4/b (Bağ-Kur) kapsamında kimlerin sigortalı sayılacağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/1-b maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiş olup, söz konusu madde gereğince köy ve mahalle muhtarları da 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayılmaktadır.

Öte yandan, 1 Mayıs 2017 tarihinden itibaren artık köy ve mahalle muhtarlarının sigorta primleri prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden İl Özel İdareleri veya Yatırım İzleme Ve Koordinasyon Başkanlıkları yani Devlet tarafından ödenmektedir.

Bilindiği üzere 31 Mart 2024 tarihinde yeni Mahalli İdareler Genel Seçimi yapıldı ve 5 yıl süreyle muhtarlık yapacak kişiler seçimle belirlendi. Muhtar seçilen kişi vergi mükellefiyeti, şirket ortaklığı veya tarımsal faaliyetten dolayı zaten 4/b (Bağ-Kur) sigortalısı ise sigortalılık durumu ne olacak ? Daha doğrusu yine 4/b (Bağ-Kur) sigortalılığı devam edecek, ancak bu kişinin Bağ-Kur primini yine kendisi mi ödeyecek yoksa muhtarlığı süresince primini Devlet mi ödeyecek ?

Bu konu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Sigortalılık hallerinin birleşmesi” başlıklı 53 üncü maddesinde açıklığa kavuşturulmuştur. Söz konusu maddede aynen; “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde çalışılması durumunda, (b) bendinin (4) numaralı alt bendi dışındaki diğer sigortalılık durumu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında muhtar sigortalılığı ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde çalışılması durumunda muhtar sigortalılığı dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.

Dolayısıyla kendisi zaten öteden beri Bağ-Kur sigortalısı olan ve primlerini de kendisi ödemekle yükümlü olan kişi eğer muhtar seçilmişse, muhtarlığa bağlı Bağ-Kur sigortalılığı devreye girecek ve bu kişinin primini muhtarlığı devam ettiği sürece Devlet ödeyecektir. Muhtarlığı devam ederken eğer bu kişi emekliliğe (yaşlılık aylığına) hak kazanır da emekli olursa o zaman da zaten Bağ-Kur sigortalılığı sona erecek ve herhangi bir prim ödenmesi gerekmeyecek.

Bu konuyla ilgili olarak Sigortalılık işlemleri konulu ve 2013/11 sayılı SGK Genelgesi’nde yer alan açıklamalara aynen aşağıda yer verilmiştir. Muhtarların sigortalılık ve SGK işlemleriyle ilgili ayrıntılı bilgilere ise Muhtar Seçilenler İçin Rehber başlıklı yazıda yer verilmiştir.

2013/11 Sayılı SGK Genelgesi

12-Muhtar sigortalılığı ile aynı anda Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin diğer sigortalılık statülerinde çalışması bulunanlar (Ek, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

7077 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi ile Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrasında yapılan ve 1/5/2017 tarihinden geçerli olan düzenleme gereğince, köy veya mahalle muhtarlığı nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanlardan aynı bendin alt bentlerine tabi olacak şekilde çalışmaları bulunması halinde, muhtar kapsamındaki sigortalılığı esas alınacaktır.

Örnek 1- Limited şirket ortaklığından dolayı (4/b) kapsamında sigortalılığı 6/11/2010 tarihinde başlatılan ve devam eden kişi ayrıca 30/3/2014 tarihinde yapılan mahalli idareler seçimlerinde muhtar olarak seçilmiştir. Limited şirket ortaklığından dolayı sigortalı olan bu kişinin muhtarlık görevinden dolayı sigortalılığı esas alınmamıştır. 30/4/2017 tarihinde bu kişinin şirket ortaklığından dolayı sigortalılığı (01) (53 üncü madde) terk kodu ile sonlandırılıp sigortalılık statüsü muhtar seçilerek 1/5/2017 tarihi itibariyle (06) kodu ile yeniden başlatılacaktır.

Örnek 2- Vergi mükellefiyetinin başladığı 1/12/2007 tarihi itibariyle (4/b) kapsamında kayıt ve tescili yapılan ve bu kapsamdaki sigortalılığı kesintisiz devam etmekte iken 30/3/2014 tarihinde yapılan mahalli idareler seçimlerinde muhtar seçilen ve vergi kaydına istinaden devam eden sigortalılığı nedeniyle muhtar sigortalılığı esas alınmayan sigortalının, 30/4/2017 tarihinde vergi kaydına istinaden başlatılan sigortalılığı (01)(53 üncü madde) terk kodu ile durdurularak, sigortalılık statüsü muhtar seçilerek 1/5/2017 tarihi itibariyle (06) kodu ile yeniden başlatılacaktır.

Örnek 3- 30/3/2014 tarihinde yapılan mahalli idareler seçimlerinde muhtar seçilen ve aynı tarih itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılan sigortalının 23/1/2018 tarihinde vergi mükellefiyeti başlamıştır. Muhtar sigortalılığı devam eden bu kişinin vergi kaydından dolayı sigortalılığı esas alınmayarak, muhtar sigortalılığından dolayı başlatılan sigortalılığı devam ettirilecektir.

Ayrıca, tarımsal faaliyeti nedeniyle 1/11/2008 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında başlatılan sigortalılığı devam ederken, 30/3/2014 tarihinde yapılan mahalli idareler seçiminde muhtar seçilenlerin seçildikleri tarih itibariyle tarım sigortalılıkları sonlandırılarak, seçildikleri tarih itibariyle muhtar bağ numarası ile (9 ile başlayan bağ numarası) muhtar statüsünde tescil kaydı yapılacaktır.

Örnek 4- Tarımsal faaliyetinin başladığı 1/12/2009 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı başlatılan ve bu kapsamdaki sigortalılığı kesintisiz devam ederken 30/3/2014 tarihinde yapılan mahalli idareler seçimlerinde muhtar seçilen sigortalının 53 üncü madde gereği 29/3/2014 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı (01) (53 üncü madde) terk kodu ile sonlandırılarak, 30/3/2014 tarihi itibariyle muhtar bağ numarası ile (9 ile başlayan bağ numarası) muhtar statüsünde tescil kaydı yapılacaktır. (isvesosyalguvenlik.com)