Bilindiği üzere iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde aksine hüküm yoksa, 4857 sayılı İş Kanununa tabi çalışanlara yemek ücreti ödenip ödenmemesi işverenin isteğine bağlıyken, 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi çalışan gemi adamları açısından aynı durum geçerli değil.

Çünkü 854 sayılı Kanunun “İkamet yerleri ve iaşe hakkında” başlıklı 35 nci maddesinde istinaden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan Gemi Adamlarının İkamet Yerleri Sağlık ve İaşelerine Dair Yönetmelik’in;

– “İaşe Mükellefiyetinin Nakden Karşılanması” başlıklı 7 nci maddesinde; “Limanlar içinde şehir hatlarında, körfezlerde, göllerde ve akarsularda yolcu ve yük nakleden gemilerde, mavna, şat benzerlerinde ve Deniz İş Kanununa tabi diğer gemilerde iaşe servisi kurulamadığı takdirde gemi adamlarına işveren tarafından iaşe mükellefiyeti nakden ödenmek suretiyle yerine getirilir.”

– “İaşe Bedeli Tespiti Şekli” başlıklı 8 inci maddesinde de; “İaşe Servisi kurulması mecburi olmayan veya iaşenin zaruri sebeplerle uygulanamadığı gemilerde çalışan gemi adamlarına işverenler tarafından iaşe karşılığı olarak verilecek günlük iaşe bedeli, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının çağrısı üzerine toplanacak ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre oluşturulacak Kurul tarafından, sahil mıntıkalarının özelliklerine göre veya yurt çapında en geç bir yılda bir tespit edilir.”

hükümleri yer almaktadır.

Söz konusu hükümlere istinaden, genelde yılda bir Gemi Adamları İaşe Bedeli Tespit Kurulu toplanarak uygulanacak yeni iaşe bedelini belirlemektedir. Ancak gıda fiyatlarındaki hızlı yükseliş nedeniyle son zamanlarda 1 yıl dolmadan iaşe bedeli yeniden belirleniyor. En son 1 Eylül 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Gemi Adamları İaşe Bedeli Tespit Kurulu Kararı ile bütün sahil mıntıkalarına ve göllere uygulanmak üzere, iaşe servisi kurulmayan gemilerde her bir gemi adamına verilecek günlük nakdi iaşe bedeli net 170 TL (Yüz Yetmiş Türk Lirası) olarak belirlenmişti.

Günlük İaşe Bedeli Tekrar Artırıldı

Bu defa 13 Mart 2024 Resmî Gazete’de yayımlanan Gemi Adamları İaşe Bedeli Tespit Kurulu Kararı ile bütün sahil mıntıkalarına ve göllere uygulanmak üzere, iaşe servisi kurulmayan gemilerde her bir gemi adamına verilecek günlük nakdi iaşe bedeli net 230 TL (İki Yüz Otuz Türk Lirası) olarak yeniden belirlenmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)