2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun, 24.5.2013 tarihli ve 6487 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle değiştirilen “Sürücü belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 36 maddesinin üçüncü fıkrası;

Buna göre;

a) Sürücü belgesi olmayanların,

b) Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,

c) Sürücü belgesi iptal edilenlerin,

araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.

şeklindedir.

Bu fıkra uyarınca, trafikte ehliyetsiz araç kullandığı tespit edilen kişilere 1.407 lira, aracı kullanan aracın sahibi değilse ayrıca araç sahibine de (ruhsatı kimin adına ise ona) 1.407 lira para cezası uygulanmaktadır.

Bu konu Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.

Davacıya ait aracın, sürücü belgesi olmayan eşi tarafından kullanıldığının tespit edilmesi üzerine eşine uygulanan idari para cezası yanında, araç sahibi olarak kendisine de ayrıca idari para cezası uygulanan kişinin, idari para cezasının iptali istemiyle Sulh Ceza Mahkemesi açtığı davada, itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasını ciddi bulan Mahkeme iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

Mahkeme başvurusunda;

“Anayasa ve ceza temel kuralları uyarınca kişilere ceza verilebilmesi için hukuka aykırı eylemin kanunda belirtilmiş olması ve bu eylemin o kişi tarafından gerçekleştirilmiş olmasının kanıtlanması gerekmektedir. İtiraz konusu kuralda araç sahibinin hangi eylemin suç sayıldığı açık bir şekilde gösterilmediği gibi araç sahibi olma ile suç arasındaki illiyet bağının ne suretle oluşturulduğu da belirtilmemiştir. Açıklanan nedenlerle itiraz konusu kural Anayasa ’nın 2. ve 38. maddelerine aykırıdır.

Netice itibariyle; 6487 sayılı Yasanın 18. maddesi ile 2918 sayılı Yasanın 36. maddesinin son cümlesi olan “Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir” hükmünün Anayasaya, hukukun genel prensiplerine ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı olması sebebiyle bu hükümle ilgili yukarıdaki 36. maddenin son cümlesinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurmak gerektiği mahkememizce kanaat getirilmiştir.”

açıklamalarına yer verdi.

Anayasa Mahkemesi ise;

“İtiraz konusu kuralda, araç sahibinin hukuka aykırı eyleminin aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin vermek olduğu ve bu eylemin suç sayıldığı açıkça belirtilmiş olup cezaların şahsiliği ilkesine aykırı bir durum söz konusu değildir. Zira, araç sahibi açısından idari para cezası yaptırımına bağlanan eylem, kusur sorumluluğu esası benimsenerek düzenlenmiştir. Kuralda, araç sahibinin sorumluluğunun hukuki nedeni, araç
sahibinin iradesi dâhilinde gerçekleşen “sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin verme” eylemine dayanmakta, araç sahibinin kusurlu davranışı ile meydana gelen sonuç arasında illiyet bağı kurulmaktadır.

Bu durumda, araç sahibinin, aracının sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin verme şeklinde gerçekleşen davranışının sonucu olarak itiraz konusu kuralda belirtilen idari para cezasının uygulanmasında ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesine aykırılık bulunmadığı gibi hakkında itiraz konusu kural uyarınca idari para cezası uygulanan kişilerin dava açma ve aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesinde kusurunun bulunmadığını ispat ederek hakkında uygulanan idari para cezasının iptal edilmesi imkânı da bulunmaktadır.”

13.10.1983 günlü, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun, 24.5.2013 günlü, 6487 sayılı Kanun’un 18. maddesiyle değiştirilen 36. maddesinin üçüncü fıkrasının “Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir. ” biçimindeki son cümlesinin Anayasa’ya aykırı olmadığına ve itirazın REDDİNE, 11.2.2014 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.