Ücreti Düzenli Ödenmeyen İşçinin Başvurabileceği Yollar

Ücreti Düzenli Ödenmeyen İşçinin Başvurabileceği Yollar
2 Aralık 2018 23:09

İş Kanununun 32 nci maddesinde; ücretin en geç ayda bir ödeneceği, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresinin bir haftaya kadar indirilebileceği belirtilmiştir.

Aylık çalışma dönemlerini farklı belirleyen istisnai işyerleri dışında, çalışılan ay bitip sonraki aya geçildiğinde işçi ayın 1’inde önceki aya ait normal ücret, fazla mesai, tatil günlerinde çalışma ücreti gibi tüm ücret alacaklarını hak etmiş olur. Dolayısıyla normalde her aya ait ücretin sonraki ayın 1’inde ödenmesi gerekir. Yani işçilere en geç ayda bir ücret ödemelerinin yapılması gerekir. Kanun uyarınca işveren ücret ödemesini en fazla 20 gün geciktirebilir.

Öte yandan işçi – işveren arsında yapılacak anlaşma / sözleşme ile ücret ödemeleri daha kısa dönemler halinde, örneğin üç haftada bir, iki haftada bir, hatta haftada bir de yapılabilir. Buna engel bir durum yok. Kanun sadece üst sınır belirlemiş olup, bu da ücret ödemelerinin en geç ayda bir yapılmasıdır.

Öte yandan, son zamanlara piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmeler işyerlerini / işverenleri de olumsuz etkilediğinden, ücret ödemelerini zamanında yapamayan, geciktiren, aylarca çalışanının ücretini ödemeyen / ödeyemeyen işyerlerinin sayısı artış göstermeye başlamıştır.

Ücreti zamanında ödenmeyen çalışanların hangi hakları kullanabileceği, neler yapabileceği aşağıda açıklanmıştır.

1- Çalışmaktan Kaçınma Hakkı

İş Kanununun 34 üncü maddesinde; ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçinin, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabileceği, bu nedenle işçilerin kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemeyeceği, gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanacağı belirtilmiştir.

Aynı maddenin devamında, ücretleri süresinde ödenmediği için iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınan işçilerin bu nedenle iş akitlerinin çalışmadıkları için feshedilemeyeceği ve bunların yerlerine yeni işçi alınamayacağı, bu işlerin başkalarına yaptırılamayacağı belirtilmiştir.

2- İş Akdini Feshedip Kıdem Tazminatı Talep Etme

İş Kanunun 24/II/e maddesi, işvereni tarafından ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmeyen veya ödenmeyen işçiye iş akdini tek taraflı olarak feshetme ve kıdem tazminatı talep etme hakkı vermiştir. Ancak bu hakkı kullanacak çalışanların, iş akitlerini noter kanalıyla işverene ihtarname göndererek feshetmeleri daha güvenli bir yol olacaktır.

3- Şikayet Yoluna Başvurma

İş akdi sona ermemiş olan yani çalışmaya devam eden işçiler bulundukları yerdeki Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüklerine şikayet dilekçesi verebilir. İş akdi sona ermiş yani işten çıkmış veya çıkarılmış işçilerin ise şikayet etme hakları olmadığından, bunların arabulucuya başvurması gerekir.

4- İş-Kur Üzerinden İşverenle Ortak Çözümler Üretme

İşçi Ücretlerini Ödeyemeyen İşverene Üç Ay Destek başlıklı yazıda da anlatıldığı üzere, işyerinde kısa çalışma uygulamasına geçilip, 3 aydan 6 aya kadar çalışanların ücretlerinin İş-Kur tarafından ödenmesi sağlanabilir.

5- İşverenin Konkordato İlan Etmesi veya İflası Halinde Başvurulabilecek Yollar

İşverenin konkordato ilan etmesi, iflas etmesi gibi durumlarda, en fazla üç aylık ücreti, Ücret Garanti Fonundan almak mümkündür. Bu imkandan yararlanmak için Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne başvurmak gerekir. (Bkz. Ücret Garanti Fonu – Yardım Sağlanan Haller – Başvuru Şekli)

İşverenin konkordato ilan etmesi veya iflasına karar verilmesi halinde işçilik alacaklarının tahsili için başvurulabilecek yol ve yöntemler İflas ve Konkordatoda İşverenden İşçilik Alacaklarının Tahsili başlıklı yazıda ayrıntılı açıklanmıştır.

Ortaya Çıkan Çelişkili Durum

Eğer işveren ekonomik olarak zor durumda bulunduğu için işçi ücretlerini ödeyemiyorsa, iflasın eşiğine gelmişse, yukarıda belirtilen çalışmama hakkının kullanılması, iş akdini feshedip kıdem tazminatı talep edilmesi gibi durumlar aslında çok da çözüm olabilecek durumlar değil tabii ki. Çünkü işçinin normal ücretini ödeyemeyen işveren nasıl kıdem tazminatı ödeyecek tartışılır. Ancak bu tür durumlarda Kanunun işçilere tanıdığı haklar bunlar. Elinde olmayan sebeplerle ekonomik olarak zor duruma düşen ve bu nedenle işçi ücretlerini düzenli ödeyemeyen işverenler bir tarafa, ancak imkanı olduğu halde işçi ücretlerini düzenli ödemeyen işverenlere karşı ise işçi tarafından bu hakların sonuna kadar kullanılması gerekir. (isvesosyalguvenlik.com)

Esman DİLLİ *

———–

* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu

YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.