Sosyal Güvenlik Kurumu, iş kazası ve meslek hastalıkları inceleme ve soruşturmalarıyla ilgili olarak en son 2013/31 sayılı Genelgeyi yayımlamış ve bazı önemli düzenlemeler yapmıştı (Bkz. İş Kazası İnceleme ve Soruşturmalarına Önemli Sınırlamalar Getirildi başlıklı yazı).

Kurum bu defa söz konusu Genelgeyi yürürlükten kaldırarak bunun yerine “İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Vakalarının Soruşturulması” konulu 2014/16 sayılı Genelgeyi yayımladı. Söz konusu genelge ile ilgili olarak işveren ve sigortalıları yakından ilgilendiren önemli düzenlemeler yapıldı.

Kanun, yönetmelik ve tebliğlerde yer alan mevzuat hükümleri doğrultusunda hazırlanan yeni Genelgeye göre, iş kazası ve meslek hastalığı işlemleri, inceleme ve soruşturmaları aşağıdaki şekilde yürütülecek.

– Sadece ölüm veya uzuv kaybıyla sonuçlananlar ile en az yüzde 10 meslekte kazanma gücü kaybına neden olan iş kazalarıyla ilgili müfettiş incelemesi yapılacak. Bunun dışında ayrıca, müdürlükler tarafından iş kazası olup olmadığına karar verilemeyenler ile Kuruma maliyeti prime esas kazanç üst sınırının vaka tarihindeki tutarının üç katından (1 Temmuz 2014’e kadar 20 bin 884 liradan) fazla olan iş kazaları da Kurum müfettişleri tarafından incelenecek.

– İş kazası geçiren kişinin sigortalılık bildirimi yapılmamış yani sigortasız ise (Bkz. Sigortasız İşçi Kaza Geçirirse İş Kazası Haklarından Yararlanabilir mi ?) önce Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından kişinin sigortalılık durumuyla ilgili inceleme yapılacak, ardından yukarıda belirtilen işlemler yapılacak.

– Meslekte kazanma gücü kayıp oranlarına yönelik itirazlar Yüksek Sağlık Kuruluna yapılacak. Sigortalıların Müdürlüklere yaptığı itirazlar Müdürlükler tarafından Yüksek Sağlık Kuruluna iletilmek üzere Ankara’ya Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığına gönderilecek.

– Sigortalı (çalışan), meslek hastalığına yakalanmış veya meslek hastalığı şüphesi varsa; en son çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine başvuracak ve işlemler söz konusu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezince takip edilecek. Sigortalının başvurusu üzerine, meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yetkili sağlık hizmet sunucularına sevk işlemleri gerçekleştirilecektir.

– Sigortalıların sağlık hizmet sunucularından alınmış meslek hastalığı şüphesi bulunduğuna dair bir raporu olup olmadığına bakılmaksızın, meslek hastalığı tespitine yönelik sevk talepleri görevlendirilen sosyal güvenlik merkezlerince kabul edilecek, yani sigortalının elinde meslek hastalığına yakalandığına dair herhangi bir rapor olmasa dahi, sigortalının sevk talebi kabul edilecek.

– Sigortalıların yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucuları tarafından sevk talep tarihinden en fazla 6 ay öncesine kadar düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarının bulunması halinde, meslekte kazanma gücü kaybı tespitine yönelik talepleri kabul edilecek, tekrar ikinci bir sağlık kurulu raporu alınması için sağlık hizmet sunucusuna sevk işlemi yapılmayacak. Yani sigortalının elinde son 6 ay içerisinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş sağlık kurulu raporu varsa, sigortalıdan tekrar sağlık kurulu raporu alması istenmeyecek, elindeki raporla birlikte doğrudan meslekte kazanma gücü kaybı tespitine yönelik işlemler başlatılacak.

– 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamındaki sigortalıların meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını;

a) Sağlık Bakanlığına bağlı meslek hastalıkları hastaneleri,

b) Eğitim ve araştırma hastaneleri,

c) Devlet üniversitesi hastaneleri,

düzenleyebilecek.

Sigortalı yukarıda belirtilenlerden istediğine sevk edilebilecek.

– Kurum Yönetim Kurulunun aldığı ve 01/01/2014 tarihinden beri uygulanmakta olan karar doğrultusunda, sigortalının meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespiti Ankara’nın yanı sıra İzmir ve İstanbul’da oluşturulan Kurum Sağlık Kurulunda da yapılabilecek. Dolayısıyla bu durum süreci hızlandıracak.

– Meslek hastalığı iddia ve incelemelerinde, ölümle sonuçlananlar hariç Kurum sağlık kurulları tarafından meslek hastalığı olduğuna karar verilenlerden sadece meslekte kazanma gücü kayıp oranı %10 ve üzerinde çıkan meslek hastalıkları müfettiş incelemesine tabi tutulacak. Bunun dışındaki meslek hastalıklarında Kuruma maliyeti ve işverenin – çalışanın sorumluluk halleri dikkate alınarak, gerekirse müfettiş incelemesi yapılacak.

– Sigortalı birden fazla iş kazasına uğramış veya meslek hastalığına yakalanmışsa, önceki iş kazası veya meslek hastalığına ait meslekte kazanma gücü kaybı oranı ile sonrakilere ait oranlar Kurum sağlık kurullarınca birleştirilecek.

– Kurum sağlık kurulunca hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilmesi durumunda, işverene kabul tarihi itibari ile İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile meslek hastalığı bildiriminde bulunması hususu yazılı olarak tebliğ edilecek. Tebligatın işverence tebellüğ edildiği tarih meslek hastalığının işverence öğrenildiği tarih olarak kabul edilecek ve bu tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde bildirim yapması istenecek. İşverenin bildirimi geç yapması halinde bildirim yaptığı tarihe kadar sigortalıya yapılan tüm masraflar ve varsa ödenmiş geçici iş göremezlik ödenekleri hakkında 5510 sayılı Kanun 14 üncü ve 76 ncı maddelerine göre işlem yapılacak, gerekenler işverenden veya 4/1-b (Bağ-Kur) sigortalısından tahsil edilecek.

– Düzenlenen raporlarda sigortalının ağır kusurlu olduğunun ve kusur derecesinin de belirtilmesi halinde geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ağır kusur derecesi esas alınarak 1/3 oranında eksiltilerek ödenecek. Ancak “ağır kusur” ifadesi yer almakla birlikte kusur derecesi yazılmamış ise Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 44 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan hükme göre %5 oranında kesinti yapılmak suretiyle işlem yapılacaktır.

İşverenler tarafından, iş kazası ve meslek hastalıklarının bildirimi geçerli bir mazeretin (Kurum elektronik alt yapısına erişilemediği ve benzeri durumlarda) olmadığı durumlarda iş kazası meslek hastalığı bildirim formu Kuruma elektronik ortamda gönderilecek.