Takdiri İndirim Nedir – Hangi İşçilik Alacaklarına Uygulanır ?

Takdiri İndirim Nedir – Hangi İşçilik Alacaklarına Uygulanır ?
2 Kasım 2016 20:07

Takdiri indirim, iş mahkemelerinde işçi alacaklarıyla ilgili olarak görülen davalarda, işçinin hesaplanan alacağından mahkeme tarafından belirli bir miktar indirim yapılması şeklinde bir uygulama olup, buna hakkaniyet indirimi de denilmektedir.

Aslında bu konu başta İş Kanunu olmak üzere iş mevzuatında düzenlenmiş bir konu olmayıp, tamamen Yargıtay kararları sonucunda oluşan bir uygulamadır. Özellikle fazla çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde, mahkemece takdiri indirim (hakkaniyet indirimi) yapılması gerektiği Yargıtay’ın son yıllardaki kararları ile istikrarlı bir uygulama halini almıştır. Bu uygulamada tanık beyanları, bilirkişi raporları sonucunda tespit edilen bazı işçilik alacaklarında mahkeme, işverenin işçiye ödemesi gereken miktara karar vermeden önce hesaplama sonucu bulunan tutardan takdiri indirim yapmakta, ardından işverenin işçiye ödemesi gereken miktara karar vermektedir.

Ancak takdiri indirim, tüm işçilik alacaklarında değil, tanık beyanlarına dayanarak hesaplanan işçilik alacaklarında ve belirsiz işçilik alacaklarında (Bkz. İşçi Alacak Davalarında Miktar Belirtmek Gerekir mi ?) uygulanmaktadır. Tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanan işçilik alacaklarında takdiri indirim yapılmasını ise Yargıtay kabul etmemektedir, yani bu tür işçilik alacaklarında herhangi bir indirim yapılmaması gerekmektedir.

Takdiri indirim (hakkaniyet indirimi) daha çok fazla mesai, hafta tatili ücreti gibi işçilik alacaklarında uygulanmaktadır. Fazla mesai ve tatil çalışmalarının kayda dayanmadığı durumlarda, hastalık, izin gibi nedenlerle çalışılamayacak günler olduğu düşünülerek, Yargıtay bu tür alacaklarda hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini kabul etmektedir. Buna karşılık, alacağın tespitine ve hesaplanmasına esas alınan çalışma süresi ve işçi ücretinin belli olduğu kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi işçilik alacaklarında, takdiri indirim şeklinde herhangi bir uygulama söz konusu değildir.

Takdiri indirimde herhangi bir oran bulunmamakla beraber, Yargıtay’a göre yapılacak indirimin işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve alacak miktarına göre takdir edilmesi gerekmektedir. (7. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2015/34864, Karar No. 2015/19705, Tarihi: 19.10.2015) Yargıtay bir kararında, iş mahkemesi tarafından fazla mesai ücreti alacağından yapılan 1/2 (yüzde 50) oranındaki indirimi hakkın özünü etkileyecek düzeyde yani fazla bulmuş, taktiri indirimin yıllık ve mazeret izni, tatil günleri dikkate alınarak daha makul oranda yapılması gerektiğini belirtmiştir. (9. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2015/15005, Karar No. 2015/20069, Tarihi: 02.06.2015) Bilirkişi tarafından hesaplanan yıllık izin ücreti alacakları toplamı üzerinden, iş mahkemesi tarafından hayatın olağan akışı, uzun bir süre için hesaplaması ve miktarı dikkate alınarak yapılan yüzde 50 oranındaki takdiri indirimi de yersiz bulan Yargıtay mahkeme kararını bozmuş, işverenin işçiye yıllık izinlerini kullandırdığını işçinin imzasını taşıyan izin defteri veya eşdeğer bir belge ile ispatlaması gerektiği, bu nitelikte belgeler ibraz edilmediği takdirde işçinin yıllık izin ücreti alacağına hak kazanacağının aşikar olduğu yönünde karar vermiştir. (7. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2014/20225, Karar No. 2015/20127, Tarihi: 22.10.2015)

Aynı şekilde Yargıtay bir başka kararında, ücretin ödendiği hususunun işveren tarafından yazılı bir belge ile ispat edilmesi gerektiğini, işverenin bunu belgeleyemediği durumda bilirkişi tarafından tespit edilen ücret alacağı miktarından mahkemece takdiri indirim yapılamayacağını belirtmiştir. (9. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2011/45641 Karar No. 2012/29184 Tarihi: 12. 09.2012) Yargıtay bir başka kararında ise mahkemece hüküm altına alınan ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı tanık beyanına göre ve bir yıldan uzun süre için hesaplandığı hâlde takdiri indirim yapılmamasını hatalı bulup, kararı bozmuştur. (9. HUKUK DAİRESİ, Esas No. 2011/12029, Karar No. 2013/11935, Tarihi: 15.04.2013) (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.