Ücretsiz İzinli Olan – Çalışmayan İşçi Rapor Parası Alabilir mi ?

4/a (SSK) kapsamında herhangi bir işyerinde çalışıyorken ücretsiz izne ayrılan veya işveren tarafından ücretsiz izne gönderilen sigortalı, çok az istisna dışında geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası alamaz.

Sigorta çıkışı verilenlerin rapor parası alma durumu Sigorta Çıkışından Sonra Rapor Parası Alınabilir mi ? başlıklı yazıda, kısa çalışma ödeneği alanların durumu Kısa Çalışma Ödeneği İle Rapor Parası Aynı Anda Alınabilir mi ? başlıklı yazıda açıklanmıştır. Aşağıda ise sigorta çıkışı verilmemiş olmakla birlikte ücretsiz izinli olan veya işyerinde çalışmadığı için 0 (sıfır) gün ve 0 (sıfır) kazanç üzerinden bildirilen işçinin rapor parası alabileceği ve alamayacağı durumlar belirtilmiştir.

Ücretsiz İzindeyken Alınacak İstirahat Raporları İçin Rapor Parası Ödenecek Durumlar

Ayrıntıya girmeden kısaca belirtmek gerekirse, işyerinden sigorta çıkışı verilmemiş olmakla birlikte ücretsiz izinde olduğu için SGK’ya aylık sıfır (0) gün ve kazanç üzerinden bildirilen işçi, eğer 4857 sayılı İş Kanunundan doğan ücretsiz izin hakkını kullanıyorsa, yani işçinin kullanmakta olduğu ücretsiz izin İş Kanununda doğuyorsa, bu süre içinde istirahat raporu alan işçi diğer şartlar da tutuyorsa bu rapor için geçici iş göremezlik ödeneği yani rapor parası alabilir.

4857 sayılı İş Kanununda belirtilen işçinin ücretsiz izin hakları ise aşağıda belirtilmiştir:

• Kanunun 56 ncı maddesi uyarınca işveren; yıllık ücretli iznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olan işçiye talepte bulunması ve bu hususu belgelemesi koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.

• Kanunun 74 üncü maddesi uyarınca işveren; isteği halinde doğum yapan kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.

Dolayısıyla 4/a (SSK) kapsamındaki sigortalıların yukarıda belirtildiği şekilde yasal ücretsiz izinli sayıldıkları dönemde sağlık hizmet sunucuları tarafından kendilerine istirahat raporu verilmesi halinde SGK tarafından iş göremezlik ödeneği ödenir. Çünkü mevzuat gereği İş Kanunu’nda belirtilen ücretsiz izin hallerinde, işçinin sigortalılığı ücretsiz iznin sona erdiği tarih itibarıyla sona erer yani sigortalılığı durdurulur.

Bu kapsama girenler aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün nedeni;

19 – Ücretsiz doğum izni     

20 – Ücretsiz yol izni

olarak gösterilen sigortalılardır.

90 Gün Sigortalılık Şartı

İş kazası – meslek hastalığı dışında yani hastalık veya analık (doğum) nedeniyle alınacak istirahat raporlarından dolayı rapor parası ödenebilmesi için, raporun başlangıç tarihinden geriye doğru bir yıllık süre içerisinde en az 90 prim gün sigortalılık şartı arandığından, yukarıda belirtilen durumlarda ödenecek rapor parası için de bu şart aranmaktadır. (Bkz. Rapor Parasında 90 Günü Tamamlama Şartları)

Ücretsiz İzindeyken Alınacak İstirahat Raporları İçin Rapor Parası Ödenmeyecek Durumlar

Yukarıda belirtilen iki istisnai durum dışında ücretsiz izinde olduğu için SGK’ya 0 (sıfır) gün ve 0 (sıfır) kazanç üzerinden bildirilen işçinin, en son primin ilişkin olduğu tarih itibariyle sigortalılık niteliği yitirilmiş sayılacağından, bu işçiye ücretsiz izinli olduğu süre içinde alacağı istirahat raporları için SGK tarafından rapor parası ödenmez. Bu kapsama girenler aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün nedeni 21-Diğer ücretsiz izin olarak gösterilenlerdir.

Burada da tek istisna; mevzuat gereği hastalık ve analık hallerinde işçinin sigortalılık niteliği en son primin ilişkin olduğu tarihi takip eden onuncu günde yitirilmiş sayılacağından, ücretsiz izinli işçi en son primin ödendiği yani SGK’ya çalışma gün ve sayısı bildirildiği günü takip eden onuncu güne kadarki süre için rapor parası alabilir.

Çalışmayan İşçinin Rapor Alma Durumu

Sigorta çıkışı verilmemiş, ücretsiz izne de ayrılmamış olmakla birlikte işyerinde çalışmadığı işçin aylık prim ve hizmet belgesinde çalışma gün sayısı ve prime esas kazancı 0 (sıfır) gösterilen yani SGK’ya 0 (sıfır) gün ve 0 (sıfır) kazanç üzerinden bildirilen işçi, en son primin ilişkin olduğu tarih itibarıyla sigortalılığı durdurulur.

Dolayısıyla Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde “(4)-gözaltına alınma, (5)-tutukluluk, (6)-kısmi istihdam, (7)-puantaj kayıtları, (14)-diğer, (15)-devamsızlık, (16)-fesih tarihinde çalışmamış, (23)-yarım çalışma, (24)-yarım çalışma ve diğer nedenler” eksik gün nedeni olarak bildirilen ve bu aylarda gün ve kazanç bildirilmeyen sigortalılar için en son primin ilişkin olduğu tarih itibariyle sigortalılık niteliği yitirilmiş sayılacağından, bunlar en son primin yani adlarına SGK’ya gün ve kazanç bildirilmiş en son tarihi takip eden tarihten sonrası için rapor parası alamazlar.

Daha Ayrıntılı Bilgi

Rapor parası ile ilgili daha ayrıntılı bilgi ve açıklamalar; Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Rapor Parası) Kimlere Verilir – Şartları Nelerdir ?, Doğuma Bağlı Rapor Parası Alma Şartları, Sigorta Çıkışından Sonra Rapor Parası Alınabilir mi ? başlıklı yazılarda yer aldığı gibi, bu konuda bilgi ve açıklama içeren diğer yazılara da Rapor-İzin-Tatil Rehberi sayfasından ulaşılabilir. (isvesosyalguvenlik.com)