren “alt işveren” statüsünde ise, işlemler, asıl işverene ait işyeri sicil numarasına ilave olarak verilecek üç haneli “alt işveren numarası”yla asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirilmekte ve alt işveren adına işyeri dosyası açılmamaktadır. Dolayısıyla işyeri bildirgesi vermesi gerekmez. Alt işvernin, asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir örneğini ve gerçek kişi ise kendisinin, tüzel kişi ise tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin imza sirkülerini, Sosyal Güvenlik Kurumu’na elden vermesi veya posta yoluyla göndermesi yeterli olur.

SORU 23- İŞYERİ BİLDİRİMİNİN ZAMANINDA VEYA HİÇ YAPILMAMASI HALİNDE HANGİ MÜEYYİDELER ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR ?

CEVAP 23- İşyeri bildirim yükümlülüğü, yani işyeri bildirgesini süresinde yerine getirmeyen işyerlerine, bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında, diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında,  defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 24- İŞYERİ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ SADECE İŞVERENLERE Mİ VERİLMİŞTİR ?

CEVAP 24- İşyerinin bildirim yükümlülüğü işverenlere verilmesinin yanı sıra, kayıt dışılığın önlenmesi için bazı diğer kurum ve kuruluşlara da getirilmiştir.

Şöyle ki; valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren bir ay içinde SGK’ya bildirmekle yükümlü kılınmışlardır.

SORU 25- İŞVERENLER DIŞINDA DİĞER KURUM VE KURULUŞLARIN İŞYERİ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRMEMESİ HALİNDE HANGİ MÜEYYİDELER ÖNGÖRÜLMÜŞTÜR ?

CEVAP 25- Bu bildirim yükümlülüğünü yasal süresi içinde yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlara yerine getirilmeyen her bir bildirim yükümlülüğü için aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanması öngörülmüştür.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 26- SGK’YA YAPILAN İŞYERİ BİLDİRİMLERİ BAŞKA HANGİ BİLDİRİMLER YERİNE DE GEÇMEKTEDİR ?

CEVAP 26- 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeyle, işverenler tarafından SGK’ya yapılan işyerlerine ilişkin bildirimler; 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesi ve 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü maddesi hükümleri uyarınca Bakanlık ile ilgili bölge müdürlüklerine ve Türkiye İş Kurumuna yapılması gereken bildirimlerin yerine geçmektedir.

SORU 27- İŞYERLERİ HANGİ DURUMLARDA SGK TARAFINDAN RESEN TESCİL EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 27- İşyerinin tescil edilmemiş olduğunun;

-SGK denetim elemanlarınca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlere,

-Kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapılan soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde düzenlenen tutanak veya raporlara,

-Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlardan, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlardan, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan, ruhsata tabi işlerde ruhsatı veren mercilerden (Valilikler, kaymakamlıklar, belediyeler, maden arama ve işletme, inşaat, taş ocağı ruhsatı verenler ve benzeri) alınan bilgilere,

-Mahkeme kararlarına,

istinaden tespiti halinde, işyeri, SGK tarafından re’sen tescil edilmektedir.

SORU 28- İŞYERLERİ SGK TARAFINDAN NASIL SIRALANDIRILMAKTA VE TAKİP EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 28- SGK’ca her işyerine anlamlı, bazı bilgileri içeren ve sıra takip eden bir numara verilmekte ve buna da “işyeri sicil numarası” denilmektedir.

2-İŞYERİ SİCİL NUMARASI
M İŞKOLU KODU ÜNİTE KODU İŞYERİ SIRA NUMARASI İL KODU İLÇE KODU KONT NO ARACI
YENİ ESKİ
                 

SORU 29- DOĞAL AFET DURUMLARINDA İŞYERİ BİLDİRİMİNDE HERHANGİ BİR İSTİSNA VAR MIDIR ?

CEVAP 29- 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerin, afetin olduğu tarihten afetin olduğu tarihi takip eden ayın sonuna kadar Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları işyeri bildirgesi de dahil diğer belgelerin, afetin meydana geldiği tarihi izleyen ayın sonuna kadar verilmesi halinde bu belge süresi içinde verilmiş sayılmaktadır.

SORU 30- İŞYERİ DOSYALARI HANGİ DURUMLARDA İŞLEMDEN KALDIRILMAKTADIR ?

CEVAP 30- İşyeri dosyalarının işlemden kaldırılma nedenleri aşağıda sayılmıştır.

– İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılmaktadır.

-Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar ünitece re’sen iptal edilir. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilmektedir.

– İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıllık bir süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya SGK’ca tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır ve taahhütlü bir yazıyla işverene bildirilmektedir.

SORU 31- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN SİGORTALILIK BİLDİRİMLERİ SGK’YA NASIL VE NE ZAMAN YAPILMALIDIR ?

CEVAP 31- 4/a kapsamında (eski SSK) çalışanların sigortalılık bildirimleri genel kural olarak çalışmaya başladıkları tarihten önce SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde yer alan “Sigortalı işe Giriş Bildiresi”yle ve e-sigorta (internet) yoluyla bildirilmek suretiyle yapılmaktadır.

Burada sosyal güvenlik mevzuatı bir işyerinde çalışanlar için bildirimi çalışmadan sonraki bir süreye bağlamamış ve önceden bildirim şartı getirmiştir.

Nedeni, bir işyerinde görülen çalışanın “yeni işe başladığı ve daha bildirim için sürenin olduğu” gerekçesinin ortadan kaldırılması amacına dayanmaktadır.   

SORU 32- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE BİLDİRİMİNİN İSTİSNALARI VAR MIDIR ?

CEVAP 32-  Sigortalıların bildirimi ana kural olarak çalışmaya başlamadan once olmakla birlikte, bu bildirim süresinin bazı istisnaları söz konusudur. Şöyle ki;

-İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için en geç çalışmaya başlatıldığı gün,

-Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında işe alınan sigortalıların çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde,

-SGK’ya ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde, bu bir ay içinde işe alınacak olanların da bu bir aylık sürenin sonuna kadar,

-İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi SGK’ya verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması veya işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde yeni işyeri numarası üzerinden yapılan sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında,

-İŞKUR kursiyerlerinin kursa başlama tarihlerini izleyen ayın 10’una kadar,

-Kamu idarelerinde sözleşmeli personel statüsünde istihdam edilenlerin çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,

-Kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak üzere işe alınanların çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde,

-Kamu idarelerinde Maliye Bakanlığının vizesine tabi olarak çalıştırılanların, vize işlemine ilişkin yazının, ilgili kamu kurumuna intikal ettiği günü izleyen bir iş günü içinde,

-Özelleştirilen işyerlerinden diğer kamu kurum ve kuruluşlara atanan sözleşmeli ve diger kapsam dışı personelin, işe başladıkları tarihi takip eden ikinci iş gününün sonuna kadar,

bildirimler yapılabilmekte ve bu tür bildirimler de süresinde sayılmaktadır.

SORU 33- 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALI BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ KİMİN TARAFINDAN YERİNE GETİRİLMEKTEDİR ?

CEVAP 33- 4/a sigortalıların SGK’ya bildirim yükümlülüğü, bunları çalıştıran işverenlerine verilmiştir.

SORU 34- 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARININ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİNİN MÜEYYİDESİ VAR MIDIR ?

CEVAP 34- Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde;

-Sigortalı işe giriş bildirgelerini belirtilen süre içinde ya da SGK’ca belirlenen şekle ve usulüne uygun vermeyenler veya e-sigorta ortamında göndermeyenler işyerleri için her bir sigortalı için asgari ücret tutarında,

-Sigortalı işe giriş bildirgelerinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya SGK’nın denetim elemanlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bu bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar işyerleri her bir sigortalı için asgari ücretin 2 katı tutarında,

-İşyeri esas alınmak suretiyle bu bildirgelerin verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, SGK’nın denetim elemanlarının memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin SGK’ya intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde yukarıdaki bir önceki maddede sayılan durumlardan biriyle tekraren bildirgelerin verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olan işyeri hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin 5 katı tutarında,

idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 35- KAMU İDARELERİNCE 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN SİGORTALI İŞE GİRİŞ BİLDİRGELERİ SGK’YA HANGİ SÜRELERDE VERİLMEK ZORUNDADIR ?

CEVAP 35- Kamu görevlileri için sigortalı işe giriş bildirgesi göreve başlanılmasından en geç 15 günün sonuna kadar SGK’ya gönderilmek zorundadır.

Kamu idarelerine 15 günlük sürenin verilmesinin nedeni, kamu idarelerinde kayıt dışılık olmayacağı varsayımına dayanmaktadır.

SORU 36- KAMU İDARELERİNCE 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN SİGORTALI İŞE GİRİŞ BİLDİRGELERİNİN SÜRESİNDE VERİLMEMESİNİN MÜEYYİDESİ VAR MIDIR ?

CEVAP 36- 4/c kapsamında çalışanların süresinde verilmemesi durumunda kamu idareleri için herhangi bir müeyyide öngörülmemiştir. Yani, bu durumdan dolayı kamu işyerlerine idari para cezası uygulanmamaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 37- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILANLARIN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCINDA ESAS ALINAN ÜCRETİN GENEL ESASLARI NELERDİR ?

CEVAP 37- Sosyal güvenlik mevzuatında ücret sigortalılara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar olarak tanımlanmıştır.

İş Kanuna göre ücret ise, genel anlamda bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak belirlenmiştir.

Ücretlerin sigorta primine esas kazanca dahil edilebilmesi için hak edilmesi yeterli olup, ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın kazancına dahil edilerek prime tabi tutulması gerekir.

SORU 38- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILANLARIN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCINDA HANGİ UNSURLAR DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 38- SGK’ya bildirim açından ücreti oluşturan her kalem sigorta priminde dikkate alınmamaktadır.

Ücret sayılmayan nitelikteki kazançlar (örneğin; prim, ikramiye) öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilmektedir.

Toplu iş sözleşmesi, kamu idareleri veya yargı kararlarına istinaden sonradan ödenen ücret sayılmayan nitelikteki kazançlar da ödendiği ayın kazancına dahil edilecektir.

4/a (esk SSK’lı) kapsamında çalışanlar için sigorta primine esas kazançta dikkate alınan unsurlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

ÖDEMENİN NİTELİĞİ PRİME TABİ OLUP OLMADIĞI DİKKATE ALINAN AY
1-Asıl ücret Tabi Hak Edilen Ay
2-Şekil ve zamanına göre ücret    
a) Zaman birimine göre ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Hafta tatili ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Ulusal Bayram-Genel Tatil Ücreti    Tabi Hak Edilen Ay
-Fazla Çalışma/Fazla Mesai Ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Yıllık İzin Ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Cumartesi Günü Ücreti Tabi Hak Edilen Ay
b) İş Birimi Esasına Göre Ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Yüzde usulüyle alınan ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Profesyonel futbolcuya ödenen ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Transfer ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Transfer verimi ücreti Tabi Hak Edilen Ay
c) Götürü ücret Tabi Hak Edilen Ay
d) Belirsiz zaman ve miktar üzerinden ödenen ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Hazırlama ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Tamamlama ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Temizleme ücreti Tabi Hak Edilen Ay
-Kardan hisse şeklinde ücret Tabi Hak Edilen Ay
-Komisyon ücreti Tabi Hak Edilen Ay
3-Ücret Eklentileri    
a)Primler ve Bu Nitelikteki Ödemeler Tabi Ödendiği Ay
-Yıpranma tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-Özel hizmet tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-Yabancı dil tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-Vardiya ve ağır vasıta tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-İmza zorluğu tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen tabi afet yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen kira yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen giyecek yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen yakacak yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Askerlik yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Sünnet yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen taşıt yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen ısıtma yardımı Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen elbise dikiş bedeli Tabi Ödendiği Ay
-Nakit ödenen ayakkabı dikiş bedeli Tabi Ödendiği Ay
-Ek tazminat Tabi Ödendiği Ay
-Yılbaşı parası (yılbaşı hediye çekleri hariç) Tabi Ödendiği Ay
-Kreş ücreti Tabi Ödendiği Ay
-Makam tazminatı Tabi Ödendiği Ay
-İş riski zammı Tabi Ödendiği Ay
-Bayram harçlığı Tabi Ödendiği Ay
b) İkramiye ve bu nitelikteki ödemeler Tabi Ödendiği Ay
-Bayram ikramiyesi Tabi Ödendiği Ay
-Yılbaşı ikramiyesi Tabi Ödendiği Ay
-6772 sayılı Kanuna göre ödenen ikramiye Tabi Ödendiği Ay
-6772 sayılı Kanuna göre BKK ile ödenen ikramiye Tabi Ödendiği Ay
-2448 sayılı Kanuna göre ödenen ikramiye Tabi Ödendiği Ay
-Jübile ikramiyesi Tabi Ödendiği Ay
c) Hakkı huzurlar (toplantı parası) Tabi Ödendiği Ay
d) Eleman temininde güçlük zammı, kıdem zammı Tabi Ödendiği Ay
4-İdare veya yargı mercileri kararlarına istinaden yapılan ödemeler    
-Ücret niteliğinde olanlar Tabi Hak Edilen Ay
-Ücret niteliği dışında olanlar Tabi Ödendiği Ay
5-Sigortalılara istirahatli iken ödenen ücretler Tabi Hak Edilen Ay
6-İzin harçlığı Tabi Ödendiği Ay

SORU 39- 4/A (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILANLARIN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCINA HANGİ ÖDEMELER DAHİL DEĞİLDİR ?

CEVAP 39- SGK’ya bildirim açısından ücreti oluşturan her kalem sigorta priminde dikkate alınmamaktadır.

Sigorta priminin tespitinde dikkate alınmayan unsurlar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

ÖDEMENİN NİTELİĞİ PRİME TABİ OLUP OLMADIĞI ESAS ALINACAĞI AY
Ölüm yardımları Tabi Değil
Doğum yardımları Tabi Değil
Evlenme yardımı Tabi Değil
Görev yollukları Tabi Değil
Kıdem tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetinde toplu ödeme Tabi Değil
İhbar tazminatı Tabi Değil
Kasa tazminatı Tabi Değil
Seyyar görev tazminatı Tabi Değil
İş sonu tazminatı Tabi Değil
Keşif ücreti Tabi Değil
Ayni yardımlar Tabi Değil

Ayni yardımlar, mal, eşya şeklinde (gıda torbası, ramazan kolisi, elbise, ayakkabı, kömür vb.) yapılan ödemeleri ifade etmektedir.

Mal ve eşya şeklinde yapılan yardımlar, tutarları üzerinde durulmaksızın, SPEK’e dahil edilmeyecektir.

Ancak, ayni yardımların nakden ödenmesi halinde (yağ parası, un parası, ayakkabı parası, elbise parası vb.) prime tabi tutulması gerekmektedir.

SORU 40-  4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞTIRILANLARIN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCINDA HANGİ UNSURLAR KISMİ OLARAK DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 40- SGK’ya bildirim açısından ücreti oluşturan her kalem tam olarak sigorta priminde dikkate alınmamaktadır.

Sigorta priminin tespitinde kısmi olarak dikkate alınan/alınmayan unsurlar aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

ÖDEMENİN NİTELİĞİ PRİMDEN İSTİSNA TUTAR AÇIKLAMA
Yemek parası GAÜ x %6 x İşçinin Fiilen Çalıştığı Gün İstisnayı aşan kısım prime tabi
Çocuk zammı (yardımı) AAÜ x %2 İstisnayı aşan kısım prime tabi
Aile zammı (yardımı) AAÜ x %10 İstisnayı aşan kısım prime tabi
Özel Sağlık Sigortası ve BES’e yapılan  ödemeler AAÜ x %30 İstisnayı aşan kısım prime tabi

GAÜ: Günlük Asgari Ücret

AAÜ: Aylık Asgari Ücret

5510 sayılı Kanunda belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulacaktır.

SORU 41- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN ÜCRETLERİN PRİME ESAS KAZANCA DAHİL EDİLMESİNDE/EDİLMEMESİNDE DİĞER KANUNLARDA YER ALAN İSTİSNALAR SOSYAL GÜVENLİK AÇISINDAN GEÇERLİ SAYILMAKTA MIDIR ?

CEVAP 41- Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar sosyal güvenlik mevzuatı açısından dikkate alınmamaktadır.

Örneğin;

-2914 sayılı YÖK Personel Kanununun Ek 1’inci maddesinde belirtilen eğitim-öğretim ödeneğinin hiçbir kesintiye tabi olmaması.

-6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ile 6452 sayılı Kanuna göre ödenmekte olan ikramiyeler ile ilave tediyelerin prime tabi tutulmaması hükümleri.

-4857 sayılı İş Kanunun 61 inci maddesi gereğince yıllık ücretli izin döneminde ödenecek ücretlerden prim kesilmemesi yönündeki düzenleme.

SORU 42- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDAKİ SİGORTALILAR AÇISINDAN GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDEME SÜRELERİ SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCIN HESABINDA NASIL DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 42- Sigortalıların istirahatli oldukları süre içinde,

-Geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmadan ödenen tam ücret,

-Geçici iş göremezlik ödeneğinin işverene iadesi ile alınan tam ücret,

-Geçici iş göremezlik ödeneği ile ödenek alınan süredeki kazancı arasındaki ücret farkı,

-Geçici iş göremezlik ödeneği alınan sürede atıfet kabilinden yapılan ödemeler,

çalışılan sürelerde ödenen ücretler olarak prime tabi tutulması gerekir.

İş göremezlik ödeneği ile asıl ücret arasındaki fark tutar, günlük sigorta prime esas kazancın alt sınırının altında kalması halinde günlük alt sınıra yükseltilir.

SORU 43- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN ÜCRETE HAK KAZANILMAYAN DURUMLARDA ÜCRET DIŞINDA YAPILAN ÖDEMELER SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇTA NASIL DİKKATE ALINMAKTADIR ?

CEVAP 43- 4/a (eski SSK) kapsamındaki sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların sigorta primi kazancına dahil edilmektedir.

Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler sigorta primi kazanca dahil edilmeyecektir.

SORU 44- HİZMET AKDİNİN MEVCUT OLMADIĞI VEYA ASKIDA BULUNDUĞU SÜREDE SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 44- Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerleri işverenlerince, kamu idarelerince veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin (prim, ikramiye v.b.) hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, ücret dışındaki bu ödemeler sigorta primine esas kazancın alt ve üst sınırları da dikkate alınarak hizmet akdinin devam ettiği en son ayın kazancına dahil edilmektedir.

Ancak, üst sınırın aşılması halinde, üst sınırı aşan ücret dışındaki bu ödemeler prime tabi tutulmayacaktır.

SORU 45- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDAKİ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN HAK KAZANILMIŞ YILLIK İZİN ÜCRETLERİNİN İŞ AKDİNİN FESHEDİLMESİNDEN SONRA ÖDENMESİ DURUMUNDA SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 45- Sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücretlerin hizmet akdinin feshinden sonra ödenmesi halinde, 4857 sayılı İş Kanununun 59 uncu maddesine göre akdin feshedildiği tarihte hak kazanıldığı dikkate alınarak, bu nitelikteki yıllık izin sürelerine ilişkin ücretler akdin feshedildiği ayın kazancına dahil edilecektir.

Örneğin; 2011 yılında hak kazanmış olduğu yıllık iznini kullanmayan (A) sigortalısının 2012/Ocak ayında işten ayrıldığı varsayıldığında, söz konusu sigortalının izin ücretinin hangi tarih itibariyle ödeneceği üzerinde durulmaksızın hak kazanmış olduğu yıllık izin ücreti 2012/Ocak ayına ait SPEK’e dahil edilecektir.

SORU 46- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDAKİ SİGORTALILAR İÇİN ÜCRET VE ÜCRET DIŞINDAKİ ÖDEMELERİN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCIN ÜST SINIRINI AŞMASI HALİNDE SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 46- Ücret ile birlikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, SPEK üst sınırı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulacak, her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde ise, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, alt ve üst sınırlar dikkate alınarak en fazla takip eden iki ayın SPEK tutarına dahil edilmektedir.

Örneğin;  aylık brüt ücreti 5.000,00 TL olan (A) sigortalısına, 2012/Eylül ayında brüt 4.000,00 TL ikramiye ödendiği varsayıldığında, 1.113,40 X 3= 3.340,20 TL SPEK’e dahil edilen ikramiye, 4.000,00 – 3.340,20 = 659,80 TL tutarındaki ikramiye ise SPEK’e dahil edilmemiş olacaktır.

SORU 47- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞIP BELLİ BİR ÜCRETE TABİ OLMAYANLAR İÇİN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 47- Bilindiği gibi belli zaman ve ücrete tabi olmayan çalışmalar da söz konusu olabilmektedir.

Buna göre; saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançların alt sınırı asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olarak dikkate alınmaktadır.               

SORU 48- 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCI NASIL HESAPLANMAKTADIR ?

CEVAP 48- Kamu görevlilerinin (eski Emekli Sandığı) durumlarına uygun olarak prime esas kazançları diğerlerinden daha farklı düzenlenmiştir.

Kamu görevlilerinin prime esas kazançlarının hesabında;

-Aylıklarını personel kanunlarına göre alan sigortalılar için;

-İlgili kanunları uyarınca aylık gösterge ve ek göstergeler üzerinden ödenen aylık tutarları,

-Memuriyet taban aylık ve kıdem aylık tutarları,

ile diğer kanunlarda unvanlara göre öngörülen ödeme ve ek ödeme tutarları esas alınmaktadır.

Vekalet veya ikinci görev karşılığında ilgili mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeler prime esas kazancın hesabında dikkate alınmamaktadır.

SORU 49- 4/A (ESKI SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMA GÜN SAYILARI VE KAZANÇLARININ İŞVERENLERCE SGK’YA HANGİ SÜRELERDE BİLDİRİLMESİ GEREKİR ?

CEVAP 49-  5510 sayılı Kanuna göre çalışanların gün ve kazanç bildirimleri belli sürelere bağlanmıştır.

Buna göre; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar için;

– Özel nitelikteki işyeri işverenleri, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde,

– Resmi nitelikteki işyeri işverenleri ise, cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde,

e-Sigorta kanalıyla (internetten) SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek:9’unda yer alan Aylık prim ve Hizmet Belgesiyle SGK’ya gönderilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar SGK’ya e-Sigorta kanalıyla gönderilebilecektir.      

SORU 50- AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİ SGK TARAFINDAN HANGİ İŞLEMLERDE KULLANILMAKTADIR ?         

CEVAP 50- İşverenlerce, her ay, cari ay içinde çalıştırılan işçilerin çalışma gün sayıları ile kazançları belirlenen süreler dahilinde SGK’ya bildirilmek zorundadır.

SGK’ya yapılan bu bildirim sonucu elde edilen bilgilerden, sigortalıların kısa vadede sağlık yardımlarına ve ödeneklere müstehak olup olmadıkları belirlenmekte, uzun vade de emeklilik şartları tespiti yapılmakta ve emeklilik aylıkları hesaplanmaktadır.

SORU 51- AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN İNTERNET ORTAMINDA GÖNDERİLMEMESİ HANGİ DURUMLAR İÇİN GEÇERLİDİR ?

CEVAP 51- Aylık prim ve hizmet belgeleri cari, yani süresinde olanlar e-sigortayla gönderilmek zorundadır. Ancak eğer belge süresinde verilmemişse e- sigorta yoluyla kabul edilmemekte, bunların kağıt ortamında düzenlenerek SGK’ya elden verilmesi veya posta kanalıyla gönderilmesi gerekmektedir.

SORU 52- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE HANGİ BİLGİLER BULUNMAKTADIR ?

CEVAP 52- İşveren/alt işveren/geçici iş ilişkisi kurulan işverenlerce gönderilecek bu belgede;

-İşveren/ alt işveren/geçici iş ilişkisi kurulan işverenin adı soyadı/unvanı,

-İşyerinin adresi,

-İşyeri telefon numarasını ve e-posta adresi,

-İşyerinin vergi kimlik numarası veya işverenin T.C. kimlik numarası,

-Sigortalıların sosyal güvenlik sicil numaraları,

-Sigortalıların ad ve soyadları ile ikinci soyadı almış olan sigortalıların ilk soyadları,

-Sigortalıların ay içindeki prim ödeme gün sayıları,

-Sigortalıların prime esas kazanç tutarlarını (hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler olarak ayrı ayrı)

-Sigortalıların ay içindeki işe başlama ve işten çıkış tarihleri ile işten çıkış nedenleri,

-Sigortalıların ayın bazı günlerinde çalışmamış olmaları halinde, eksik gün sayısını ve eksik çalışma nedenleri,

-Sigortalıların sigorta primi ve işsizlik sigortası primleri,

-APHB’sinin ilişkin olduğu yılı ve ayı,

-APHB’sinin mahiyeti (asıl, ek veya iptal nitelikte olduğunu),

-APHB’sinin türü,

-APHB’sinin varsa düzenlenmesine esas kanun numarasını,

-APHB’sinin toplam sayfa sayısı,

belirtilmesi zorunludur.

Ayrıca, söz konusu belgenin “Sosyal Güvenlik Sicil Numarası” bölümüne, sigortalıların 11 haneli T.C. kimlik numaraları kaydedilmekte, ancak sigortalıların yabancı uyruklu olması halinde ise, söz konusu bölüme, bu kişiler için İçişleri Bakanlığınca verilecek olan kimlik numarası girilmektedir.

SORU 53- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞAN SİGORTALILAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE “MAHİYET” KODU NASIL BELİRLENMEKTEDİR ?

CEVAP 53- APHB’nin mahiyeti aşağıda belirtilen şekillerde belirlenmektedir.

“Asıl”, “Ek” veya “İptal” niteliğinde olabilmektedir.

Asıl APHB yasal süresi içinde kağıt ortamında verilmişse, Ek ve İptal APHB’de kağıt ortamında verilmeli.

Belge verme süresi geçmemişse, daha önce kağıt ortamında verilen belgenin SGK’nın ilgili birimi tarafından silinmesinin sağlanıp, ardından ilgili aya ait APHB e-Sigorta yoluyla gönderilebilmektedir.

Asıl APHB verildikten sonra bu belgede kayıtlı sigortalılara ilişkin Ek APHB verilmesi gerektiği durumlarda, öncelikle ek belge verilecek sigortalılara ilişkin asıl belgedeki verilerin iptal edilmesi, akabinde ilgili sigortalılar için ek belge düzenlenmesi gerekmektedir.

Asıl belgede kayıtlı olmayan sigortalı için iptal belgesi düzenlenmeden, ek prim belgesi düzenlenebilecektir.    

Daha önce gönderilen asıl ve ek nitelikteki belgelerin tümü için iptal belge gönderilse dahi, daha önce tahakkuk etmiş damga vergilerinin ödenmesi gerekmektedir.

Kural olarak aynı döneme ilişkin, aynı belge türü ile yalnızca bir tane asıl nitelikte belge düzenlenebilmektedir. Ancak, aynı belge türü ile farklı kanun numarası veya farklı belge türü ile aynı kanun numarası seçilmesi halinde aynı dönem için birden fazla asıl nitelikte belge girişi yapılabilmektedir.

Tahsilatı yapılmış aylara ilişkin yasal süresi içinde iptal nitelikte belge girişi yapılabilmesi için öncelikle SGK’nın ilgili birimiden tahsilatların emanet hesaplara aldırılıp, akabinde iptal nitelikteki belgelerin e-Sigorta ile gönderilmesi gerekmektedir.

SORU 54- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞAN SİGORTALILAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE “DÖNEM” NASIL BELİRLENMEKTEDİR ?

CEVAP 54- Esas olarak APHB’leri, çalışma döneminin sona erdiği tarihten (ayın sonundan) itibaren e-Sigorta kanalıyla SGK’ya gönderilebilmektedir.

Ancak, istisnai olarak;

-Ay içinde işyerinin kapanması,

-İhale konusu işin tamamlanması,

-Sigortalının emekliye ayrılması,

gibi nedenlerle gün sayısının belgenin gönderildiği tarihteki gün sayısını aşmamak kaydıyla, çalışma dönemi sona ermeden de e-Sigorta kanalıyla belge SGK’ya gönderilebilmektedir.

SORU: 55- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞAN SİGORTALILAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE “BELGE TÜRÜ” NASIL BELİRLENMEKTEDİR ?

CEVAP 55- Bir kısım sigortalılar hakkında tüm sigorta kolları, bir kısım sigortalılar hakkında da bazı sigorta kolları uygulanmaktadır. Ayrıca, aynı işyerinde çalışmakla birlikte, farklı nitelikteki çalışma ve sigortalılar söz konusu olduğundan, farklı belge türü seçilmek suretiyle SGK’ya bildirilmektedir.

SGK farklı sigorta kollarına tabi olan kişilerden, yalnızca tabi oldukları sigorta kollarından prim alınabilmesini sağlamak için belge türüne göre  APHB’lerinde ayrıma gidilmiştir.

Belge türleri aşağıda tablo halinde gösterilmiştir (Tabloda 4/c sigortalılar için de belge türleri yer almaktadır):

BELGE TÜRÜ SİGORTALILAR
01 Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışanlar (Yabancı uyruklu sigortalılar dahil)
02 Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışanlar
04 Yer Altında Sürekli Çalışanlar (Maden işyerlerinde 1/10/2008 öncesi çalışması olanlar için)
05 Yer Altında Gruplu Çalışanlar (Maden işyerlerinde 1/10/2008 öncesi çalışması olanlar için)
06 Yer Üstü Gruplu Çalışanlar (Maden işyerlerinde 1/10/2008 öncesi çalışması olanlar için)
07 3308 Sayılı Kanunda Belirtilen Aday Çırak, Çırak ve İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören Öğrenciler
12 Geçici 20 nci Maddeye Tabi Olanlar
13 Tüm Sigorta Kollarına Tabi Olup İşsizlik Sigortası Primi Kesilmeyenler
14 Libya’da Çalışanlar
19 Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevleri Bünyesinde Oluşturulan Tesis Atölye ve Benzeri Ünitelerde Çalıştırılan Hükümlü ve Tutuklular
20 İstisna Akdine İstinaden Almanya’ya Götürülen Türk İşçiler
21 Türk İşverenler Tarafından Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelere Götürülerek Çalıştırılan Türk İşçileri
22 Meslek Liselerinde Okumakta İken veya Yüksek Öğrenimleri Sırasında Zorunlu Staja Tabi Tutulan Öğrenciler ile 2547 Sayılı Kanun Uyarınca Üniversitelerde Kısmi Zamanlı Çalıştırılan Öğrenciler
23 Harp Malulleri İle 3713 ve 2330 Sayılı Kanunlara Göre Vazife Malullüğü Aylığı Alanlardan Kısa Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olanlar
24 Harp Malulleri İle 3713 ve 2330 Sayılı Kanunlara Göre Vazife Malullüğü Aylığı Alanlardan Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olanlar
25 Türkiye İş Kurumu Tarafından Düzenlenen Eğitimlere Katılan Kursiyerler
28 4046 Sayılı Kanunun 21 inci Maddesi Kapsamında İş Kaybı Tazminatı Alanlar
29 Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışıp 60 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
30 İşsizlik Sigortası Hariç 60 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
31 Harp Malulleri İle 3713 ve 2330 Sayılı Kanunlara Göre Vazife Malüllüğü Aylığı Alanlardan Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olup 60 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
32 Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışıp 90 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
33 İşsizlik Sigortası Hariç 90 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
34 Harp Malulleri İle 3713 ve 2330 Sayılı Kanunlara Göre Vazife Malullüğü Aylığı Alanlardan Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olup 90 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
35 Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışıp 180 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
36 İşsizlik Sigortası Hariç 180 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar 
37 Harp Malulleri İle 3713 ve 2330 Sayılı Kanunlara Göre Vazife Malullüğü Aylığı Alanlardan Kısa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olup 180 Gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışanlar
39 Birleşik Krallıkta İkamet Edenler ve İsviçre Vatandaşı Olanlardan Uzun Vadeli Sigorta Kolunun Uygulanmasını Talep Etmeyenler
41 Kamu İdarelerinde İş Akdi Askıda Olanlar
42 3308 Sayılı Kanunda Belirtilen Aday Çırak, Çırak Ve İşletmelerde Mesleki Eğitim Gören Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunmayanlar
43 Meslek Liselerinde Okumakta İken Veya Yüksek Öğrenimleri Sırasında Staja Tabi Tutulan Öğrenciler İle 2547 Sayılı Kanun Uyarınca Üniversitelerde Kısmi Zamanlı Çalıştırılan Öğrencilerden Bakmakla Yükümlü Olunmayanlar
44 Türkiye İş Kurumu Tarafından Düzenlenen Eğitimlere Katılan Kursiyerlerden Bakmakla Yükümlü Olunmayanlar
90 İtibari Hizmet Süresine Tabi Olarak Çalışanlar
91 60 gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Olanlardan İtibari Hizmet Süresine Tabi Olarak Çalışanlar
92 90 gün Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Olanlardan İtibari Hizmet Süresine Tabi Olarak Çalışanlar

SORU 56- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞAN SİGORTALILAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE “KANUN NUMARASI” NASIL BELİRLENMEKTEDİR ?

CEVAP 56- Farklı teşvik ve indirimlerden yararlanma şartlarının mevcut olması durumunda, söz konusu teşvik ve indirimlerden Kanunlarda öngörülen oranlarda yararlanabilmesi amacıyla, APHB’nin farklı kanun numaraları seçilmek suretiyle SGK’ya gönderilmesi gerekmektedir.

Bu çerçevede “kanun numarası” türleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

SEÇİLECEK KANUN NUMARASI TEŞVİK-DESTEK YASAL DAYANAĞI
05084 85084 05615 85615 Kalkınmada Öncelikli/ Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi Eksi Olan İllere Yönelik İstihdam Teşviki 5084/4. Md.
14447 84447 64447 44447 24447 Genç/Kadın İşçi  İstihdamı Teşviki 4447/G.M.7
05921 İlave İstihdam Teşviki 4447/G.M.9
15921 İşsizlik Ödeneği Alanlara Yönelik İlave İstihdam Teşviki 4447/50. Md.
14857 54857 Özürlü İstihdamı Teşviki 4857/30. Md.
55225 25225 Kültür Yatırım ve Girişimlerinde İstihdam Teşviki 5225/5. Md.
5746 Ar-Ge Faaliyetlerinde İstihdam Teşviki 5746/3. Md.
25510 Teşvik Belgeli Yatırımlarda İstihdam Teşviki 5510/ Ek Md.2
5510 İşveren Payında 5 Puanlık Prim İndirimi 5510/81
06111 Torba Yasayla Getirilen İlave İstihdam Teşviki 4447/G.M.10
16322 26322 Yeni Yatırım Teşviki Prim Desteği 5510/Ek Md.2

SORU 57- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN VERİLEN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNDE GÜN SAYILARI VE KAZANÇLARA NASIL YER VERİLMESİ GEREKİR ?

CEVAP 57-

-Sigortalı kazançları türlerine sosyal güvenlik mevzuatına göre değişik olarak değerlendirildiğinden, ay/dönem içinde ücret almaya hak kazanılan süreler “prim ödeme günü” bölümüne, hak ettikleri ücretleri “prime esas kazanç” bölümüne, ay içinde ödenen prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkaklar ise “prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkak” bölümüne kaydedilmektedir.

-Ay veya dönem içindeki çalışmaları tam olan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, ay veya dönemin kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün olarak sisteme girilmesi gerekmektedir.

-Ay veya dönemin ilk gününde işe giren ve o ayda tam çalışan sigortalılar hariç, ay veya dönem içinde işe giren sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işe giriş tarihleri ve ay/dönemin kaç gün olduğuna bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

-Ay veya dönemin son gününde çalıştıktan sonra işten ayrılan sigortalılar hariç olmak üzere, ay içinde işten ayrılan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işten çıkış tarihleri ve ay veya dönemin kaç gün olduğuna bakılarak yine parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

-İşe başladığı ay veya dönem içinde işten ayrılan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları (ay veya dönemin ilk günü işe başlayıp son günü işten ayrılanlar hariç), sigortalının işe giriş tarihi ve işten çıkış tarihleri dahil kaç gün olduğuna bakılarak, parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

-Ay veya dönem içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay veya dönemin bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları, ilgili ay veya dönemdeki gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

-Ay veya dönem içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) ay/veya dönem içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler içerisinde ücret almadığı günlerin bulunması durumunda,  ilgili ay veya dönemdeki prim ödeme gün sayısı, ücret alınan gün sayısı esas alınmak suretiyle, başka bir ifade ile ilgili ay/dönemdeki gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

-Hak kazanılmadığı halde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi halinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dahil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

-İşverenlerce SGK’ca geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları süreler için SGK’ca geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılar için, işvereni tarafından bu süreler için SGK’ca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın tam ücretinin ödenmesi durumunda, söz konusu sigortalı için prim ödeme gün sayısı tam, istirahatli sürelerde işverence ücret ödenmemesi halinde ise sigortalının geçici iş göremezlik süresi düşülerek prim ödeme gün sayısı belirlenecektir.

-Sigortalıların işe başladığı ay veya dönemdeki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanununda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu da göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

-Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve çalıştırılmadığı günler için ücret ödenmeyen sigortalıların eksik çalışma nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilmesi gerekmektedir.

-Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve çalıştırılmadığı günler için de ücret ödenmediği beyan edilen sigortalılara ilişkin olarak, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı eksik gün nedeni hanesine, sigortalının durumunu açıklayan kod numarası kaydedilmek zorunluluğu bulunmaktadır.

Ayrıca, APHB’lerinde prim ödeme gün sayılarının belirlenmesine ilişkin usul ve esaslara aşağıdaki tabloda yer verilmiştir:

PRİM ÖDEME GÜN SAYISI DURUMU PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ NASIL HESAPLANACAĞI
Ay içinde çalışmanın tam olması Ayın 28, 29, 30 ve 31 gün çektiği üzerinde durulmaksızın 30 gün üzerinden bildirilecektir.
Ay içinde işe başlama – Ayın kalan gün sayısına bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır. – Ancak, ayın ilk günü işe başlayan ve ayın sonuna kadar kesintisiz çalışanlar 30 gün üzerinden bildirilecektir.
Ay içinde işten ayrılma – İşten ayrıldığı tarihe kadar geçen gün sayısı üzerinden parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır. – Ancak, ayın son gününde de çalıştıktan sonra ayrılanlar, ayın diğer günlerinde tam çalışmış olması halinde 30 gün üzerinden bildirilecektir.
İşe başladığı ay içinde işten ayrılma – İşe giriş ve işten çıkış tarihleri arasında geçen gün üzerinden parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır. – Ancak, ayın ilk günü işe başlayıp son günü de çalıştıktan sonra işten ayrılanlar 30 gün üzerinden bildirilecektir.
Ay içinde 30 günden az çalışma İstirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası, grev-lokavt vd.
1) Ay içinde işe girişi-çıkışı yoksa İlgili aydaki gün sayısından (28, 29, 30 ve 31), ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır. Örneğin: 2012/Şubat ayında 10 gün istirahat kullanan bir kişinin PÖGS (29-10=) 19 gün olacaktır.  Örneğin: 2012/Mart ayında 1 gün ücretsiz izin kullanan bir kişinin PÖGS (31-1=)30 gün olacaktır.
2) Ay içinde işe girişi veya çıkışı varsa İlgili aydaki gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı ve işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ile ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır. Örneğin; 08/03/2012 tarihinde işe girmiş ve 3 gün raporlu ise PÖGS (24-3=) 21 gün olacaktır.
Geçici iş göremezlik süresince ücret ödenmemesi halinde PÖGS İlgili aydaki gün sayısından, istirahat süresi çıkartılarak hesaplanacaktır. Örneğin; 2012/Ocak ayında 5 gün istirahat kullanılmış ve bu süre için ücret de ödenmemiş ise, PÖGS (31-5=)26 gün olacaktır.
Geçici iş göremezlik süresince ücret ödenmesi halinde PÖGS Ücret ödenen istirahat süreleri de dikkate alınarak hesaplanacaktır. Örneğin; 2012/Şubat ayında 10 istirahat kullanılmış ve bu süre için ücret ödenmiş ise PÖGS 30 olacaktır.
Hafta tatiline hak kazanılıp kazanmama halinde PÖGS – 6 gün çalışmasından dolayı hafta tatiline hak kazanan kişinin PÖGS’nın hesabında hafta tatili de dahil edilecektir. – Hafta tatiline hak kazanmamış olmasına rağmen hafta tatili için de ücret ödenmiş ise, aynı şekilde hafta tatili PÖGS’na dahil edilecektir. – Hak kazanılmayan hafta tatili için ücret ödenmemiş ise, puantaj kaydı düzenlenerek PÖGS’na dahil edilmeyecektir.

SORU 58- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARDAN AY İÇİNDE 30 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLARIN BİLDİRİMİ NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 58- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların işyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleriyle 10 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerleri hariç olmak üzere, ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların eksik çalıştıklarını ispatlayan belgelerin SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek:10’unda yer alan belge ile aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde işyerinin bağlı bulunduğu SGK’nın ilgli birimine elden verilmesi veya aynı süre içinde posta ile gönderilmesi gerekmektedir.

SORU 59- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARDAN AY İÇİNDE 30 GÜNDEN AZ ÇALIŞANLARIN BİLDİRİMİNİN YAPILMAMASI DURUMUNDA SGK’CA HANGİ İŞLEMLER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 59- Eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin SGK’ya verilmemesi veya verilmesine rağmen SGK’ca geçerli sayılmaması halinde, işverenden/ alt işverenlerden eksik bildirilen günlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde verilmesi 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek yazı ile istenilecek, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin söz konusu yazının tebliğinden itibaren bir aylık süre içinde yine verilmemesi halinde, bahse konu prim belgeleri SGK’ca re’sen düzenlenerek, tahakkuk eden primler yazı ile işverene/alt işverenlere tebliğ edilerek muhteviyatı primler gecikme cezası ve zammıyla tahsil edilecektir.

SORU 60- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN EKSİK GÜN BİLDİRİMİ İÇİN HANGİ BELGELER GEÇERLİ SAYILMAKTADIR ?

CEVAP 60- Aylık prim ve hizmet belgesi ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;

-İstirahat raporu,

-Ücretsiz veya aylıksız izin belgesi,

-Gözaltına alınma ile tutukluluk hâline ilişkin belgeleri,

-Kısmi süreli iş sözleşmesi,

-Sigortalının imzası da taşıyan puantaj kayıtları,

-Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,

Sigortalıların Eksik Gün Bildirimine ilişkin Bilgi Formu ekinde SGK’ya elden verilmesi veya APS, iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilmesi gerekmektedir.

SORU 61- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLAR İÇİN EKSİK GÜN NEDENLERİNİN BİLDİRİM ŞEKLİ NASILDIR ?

CEVAP 61- Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve çalıştırılmadığı günler için ücret de ödenmeyen sigortalıların eksik çalışma nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesine kaydedilmesi gerekmektedir.

Sigortalının eksik çalışma nedenleri SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek: 10’unda yer alan APHB’nin arka sayfasında açıklanmış ve aşağıdaki tabloda da yer verilmiştir:

KODU EKSİK GÜN NEDENİ KODU EKSİK GÜN NEDENİ
01 İstirahat 12 Birden fazla
03 Disiplin cezası 13 Diğer
04 Gözaltına alınma 15 Devamsızlık
05 Tutukluluk 16 Fesih tarihinde çalışmamış
06 Kısmi istihdam 17 Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma
07 Puantaj kayıtları 18 Kısa çalışma ödeneği
08 Grev 19 Ücretsiz doğum izni
09 Lokavt 20 Ücretsiz yol izni
10 Genel hayatı etkileyen olaylar 21 Diğer ücretsiz izin
11 Doğal afetler 22 5434/Ek Md.76,GM.192

SORU 62- EKSİK GÜN BİLDİRİMİNDEN MUAF İŞYERLERİ HANGİLERİDİR ?

CEVAP 62- Aşağıda sayılan işyerleri eksik gün bildirimi uygulamasından muaf tutulmuştur:

-Genel bütçeye dahil daireler, özel bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri,

-Belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler,

-Bütçeden yardım alan kuruluşlar,

-Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşlar,

-Kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmeleri,

-Sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar,

-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile üst kuruluşları,

-Sendikalar ve vakıflar,

-5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar,

-Toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri

-10 ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin özel sektör işyerleri.

SORU 63- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARDAN PART-TİME ÇALIŞANLARIN BİLDİRİMİNİN YAPILMAMASI DURUMUNDA SGK’CA HANGİ İŞLEMLER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 63- İşyerlerinde kısmi zamanlı (part-time) olarak çalışan sigortalılar için düzenlenmiş olan yazılı sözleşmenin noterden tasdikli olması zorunluluğu bulunmamaktadır.  Kısmi süreli çalışmalara ait iş sözleşmesi noterden onaysız ve yasal süresi dışında verilmiş ise, verildiği ay ve sonrası için hüküm ifade edecektir. Kısmi iş sözleşmesinin, SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek: 10’ununda yer alan  “Eksik Gün Bildirim Formu” ekinde ve aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken yasal süre içinde SGK’ya verilmiş olması kaydıyla, söz konusu form ve sözleşme işverenlerden, sözleşme süresi boyunca, her ay tekrar istenilmeyecektir.

SORU 64- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN İŞTEN ÇIKIŞ NEDENLERİNİN BİLDİRİMİ ŞEKLİ NASILDIR ?

CEVAP: 64- 4/a (Eski SSK) kapsamınsda çalışan sigortalının ay içinde işten ayrılması halinde, işten çıkış tarihi sisteme girildikten sonra, işten ayrılma nedeninin APHB’ne kaydedilmesi gerekmektedir.

İşten ayrılma nedenleri, SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek:9’unda yer alan APHB’nin arka sayfasında açıklanmış ve aşağıdaki tabloda da gösterilmiştir:

KODU İŞTEN ÇIKIŞ NEDENİ
01 Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
02 Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
03 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) 
04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi 
05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi 
08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme
09 Malulen emeklilik
10 Ölüm
11 İş kazası sonucu ölüm
12 Askerlik
13 Kadın işçinin evlenmesi
14 Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması
15 Toplu işçi çıkarma
16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli
17 İşyerinin kapanması
18 İşin sona ermesi
19 Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
20 Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
21 Statü değişikliği
22 Diğer nedenler

SORU 65- 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARI İÇİN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİ HANGİ SÜRELERDE VERİLMEK ZORUNDADIR ?

CEVAP 65- Özel ve resmi nitelikteki işyeri işverenleri cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen ayın 23’ünde saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla SGK’ya göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar, SGK’ya e-Sigorta kanalıyla gönderilebilecektir.

Diğer taraftan, bazı işyeri işverenleri ayın 15’i ila müteakip ayın 14’ü arasında ücret alan sigortalılar çalıştırdığından, bu nitelikteki işyeri işverenlerince düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgeleri, en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde SGK’ya gönderilmesi gerekmektedir.

SORU 66- KAMU İDARELERİNCE 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) SİGORTALILARI İÇİN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGELERİ SGK’YA HANGİ SÜRELERDE VERİLMEK ZORUNDADIR ?

CEVAP 66- Kamu görevlilerini çalıştıran kamu idarelerince gün ve kazanç bildirimi Kanunda daha farklı düzenlenmiştir.

Kamu görevlileri için aylık prim ve hizmet belgelerinin,

-Her ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki maaşını ayın 15’inde peşin alan sigortalılar için maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 25’inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını ayın 1’inde peşin alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 11’inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki maaşını müteakip ayın 15’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 25’inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını müteakip ayın 1’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 11’inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını müteakip ay içerisinde çalıştıktan sonra alan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları için, maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 25 inci günü sonuna kadar,

itibarıyla verilmesi gerekmektedir.        

SORU 67- AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİNİN BELİRTİLEN SÜRE DIŞINDA VERİLEBİLME İSTİSNASI VAR MIDIR ?

CEVAP 67- Aşağıda belirtilen durum ve hallerde APHB’leri süresinde verilmiş sayılmaktadır.

-Toplu iş sözleşmeleri uyarınca geriye yönelik olarak ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihi,

-Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra istirahatli bulunulan süre için işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak ücret ödenmesi hâlinde, bu ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin istirahat süresinin sona erdiği tarihi,

-4857 sayılı İş Kanununun 21 inci maddesine istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararların tebliğinden sonra, on iş günü içinde sigortalı, işe başlamak üzere işverene başvurduğu takdirde, iş mahkemeleri veya özel hakemlerce verilen karar uyarınca ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin kesinleşen mahkeme kararının sigortalıya tebliğ edildiği tarihi izleyen onuncu iş gününün içinde bulunduğu ay veya dönemi,

-657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında bulunanlardan hizmet akdi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülenlere enflasyon farkı veya başka ad altında geriye yönelik olarak yapılan ödemelere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, ödemenin yapıldığı tarihi,  

-Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini,

-Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçları, aylık prim ve hizmet belgesinin Kuruma verilme süresi içinde Türkiye’ye dönmemişse, bu araçlarda çalıştırılan sigortalıya ait aylık prim ve hizmet belgesi, verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren bir ayı geçmemek şartıyla araçların Türkiye’ye dönüş tarihini,

takip eden ay veya dönemin 23’üne kadar SGK’ya, e-Sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilecektir.

SORU 68- AFET DURUMLARINDA 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARI İÇİN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGELERİNİN VERİLME SÜRESİ NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 68- 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun uyarınca genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören işverenlerin, afetin olduğu tarihten afetin olduğu tarihi takip eden ayın sonuna kadar Kanuna göre vermekle yükümlü oldukları aylık prim ve hizmet belgeleri de dahil diğer belgelerin, afetin meydana geldiği tarihi izleyen ayın sonuna kadar verilmesi halinde bu belge süresi içinde verilmiş sayılmaktadır.

SORU 69- AYLIK PRİM VE HİZMET BELGELERİNİN SONRADAN VERİLMESİ DURUMUNDA HANGİ İŞLEMLER YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 69-

-İşveren, alt işveren ve sigortalıyı devir alanlar tarafından hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlara ilişkin yasal süresi geçirildikten sonra SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri, doğruluğu, fiilen yapılan denetimler sonucu veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden anlaşılması hâlinde işleme konulmaktadır.

-Yasal olarak verilmesi gereken son günü takip eden günden başlanarak takip eden üçüncü ayın sonuna kadar SGK’ya verilen asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesi, aksine bir tespit veya şüpheli bir durum yoksa ve aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olan sigortalıların sigortalı işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde veya aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan önceki bir tarihte SGK’ya verilmiş olması hâlinde, söz konusu belge, ayrıca incelemeye gidilmeksizin işleme alınmaktadır.

-Kamu görevlilerine ilişkin yasal süresi geçirildikten sonra SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgeleri, fiili hizmet süresi zammı prim belgeleri ile itibari hizmet süresi prim belgeleri şüphe, ihbar veya şikayet hâlleri bulunmadığı sürece incelemeye gidilmeksizin işleme alınmaktadır.

-Daha önce SGK’ya belge türü veya kanun numarası hatalı seçilerek verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerine ilişkin düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında verilen aylık prim ve hizmet belgeleri, düzeltme ile fiili hizmet süresi zammı kazandırma hali hariç, belgede kayıtlı sigortalılar ve bu sigortalıların prim ödeme gün sayısı ile prime esas kazanç tutarının aynı olması kaydıyla, ayrıca incelemeye gerek kalmaksızın işleme alınmaktadır.

SORU 70- 4/a (ESKİ SSK) VE 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) SİGORTALILARI İÇİN AYLIK PRİM VE HİZMET BELGESİNİN SÜRESİNDE VERİLMEMESİ HALİNDE HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 70- APHB’lerinin belirlenen sürede yerine getirilmemesi, yani aylık prim hizmet belgelerinin süresinde SGK’ya gönderilmemesi durumunda; SGK’ca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenler ya da SGK’ca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;

-Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin 1/5’i tutarında,

-Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin 1/8’i tutarında,

-Ek belgenin SGK’ca re’sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında,

-Belgenin mahkeme kararı, SGK’nın denetim elemanlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları SGK’ya bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin 2 katı tutarında,

idari para cezası uygulanmaktadır.

SORU 71- ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARI İÇİN İŞTEN AYRILMA BİLDİRİMİ NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 71- Özel sector işverenlerince işten ayrılan 4/a (eski SSK’lı) sigortalılar için, hizmet akdinin sona ermesinden en geç 10 gün içinde SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek: 5’inde yer alan “İşten Ayrılış Bilgirgesi” ve e-sigorta yoluyla SGK’ya bildirme zorunluluğu vardır.

SORU 72- ÖZEL SEKTÖRDE ÇALIŞAN 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARI İÇİN İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN SÜRESİNDE VERİLMEMESİ HALİNDE HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 72- Bu yükümlülüğün süresinde veya hiç yerine getirilmemesi durumunda, tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla her bir sigortalı için aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 73- KAMUDA ÇALIŞAN 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) SİGORTALILARI İÇİN İŞTEN AYRILMA BİLDİRİMİ NASIL YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 73- Kamu işverenlerince işten ayrılan 4/a (eski SSK’lı) sigortalılar için, hizmet akdinin sona ermesinden en geç 10 gün için SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek: 5’inde yer alan “İşten Ayrılış Bilgirgesi” ve e-sigorta yoluyla SGK’ya bildirme zorunluluğu vardır.

SORU 74- 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) SİGORTALILARI İÇİN İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN SÜRESİNDE VERİLMEMESİ HALİNDE HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 74- Bu yükümlülüğün süresinde veya hiç yerine getirilmemesi durumunda kamu idareleri için herhngi bir müeyyide öngörülmemiştir.

SORU 75- SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANCIN ALT VE ÜST SINIRI VAR MIDIR ?

CEVAP 75- 4/a (eski SSK’lı) ve 4/b (eski Bağ-Kur’lu) kapsamında çalışanlar için bildirilecek ve ödenecek primlerin alt ve üst sınırları söz konusudur.

Kanun gereğince alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı, asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katıdır.

Bu miktarların altında beyan edilmesi halinde prime esas kazanç resen asgari kazanç düzeyine çıkarılmakta ve üst sınırın üzerinde bildirilen miktarlar da dikkate alınmamaktadır.

Diğer statülerde çalışanlar için prim bildirimi ve ödenmesinde alt ve üst sınır bulunmakla birlikte, kamu görevlileri için alt sınır uygulanmakla birlikte, üst sınır uygulaması bulunmamaktadır.

SORU 76- 16 YAŞINDAN KÜÇÜK 4/a (ESKİ SSK) SİGORTALILARI İÇİN ALINACAK PRİMİN ALT SINIRI NEDİR ?

CEVAP 76- Daha önceleri bir ayrım söz konusu değilken, 2011 yılında 6111 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeyle, sigorta priminin alt sınırının belirlenmesinde ayrım yapılarak, 16 yaşından küçükler için primin alt sınırı 16 yaşından küçükler için belirlenen asgari ücret olarak belirlenmiş ve bu yolla 16 yaşından küçükler için işverenlerin prim yükü hafifletilmiştir.

SORU 77- SİGORTA KOLLARINA GÖRE PRİM ORANLARI NASIL BELİRLENMİŞTİR ?

CEVAP 77- Belirlenen matrah üzerinde alınacak prim oranları sigorta kolları dikkate alınarak ayrı ayrı olmak üzere Kanunla belirlenmiştir.

Buna göre;

a) Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı sigorta primine esas kazancın % 2’si ve tamamı işveren hissesi olarak belirlenmiştir.

b) Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının % 20’sidir. Bunun % 9’u sigortalı hissesi, % 11’i işveren hissesidir.

c) Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan işlerde;

-4/a kapsamında çalışan (eski SSK’lı) sigortalılar için uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim olan % 20’ye 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3 puan,

-4/c (eski Emekli Sandığ) sigortalıları için ise uygulanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı  malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim olan % 20’ye 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3,33 puan, 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 5 puan, 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 10 puan,

eklenmesi suretiyle belirlenmekte ve bu şekilde bulunan oran ile % 20 oranı arasındaki farka ait primin tamamı işveren tarafından ödenmektedir.

-Genel sağlık sigortası primi primine esas kazancın % 12,5 olup, bunun % 7,5’u işveren ve % 5’i de sigortalı hissesidir. Yalnız 15/10/2008 tarihinden önce çalışmaya başlayan 4/c (eski Emekli Sandığı) sigortaları için genel sağlık sigortası primi % 12 olarak belirlenmiş ve bu primin tamamının kurumlarınca ödenmesi öngörülmüştür.

SORU 78- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜSÜ KİM OLARAK BELİRLENMİŞTİR ?

CEVAP 78- 5510 sayılı Kanunda prim ödeme yükümlüleri de açıkça belirlenmiş olup, buna göre;

-Kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası uygulaması bakımından hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar (eski SSK’lı) ile,

-4/a (eski SSK’lı) kapsamında çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların,

işverenleri, prim ödeme yükümlüsü olarak belirlenmiştir.

SORU 79- 4/b (ESKİ BAĞ-KUR) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜSÜ KİM OLARAK BELİRLENMİŞTİR ?

CEVAP 79- 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdine bağlı olmaksızın 4/b kapsamında çalışanlar (eski Bağ-Kur’lu) ile bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tâbi olanların kendileri prim ödeme yükümlüsü olarak belirlenmiştir.     

SORU 80- 4/c (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜSÜ KİM OLARAK BELİRLENMİŞTİR ?

CEVAP 80- Kamu idarelerinde kamu görevlisi olarak yapanların prim ödeme yükümlüsü görev yaptıkları ve aynı zamanda işveren konumunda bulunan kamu idareleri olarak belirlenmiştir.

SORU 81- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİMLERİNİN HANGİ SÜRELERDE ÖDENMESİ GEREKİR ?

CEVAP 81- Kanuna göre, 4/a (eski SSK’lı) kapsamında bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların işverenleri, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek, kendi hissesine isabet eden prim tutarlarını da bu tutarlara ekleyerek en geç takip eden ayın sonuna kadar SGK’ya ödemeleri öngörülmüştür.

Ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde ise, prim tutarları, en geç son günü izleyen ilk iş günü içinde SGK’ya ödenmesi zorunludur. 

SORU 82- 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİMLERİNİN BELİRLENEN SÜRELER DIŞINDA ÖDENMESİ KONUSUNDA İSTİSNALAR SÖZ KONUSU MUDUR ?

CEVAP 82- Bu konuda getirilen istisnai ödeme süreleri aşağıda belirtilmiştir:

 -2822 sayılı Kanuna göre toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinden dolayı toplu iş sözleşmesine istinaden geriye yönelik olarak ödenen ücretlere ilişkin sigorta priminin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihi,

-Bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerince toplu iş sözleşmesine dayanılarak istirahatlı bulunulan süre için ücret ödenmesi hâlinde, bu ücretlere ilişkin sigorta primlerinin, istirahat süresinin sona erdiği tarihi,

-4857 sayılı İş Kanununun 21 inci maddesine istinaden iş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararlar uyarınca, göreve iadesine karar verilen sigortalı için kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının, sigortalıya tebliğinden sonra 10 iş günü içinde sigortalı işverene işe başlamak üzere başvurduğu takdirde, iş mahkemeleri veya özel hakemlerce verilen karar uyarınca ödenmesine karar verilen ücretlere ilişkin sigorta primlerinin, kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının işçiye tebliğ edildiği tarihten itibaren (tebliğ edilen gün hariç) onuncu iş gününün içinde bulunduğu ay veya dönemi,

-657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında bulunanlardan hizmet akdi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülenlere enflasyon farkı veya başka ad altında geriye yönelik olarak yapılan ödemelere ilişkin sigorta primlerinin, ödemenin yapıldığı tarihi,

-Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin sigorta primlerinin yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini,

izleyen ayın sonuna kadar SGK’ya ödenirse yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilmektedir.

SORU 83- KAMU GÖREVLİLERİNİN (ESKİ EMEKLİ SANDIĞI) PRİMLERİNİN HANGİ SÜRELERDE ÖDENMESİ GEREKİR ?

CEVAP 83- Kamu idarelerinde primler çalışanları özelliğine fark sürelerde ödenmektedir.

Buna göre, Kamu idarelerince kamu görevlilerine ait primler,

-Her ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki maaşını ayın 15’inde peşin alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken takvim ayının son gününe kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını ayın 1’inde peşin alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 15 inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 15’i ile müteakip ayın 14’ü arasındaki maaşını müteakip ayın 15’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken takvim ayının son gününe kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını müteakip ayın 1’inde çalıştıktan sonra alan sigortalılar için, maaş ödemelerinin yapılması gereken ayın 15 inci günü sonuna kadar,

-Her ayın 1’i ile 30’u arasındaki maaşını müteakip ay içerisinde çalıştıktan sonra alan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları için, maaş ödemelerinin yapılması gereken takvim ayının son gününe kadar,

SGK’ya ödemek zorundadırlar.

SORU 84- HANGİ DURUMLARDA PRİMLERİN ÖDENMESİ ERTELENEBİLMEKTEDİR ?

CEVAP 84- İşyerleri yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler (eski SSK’lı) ile kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (eski Bağ-Kur’lu), bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde prim belgelerinin verilmesi ve primlerin ödenmesi ertelenebilmektedir.

Bu durum Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmektedir.

SORU 85- PRİMLERİN ERTELENMESİ KONUSUNDA BELİRLİ BİR SÜRE VAR MIDIR ?

CEVAP 85- Afet durumlarında afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar SGK’ca ertelenebilmektedir.    

SORU 86- PRİMLERİN SÜRESİNDE VEYA HİÇ ÖDENMEMESİ DURUMUNDA HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANIR ?

CEVAP 86- Primlerin süresinde ödenmemesi durumda bazı müeyyideler söz konusudur.

Primlerin süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 2 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılmaktadır.

Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanmaktadır. 

SORU 87- İŞVERENLER İÇİN PRİM BORÇLARININ KATMA DEĞER VERGİSİ ALACAĞINDAN MAHSUP EDİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR ?

CEVAP 87- Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilmektedir

Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilmektedir.

Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilmektedir.              

SORU 88- GECİKMEYE UĞRAMIŞ PRİM ALACAKLARININ TAHSİLİNDE SGK’CA HANGİ KANUN HÜKÜMLERİ UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 88- SGK’ya süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanmaktadır.

SGK tarafından bu konuda, 6183 sayılı Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanmaktadır.         

SORU 89- PRİMLERİN ÖDENMESİNDE ZAMANAŞIMI SÜRESİ VAR MIDIR ?

CEVAP 89-  Süresinde tahsil edilemeyen primler zamanaşımına uğramaktadır.

Prim alacaklarına ilişkin zamanaşımı uygulamasında, öncelikle prim alacağının doğuş şekli önem arz etmekte ve ikili bir ayrım ortaya çıkmaktadır.

a) Prim belgelerinin incelemeye girmeksizin işleme konulması üzerine doğan prim alacaklarında zamanaşımı

Prim belgelerinin incelemeye girmeksizin işleme konulması sonucu doğan prim alacakları açısından zamanaşımı prim alacağının ödeme vadesinin dolduğu tarihte yürürlükte olan zamanaşımı hükümlerine göre uygulanmaktadır. Buna göre;

-Ödeme vadesi 8/12/1993 tarihi öncesine rastlayan prim alacaklarında, söz konusu dönemdeki carikKanunda zamanaşımına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığından, SGK tarafından 818 sayılı Borçlar Kanundaki genel zamanaşımı süresi uygulanmaktadır. Bu nedenle, ödeme vadesi 8/12/1993 tarihi öncesine ait prim alçaklarında zamanaşımı prim alacağı ödeme vadesinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 10 yıldır.

-Ödeme vadesi 8/12/1993 ile 6/7/2004 tarihleri arasına rastlayan prim alacaklarında, 8/12/1993 tarihinde ilgili cari Kanuna eklenen bir madde ile prim ve diğer alacaklar yönünden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin zamanaşımı uygulanmasına geçilmiştir. Dolayısıyla ödeme vadesi 8/12/1993 ile 6/7/2004 tarihleri arasına rastlayan prim alacaklarında zamanaşımı, prim alacağı ödeme vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıldır.

-Ödeme vadesi 6/7/2004 ile 1/10/2008 tarihleri arasına rastlayan prim alacaklarında, cari kanuna 6/7/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5198 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile zamanaşımına ilişkin 6183 sayılı Kanunun 102 nci maddesi uygulaması hariç tutulmuştur. Dolayısıyla ödeme vadesi 6/7/2004 ile 1/10/2008 tarihleri arasına rastlayan prim alacaklarında, yeniden 818 sayılı Borçlar Kanunun 10 yıllık zamanaşımı uygulamasına dönülmüştür.

-5510 sayılı Kanunla 1/10/2008 ve sonrası tarihlere rastlayan prim alacaklarında, prim alacaklarının ödeme vadesinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmaktadır.

Dikkat edilirse, hem 818 sayılı Borçlar Kanunundaki genel zamanaşımı süresinin hem de 5510 sayılı Kanundaki zamanaşımı süresinin 10 yıl olduğu görülmektedir. Ancak, 818 sayılı Borçlar Kanunundaki 10 yıllık genel zamanaşımı süresinin vadeyi takip eden günden, 5510 sayılı Kanundaki 10 yıllık zamanaşımı süresinin ise vadeyi takip eden takvim yılı başından itibaren başlamaktadır. Bu nedenle, söz konusu kanunlardaki 10 yıllık zamanaşımı uygulamaları farklı olup, kesinlikle birbirine karıştırılmaması gerekmektedir.

Görülüyor ki, prim belgelerinin incelemeye girmeksizin işleme konulması sonucu doğan prim alacaklarında en önemli nokta, prim alacağı ödeme vadesinin hangi tarihe rastladığı hususudur.

b) Mahkeme kararına, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan tespitlere veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelere istinaden düzenlenen prim belgelerinden dolayı tahakkuk eden prim alacakların tahsilinde dikkate alınacak zamanaşımı

Prim alacağı işveren ya da sigortalı bildiriminden değil de; SGK Müfettişi ya da denetmelerinin tespitlerinden, diğer kurumların denetim elemanlarınca yapılan denetimlerden veya ilgili kurumlardan gelen bilgi belgelerden ya da bir mahkeme ilamından doğmuşsa bu durumda prim alacaklarında farklı bir zamanaşımı uygulaması yöntemi benimsenmiştir.

Şöyle ki, SGK’nın prim ve diğer alacakları; mahkeme kararı sonucunda doğmuş ise mahkeme kararının kesinleşme tarihinden, SGK’nın Müfettiş ve denetmelerce yapılan tespitlerden doğmuş ise rapor tarihinden, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden doğmuş ise bu soruşturma, denetim ve inceleme sonuçlarının SGK’ya intikal ettiği tarihten veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden doğmuş ise bilgi ve belgenin SGK’ya intikal ettiği tarihten itibaren, zamanaşımının 10 yıl olarak uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla bu yolla tespit edilen prim alacakları zamanaşımı uygulamasında, prim alacağının hangi tarihe ait olmasının önemi bulunmamaktadır.

Primlerin tahsilatındaki zamanaşımı süreleri aşağıdaki tabloda özet olarak gösterilmiştir:

PRİM ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI
1- Prim Belgelerinin İncelemeye Girmeksizin İşleme Konulması Üzerine Zamanaşımı
Prim Ödeme Vadesinin Dolduğu Tarih Uygulanacak Kanun Zamanaşımı Süresi
8/12/1993 öncesi 818 sayılı Borçlar Kanunu Prim alacağı ödeme vadesinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 10 yıl
8/12/1993-6/7/2004 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun Prim alacağı ödeme vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl
6/7/2004-1/10/2008 818 sayılı Borçlar Kanunu Prim alacağı ödeme vadesinin sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren 10 yıl
1/10/2008 ve sonrası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Prim alacağı ödeme vadesinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 10 yıl
2- Mahkeme Kararı, Müfettiş Raporu veya Kuruma İntikal Eden Bilgi ve Belgeler Üzerine Tahakkuk Eden Prim Alacaklarında Zamanaşımı: Mahkeme karar tarihinden/ SGK Müfettişi rapor tarihinden/ Diğer Denetim Elemanları raporları ve Kuruma gelen bilgi ve belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren 10 yıl

SORU 90- İŞVERENLERDEN VEYA SİGORTALILARDAN ALINAN PRİMLERİN YERSİZ VE GEREKSİZ OLDUĞUNUN ANLAŞILMASI DURUMUNDA HANGİ İŞLEMLER YAPILMAKTADIR ?

CEVAP 90- Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları tarihten 10 yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilmektedir.

Kanunî faiz, primin SGK’ya yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanmaktadır.

Prim iadesi nedeniyle sigortalıların, isteğe bağlı sigortalıların, genel sağlık sigortalılarının aylık, gelir, ödenek ve sağlık hizmetlerinden yararlanma şartlarını yitirmeleri durumunda, Kanuna göre ödenen aylık, gelir ve ödenekler ile sağlanan sağlık hizmetleri durdurulmaktadır.

Yanlış veya yersiz yapılan masraflar 5110 sayılı Kanunun ilgili hükümlerine göre ilgililerden geri alınmaktadır.

SORU 91-5510 SAYILI KANUNA GÖRE İLİŞİKSİZLİK BELGESİ HANGİ DURUMLARDA İSTENMEKTEDİR ?

CEVAP 91- Valilikler, belediyeler, il özel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diğer merciler tarafından, geçici iskân veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce yapılan inşaat dolayısıyla, diğer kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ve bankaların ise Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecek işlemlerinde SGK’ya borçlarının bulunmadığına dair ilgililerden SGK’ca düzenlenmiş bir belgenin istenmesi zorunludur.

Bu belgenin istenmemesi halinde bu mercilerin sorumluluğu söz konusu olmaktadır. 

SORU 92- İŞVERENLER SOSYAL GÜVENLİK YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİNDE ÇALIŞANLARIN ÜCRETLERİNDEN KESİNTİ YAPABİLİR Mİ ?

CEVAP 92- İşverenler, sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası için kendisine düşen yükümlülükler nedeniyle, sigortalıların ücretlerinden kesinti yapamazlar.

SORU 93- İŞYERLERİ DENETİM AÇISINDAN HANGİ USUL VE ESASLARA TABİDİRLER ?

CEVAP 93- 5510 sayılı Kanuna göre işyerlerinde denetim yapmak yetkisi asıl olarak SGK Müfettişleriyle denetmenlerine verilmiş olmakla birlikte, diğer kamu kurumlarının denetim elemanları da işyerlerinde sigortalılık denetimi yapma yetkisine haizdir.

İşverenler, SGK Müfettiş ve denetmenleriyle diğer kamu kurumlarının denetim elemanlarına bilgi verilmek üzere çağrıldıkları zaman gelmek, gerekli olan defter, belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı sağlamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.

SORU 94- İŞYERİNDE YAPILAN DENETİMLERDE KANUNA GÖRE BELİRLENEN USUL VE ESASLARA UYMAYANLAR HAKKINDA HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 94- Denetim için 5510 sayılı Kanunla belirlenen usul ve esaslara uymayan ve bu konudaki yükümlülüğü yerine getirmeyenler hakkında;

-SGK Müfettiş ve denetmenlerinin inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenle ve işyeri sahiplerinin görevlerini yapmasına engel olmaları ve denetime engel olanlar hakkında eylemleri başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin 5 katı tutarında,

-SGK Müfettiş ve denetmenlerinin görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler ve işyeri sahipleri fiil daha ağır bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun 265 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırılmaları dışında bu suçu işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin 10 katı tutarında,

idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 95- İŞYERLERİNE AİT KAYIT, DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI VE İSTENİLMESİ HALİNDE İBRAZINDA HANGİ USUL VE ESASLAR UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 95- İşverenler yaptıkları işin mahiyetine göre geçici (inşaat ve ihaleli işler) ve devamlı işyerleri nedeniyle asgari işçilik incelemesine tabi tutulmakta ve yapılan bu asgari işçilik incelemesi sonucunda yapılan işe göre yeterli işçilik bildirilip bildirilmediğinin tespiti yapılmaktadır. Ayrıca, iş kazası ve meslek hastalığı veya ihbar ve şikayet hallerinde de işyerleriyle ilgili incelemeler yapılmaktadır. Bu tür durumlarda işyeri defter ve kayıtlarının incelenmesine gerek duyulmaktadır.

Bu nedenle, işveren, ve işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak ve istenilmesi halinde de SGK’nın denetim elemanlarına 15 gün içinde ibraz etmek zorundadır.

SORU 96- İŞYERLERİNE AİT KAYIT, DEFTER VE BELGELERİN İSTENİLMESİ HALİNDE İBRAZ EDİLMEMESİ DURUMUNDA HANGİ MÜEYYİDELER UYGULANMAKTADIR ?

CEVAP 96- Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda;

-Bilânço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin 12 katı tutarında,

-Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin 6 katı tutarında,

-Defter tutmakla yükümlü değil iseler, asgari ücretin üç katı tutarında,

-Tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla; defter ve belgelerin tümünü verilen süre içinde ibraz etmekle birlikte; kanunî tasdik süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmiş olan defterlerin tasdik tarihinden önceki kısmı, işçilikle ilgili giderlerin işlenmemiş olduğu tespit edilen defterler, sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançların kesin olarak tespitine imkân vermeyecek şekilde usulsüz veya noksan tutulmuş defterler, herhangi bir ay için sigorta primleri hesabına esas tutulması gereken kazançların ve kazançlarla ilgili ödemelerin o ayın dahil bulunduğu hesap dönemine ait defterlere işlenmemiş olması halinde, o aya ait defter kayıtları ve bu geçersizlik hallerinin gerçekleştiği her bir takvim ayı için, aylık asgari ücretin yarısı tutarında; kullanılmaya başlanmadan önce tasdik ettirilmesi zorunlu olduğu halde tasdiksiz tutulmuş olan defterler ve tutmakla yükümlü bulunulan defter türü dikkate alınarak Vergi Usûl Kanunu gereğince bilanço esasına göre defter tutulması gerekirken işletme hesabı esasına göre tutulmuş defterler için asgari ücretin 12 tutarında,

-İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunluluğu olup, belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen ücret tediye bordrolarında her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında,

idari para cezası uygulanmaktadır.

SORU 97- GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEKLERİNİN ÖDENMESİNE YÖNELİK OLARAK 4/a (ESKİ SSK) KAPSAMINDA SİGORTALI ÇALIŞTIRAN İŞVERENLERE HANGİ YÜKÜMLÜLÜKLER GETİRİLMİŞTİR ?

CEVAP 97- 4/a (eski SSK’lı) kapsamında çalışan sigortalılara iş göremezlik ödeneklerinin ödenebilmesi için işyerinde çalışılmadığına dair bildirimin yapılması gerekmektedir.

SGK Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinde 2012 yılında yapılan değişiklikle, kendisine sigortalının istirahat raporu ulaşan işverenin, istirahatin bittiği tarihten itibaren aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresinin sonuna kadar  çalışılmadığına dair bildirim girişini yapması gerekmektedir.

Bildirim http://uyg.sgk.gov.tr/vizite/welcome.do adresinden yapılmaktadır.

SORU 98- İSTİRAHATLİ SİGORTALININ SGK’YA BİLDİRİMİNDE HAK EDİLEN SÜRE NASIL TESPİT EDİLMEKTEDİR ?

CEVAP 98- Hak edilen istirahat süresi;

-10 günden kısa süreli istirahatlerde, istirahatin bittiği günü,

-10 gün ve daha uzun süreli istirahatlerde, 10’ar günlük istirahatlerin bittiği,

-Son 10 günlük istirahatten arda kalan istirahat süresinin bittiği günü,

şeklinde tespit edilmektedir.

SORU 99- İSTİRAHATLİ SİGORTALININ İŞVERENCE SGK’YA BİLDİRİMİNDE HANGİ YÜKÜMLÜLÜKLER SÖZ KONUSUDUR ?

CEVAP 99-  Çalışılmadığına dair bildirim girişinin;

-Belge verilmesi süresinin sonuna kadar ve elektronik ortamda yapılmaması halinde sigortalı başına asgari ücretin 10’da biri,

-Hiç yapılmaması halinde ise sigortalı başına asgari ücretin yarısı,

tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 100- GENEL OLARAK SGK’CA HANGİ DURUMLARDA İDARİ PARA CEZASI UYGULANMAKTADIR  ?

CEVAP 100- SGK’ca, belli yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ilgililere idari para cezası uygulanmaktadır.

Şöyle ki;

-Sigortalı ve genel sağlık sigortası işe giriş bildirgesinin zamanında veya SGK’ca belirlenen şekle ve usule uygun verilmemesi,

-İşyeri bildirgesinin zamanında veya SGK’ca belirlenen şekle ve usule uygun verilmemesi,

-Aylık prim ve hizmet belgelerinin zamanında veya SGK’ca belirlenen şekle ve usule uygun verilmemesi,

-SGK denetim elemanların veya mali müşavirlerce eksik işçilik tespiti durumunda,

-İşyeri defter ve kayıtların SGK denetim elemanların istenildiği halde 15 gün içinde ibraz edilmemesi durumunda,

-4/a (eski SSK’lı) sigortalıları için geçici iş göremezlik durumda bu sürelerde çalışma bulunmadığının 5 gün içinde bildirilmemesi,

-Asgari işçilik uygulamasında SGK’ca kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ve bankalardan istenen bilgi ve belgelerin bir ay içinde verilmemesi,

-Kayıt dışı istihdamın önlenmesinde bankalar ve kamu idarelerin istenen bilgilerin SGK’ca süre içinde verilmemesi,

-4/b kapsamında (eski Bağ-Kur’lu) çalışanların ilgili daire/oda/birliklere kayıt tarihinden itibaren 2 ay içinde SGK’ya bildirilmemesi,

-Kamu idarelerince vazife malullüğüne konu olan olayın 5 gün içerisinde SGK’na bildirilmemesi,

-İhale makamlarınca iş üstlenenlerin SGK prim ve diğer alacaklarının hak ediş uygulamasında SGK’ya bildirilmemesi,

-Şirketlerin kuruluşu aşamasında ticaret sicil memurlarında kendilerine yapılan bildirimin 15 gün içinde SGK’ya bildirilmemesi,

-SGK denetim elemanlarının, denetimleri esnasında zorluk çıkaran ve denetime engel olanlara,

– 5510 sayılı Kanunun 100 üncü maddesi gereğince SGK’ca istenen bilgi ve belgelerin verilmemesi,

durumlarında idari para cezası uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 101- İDARİ PARA CEZALARININ ÖDEME SÜRESİ VAR MIDIR ?

CEVAP 101- İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk etmektedir.

İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk etmekte, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde SGK ya da SGK’nın ilgili hesaplarına yatırılmakta veya aynı süre içinde SGK’ya itiraz edilebilmektedir.

İtiraz takibi durdurmakta, SGK’ca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilmekte ve bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezası kesinleşmektedir.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 102- İDARİ PARA CEZALARINDA HERHANGİ BİR İNDİRİM SÖZ KONUSU MUDUR ?

CEVAP 102- Mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde,

-4/a (eski SSK’lı) sigortalıları için sigortalı işe giriş bildirgesi ile genel sağlık sigortası işe giriş bildirgelerinin verilmemesi,

-İşyeri bildirgesinin verilmemesi,

-4/b (eski Bağ-Kur’lu) sigortalısı için işe giriş bildirgesinin verilmemesi,

-Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmemesi,

-Kamu kurumlarınca vazife malullüğünün bildiriminin yapılmaması,

-Kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşlarının ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini bildirmemeleri,

-Ticaret Sicil Memurluklarınca işyerinin bildirilmemesi ,

-Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgilerinin bildirilmemesi,

cezaları için dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanmaktadır.

İdari para cezalarıyla ilgili güncel bilgiler ve yapılacak indirmler konusunda daha ayrıntılı bilgi için aşağıda linki verilen yazılara göz atabilirsiniz.

SORU 103- İDARİ PARA CEZALARININ SÜRESİNDE ÖDENMEMESİ DURUMUNDA HERHANGİ BİR MÜEYYİDE ÖNGÖRÜLMÜŞ MÜDÜR ?

CEVAP 103- Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmeyen idari para cezaları, prim borçlarına halef olma, gecikme cezası ve gecikme zammı ile iadesi gereken primlere ilişkin madde hükmü gereğince hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmektedir.

SORU 104- İDARİ PARA CEZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ ÖNGÖRÜLMÜŞ MÜDÜR ?

CEVAP 104- Sosyal güvenlik alanındaki idari para cezaları zamanaşımı süreleri prim alacaklarında olduğu gibi değişik tarihlerde yürürlüğe konulan çeşitli düzenlemelere rastlanıldığından, idari para cezaları zamanaşımı uygulamasında da kademeli bir uygulama alanı söz konudur. Buna göre;

-12/5/1993 tarihi öncesinde konuya ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

-12/5/1993 tarihinde 3910 sayılı Kanunla 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanuna eklenen bir madde ile, idari para cezalarında tahakkuk ve tahsil zamanaşımı süresin 10 yıl olarak uygulanmaktadır.

-6/8/2003 tarihinde 4958 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle idari para cezalarında zamanaşımı süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir.

-1/10/2008 tarihinde yapılan düzenlemeyle ise 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur. (isvesosyalguvenlik.com)

Yazarlar –  Hazırlayanlar:

Recep LEVENT – SGK Başmüfettişi

Ataman YILMAZ – Serbest Sosyal Güvenlik Müşaviri

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.