25/02/2011 tarihli ve 27857 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile 5510 sayılı Kanuna eklenen ek 6 ncı madde ile;

Ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı işyerleri ile Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen ve Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sigorta primlerini 30 gün üzerinden kendileri ödeyerek sigortalılıklarını sağlama imkanı getirilmişti.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 29 uncu maddeyle de söz konusu ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeler kapsamındaki sigortalılardan, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için prime esas günlük kazanç alt sınırının on sekiz katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere prim alınacağı hükmü getirilmişti. Dolayısıyla bu geçici maddeye istinaden, söz konusu ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeler kapsamındaki sigortalılardan, 2011 yılı için kendilerinin Kuruma beyan ettikleri kazanç esas alınarak aylık 18 gün üzerinden prim alınmış, 2012 yılında ise 19 gün üzerinden prim alınmaya başlanmıştı (01/01/2012 tarihli haber).

Bu uygulama aynı şekilde devam etmekte olup, bunların sigortalılıkları ise her ay 30 üzerinden hizmetlerine işlenmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü 24/07/2012 tarihinde Sanatçıların Sigortalılığı konulu bir genel yazı yayımladı. Genel yazıda yer alan açıklamalara göre çok istisnai durumlar hariç, sanatçılar ya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında ya da 4/a kapsamında (ek 6 ncı maddeye istinaden) sigorta primlerini kendileri ödeyecekler. Söz konusu genel yazıdaki açıklamalar aynen aşağıda yer almaktadır.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ise 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalı sayılmıştır.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “Kanunun 4 üncü Maddesinin İkinci Fıkrasının (b) Bendi Kapsamında Sayılan Sigortalılara İlişkin Uğraşı Alanı ve Çalışanları Gösterir Liste” ile bu kapsamda sayılan işler belirlenmiştir.

Diğer taraftan, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun amacı, fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yaptırımları tespit etmek olup, söz konusu Kanunla eser ve eser sahiplerinin telif haklarından doğan ilişkileri düzenlenmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Serbest meslek kazancının tarifi” başlıklı 65 inci maddesinde her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı olarak sayılmakta olup serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olarak tanımlanmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların çalışma sürelerinin diğer meslek gruplarından farklılık göstermesi nedeniyle; Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan listede bulunan işleri yapanlardan yapım şirketlerinde ya da yapım şirketlerine oyuncu temin eden ajanslarda çalışanların sigortalıkları hakkında aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

1- Yapım şirketlerinde ya da yapım şirketlerine oyuncu temin eden ajanslarda çalışmaları nedeniyle işverenin emrinde, işveren tarafından belirlenen sürede ve ücret karşılığında yapanlar hakkında 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılık hükümleri uygulanacaktır. Yapım şirketlerine oyuncu temin eden ajanslarda Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlar için yapım şirketlerince ajanslardan fatura mukabili hizmet satın alınması durumunda ayrıca sigortalı olarak bildirilmeleri istenmeyecektir.

2- Yapımcı şirket adına kendi hususiyetini vermek suretiyle bir eser (ürün) üreten, bir eserin meydana gelmesinde asli unsuru oluşturan (senarist, özgün müzik yapımcısı, dialog yazarı, başrol oyuncuları gibi), bu şekilde üretmiş olduğu eser nedeniyle eser sözleşmesinin tarafı olabilen, bireysel olarak yaptıkları bu işlerden dolayı serbest meslek faaliyeti yürütmesi nedeniyle doğan serbest meslek kazancı olan ve bu kapsamda serbest meslek makbuzu veya fatura düzenleyerek çalışanların yapım şirketi ile arasındaki ilişki istisna (eser) sözleşmesi kapsamında sayılarak 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilecektir.

3- 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olup işveren yanında 10 günden az çalışanlar bu çalışmaları devam ettiği sürece müracaatları halinde ek 6 ncı maddeye tabi sigortalı olabileceklerdir.

5510 Sayılı Kanunun Ek 6 ncı Maddesine Tabi Sigortalıların Tespiti:

5510 sayılı Kanunun ek 6 ncı maddesine tabi sigortalı olabilmek için bir işveren yanında ay içinde 10 günden az çalışanların “Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi” nin işveren ile çalışanın bağlı olduğu meslek birliği veya sendika ya da Kültür ve Turizm Bakanlığının merkez veya taşra birimleri tarafından onaylanmış olması gerekmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı 24/5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Genelgesi ile 5510 sayılı Kanunun ek 6 ncı maddesine müracaat edecek sigortalılar için “Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi”ni onaylayacak meslek birliklerini belirlemiştir.