Sosyal Güvenlik Reformu çerçevesinde, 01/10/2008 tarihinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlüğe girmesi ile birlikte Genel Sağlık Sigortası (GSS) da hayatımıza girmiş oldu.

Ancak, reformla birlikte Genel Sağlık Sigortası uygulaması hayata geçmiş olmakla birlikte, ilk başta sadece 4/a (işçi), 4/b (Bağ-Kur-kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan) kapsamında sigortalı olanlar, isteğe bağlı sigortalılar, emekli, dul ve yetim aylığı alanlar GSS kapsamına girmiş, daha sonra da 15/01/2010 tarihinde TSK personeli hariç 4/c (memur) kapsamında sigortalı olanlar GSS kapsamına alınmıştı (15/01/2010 tarihli haber). Son olarak ise Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan askeri ve sivil personel 15/10/2010 tarihi itibariyle GSS kapsamına alınmıştı (15/10/2010 tarihli haber).

Esasen yukarıda belirtilenlerden isteğe bağlı sigortalılar hariç, Sosyal Güvenlik Reformundan önce de zaten hepsinin sağlık güvencesi vardı. Yani sigortalı işçilerin sağlık giderleri SSK tarafından, Bağ-Kur’luların sağlık giderleri Bağ-Kur tarafından, memurlar ve TSK personelinin sağlık giderleri çalıştıkları kurumları tarafından, bunlar emekli olduklarında da sağlık giderleri SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tarafından karşılanmaktaydı. Ancak burada belirtilenler dışında kalanların, yani sosyal güvencesi olmayanların hiçbir sağlık güvencesi de yoktu.

03/07/1992 tarihinde 3816 sayılı Kanunla birlikte, hiç bir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında olmayan ve sağlık hizmetleri giderlerini karşılayacak durumda bulunmayan Türk vatandaşlarının bu giderlerinin Devlet tarafından karşılanması amacıyla yeşil kart uygulaması hayata geçmiş, ödeme gücü olmayanlardan bir kısmı da bu şekilde sağlık güvencesine kavuşmuştu. Ancak tüm bunların dışında kalan küçümsenemeyecek sayıda kişi halen sağlık güvencesinden yoksundu. Dolayısıyla genel sağlık sigortası uygulamasının hayata geçirilmek istenmesinin nedenlerinden biri de istisnasız herkesin bu uygulama kapsamına alınması ve sağlık güvencesine kavuşturulmasıydı. Bu nedenle 5510 sayılı Kanunun 106 ncı maddesinin son fıkrası ve geçici 12 nci maddesi gereğince 01/10/2010 tarihinde yeşil kart uygulamasının sona ermesi, bu kapsamdakiler de dahil herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması öngörülmüştü.

Fakat özellikle Sosyal Güvenlik Kurumunun taşra teşkilatında gerekli alt yapı tamamlanmış olduğundan, 19/06/2010 tarihli ve 27616 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5997 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle söz konusu maddelerde değişiklik yapılarak yeşil kart uygulamasının 1/1/2012 tarihine kadar devam edeceği hükme bağlandı (19/06/2010 tarihli haber). Aynı şekilde Kanunun geçici 12 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca 01/10/2010 tarihinde genel sağlık sigortası uygulamasının herkesi kapsayacak şekilde zorunlu hale gelmesi öngörülüyorken, bu fıkrada da 6111 sayılı Kanunun 49 uncu maddesiyle değişiklik yapıldı ve bu süre yeşil kartta olduğu gibi 1/1/2012 tarihi olarak değiştirildi. Dolayısıyla bu geçiş süreci 01/01/2012 tarihine ertelenmiş oldu. Eğer son anda herhangi bir değişiklik veya tekrar erteleme olmazsa 01/01/2012 tarihinden itibaren yeşil kart uygulaması sona erecek ve yukarıda daha önce genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olduğu belirtilenler dışında kalanlar da genel sağlık sigortası kapsamına alınacak.

01/01/2012 Tarihinden Sonra Yeşil Kartlıların Durumu Ne Olacak?

Son anda herhangi bir değişiklik, erteleme olmaz ise 5510 sayılı Kanunun 106 ncı maddesi son fıkrası uyarınca 01/01/2012 tarihinde, 3816 sayılı Kanun yürürlükten kalkacak ve yeşil kart uygulaması sona erecek. Aynı Kanunun geçici 12 nci maddesi dördüncü fıkrası uyarınca da 3816 sayılı Kanun kapsamında yeşil kart verilen ve verilecek kişiler durumlarında değişiklik olmaması kaydıyla başka bir işleme gerek kalmaksızın 01/01/2012 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacaklar ve artık bunların da sağlık giderlerini Sosyal Güvenlik Kurumu karşılayacak.
01/01/2012 Tarihinden Sonra Yeşil Kartlılar Genel Sağlık Sigortası Primi Ödeyecek mi?

Yukarıda belirtildiği şekilde 3816 sayılı Kanun kapsamında yeşil kart verilen ve verilecek kişiler durumlarında değişiklik olmaması, yani yeşil kart sahibi olma haklarının devam ediyor olması kaydıyla başka bir işleme gerek kalmaksızın 01/01/2012 tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınacaklar ve bunların genel sağlık sigortası primi devlet (hazine) tarafından ödenecek. Muhtemelen Sosyal Güvenlik Kurumu gelir testi uygulamasını başlattığında, bunları da gelir testine tabi tutacak; harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Sosyal Güvenlik Kurumunca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden yani 279 TL’den az olanların genel sağlık sigortası primi yine devlet (hazine) tarafından ödenecek. Ancak bu gelir testi sonucunda geliri asgari ücretin üçte birinden yani 279 TL’den fazla olduğu tespit edilenler bu kapsamdan çıkarılacak ve aşağıda belirtilen tutarda genel sağlık sigortası primi ödeyecekler. Buradaki hesaplamada, 01/01/2012 tarihine kadar geçerli olan aylık brüt 837 TL tutarındaki asgari ücret esas alınmış olup, asgari ücret miktarının değişmesi halinde burada belirtilen rakamlar da aynı oranda değişecektir.

Genel Sağlık Sigortası Primi Ne Kadar Olacak?

Yeşil kartlılar dışındakilerden Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi herhangi bir işte çalışmayan, isteğe bağlı sigortaya prim ödemeyen ve herhangi bir yerden gelir – aylık almayan yani sadece genel sağlık sigortasına tabi olanlardan da aynı şekilde aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden yani 279 TL’den az olan vatandaşların genel sağlık sigortası primi devlet (hazine) tarafından ödenecektir.

Sosyal Güvenlik Kurumuna tabi herhangi bir işte çalışmayan, yani 4/a, 4/b ve 4/c kapsamında sigortalı olmayan, isteğe bağlı sigortaya prim ödemeyen ve herhangi bir yerden gelir – aylık almayan, dolayısıyla sadece genel sağlık sigortasına tabi olanlardan ise;

Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;

– Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen yani 279 TL’den 837 TL’ye kadar olan kişilerden aylık 33 TL,

– Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen, yani 837 TL’den 1.674 TL’ye kadar olan kişilerden aylık 100 TL

– Asgari ücretin iki katından yani 1.674 TL’den fazla olduğu tespit edilen kişilerden aylık 200 TL,
genel sağlık sigortası primi alınacaktır.

Yukarıdaki örnek hesaplamalarda, 01/01/2012 tarihine kadar geçerli olan aylık brüt 837 TL tutarındaki asgari ücret esas alınmış olup, asgari ücret miktarının değişmesi halinde burada belirtilen rakamlar da aynı oranda değişecektir.
Öte yandan, gelir testi ile ilgili altyapı Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı ünitelerde oluşturulana kadar, muhtemelen bu konudaki işlemler şu an yeşil kart uygulamasında olduğu gibi Kaymakamlık ve Valiliklere bağlı birimlerce yapılacak.

Burada sayılanlar için gelir testleri Kurumca sonuçlandırılıncaya kadar aylık asgari ücret yani 837 TL aylık kazanç tutarı olarak esas alınacak, dolayısıyla bunlar aylık 100 TL genel sağlık sigortası primi ödeyeceklerdir. Ancak gelir testi sonuçlandırıldığında, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin altında kalan genel sağlık sigortalılarının bu sürelerde gelir testi sonucuna göre ödemeleri gereken tutarların üzerinde yaptıkları ödemeler herhangi bir faiz uygulanmaksızın iade veya mahsup edilecektir. Yani henüz gelir testi sonuçlanmadığı için aylık kazancı asgari ücret olarak esas alınan ve bu doğrultuda genel sağlık sigortası primi ödeyenlerden, gelir testi sonuçlandırıldıktan sonra aylık geliri asgari ücretin altında çıkanların, daha önce fazladan ödemiş oldukları genel sağlık sigortası primleri herhangi bir faiz uygulanmaksızın kendilerine iade edilecek veya Kuruma borçları varsa borçlarına mahsup edilecektir. (isvesosyalguvenlik.com)