5510 sayılı Kanunun; “Genel sağlık sigortası geçiş hükümleri” başlıklı geçici 12 nci maddesinin beşinci fıkrasında; “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentleri gereğince sigortalı sayılanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1/1/2012 tarihine kadar bildirimlerini yapmak zorundadır.”

“Prim oranları ve Devlet katkısı” başlıklı 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; “Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi olanlar ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (e) bendi ve bu Kanunun geçici 13 üncü maddesinde belirtilenlerin genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın % 12’sidir.”

“Primlerin ödenmesi” başlıklı 88 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (d) ve (g) bentleri gereği genel sağlık sigortalısı sayılanlar için, her ay otuz tam gün genel sağlık sigortası primi ödenmesi zorunludur. Şu kadar ki, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanların aynı ay içinde zorunlu sigorta kapsamında prim ödeme gün sayısı bulunması halinde, ayın kalan günleri için isteğe bağlı sigorta gün sayısı kadar genel sağlık sigortası primi ödenir. On altıncı fıkrasında Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır.”

“Prim borçlarına halef olma, gecikme cezası ve gecikme zammı ile iadesi gereken primler” başlıklı 89 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirası cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır. Bakanlar Kurulu, ilk üç ay için uygulanan gecikme cezası oranını iki katına kadar artırmaya veya bu oranı % 1 oranına kadar indirmeye, yeniden kanunî oranına getirmeye ve uygulama tarihini belirlemeye yetkilidir. Dava ve icra takibi açılmış olsa bile, prim ve diğer Kurum alacaklarının ödenmemiş kısmı için gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilir.”

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin, “Sigorta primlerinin ödenme süresi ve erken ödeme” başlıklı 108 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine tabi olanlar ile bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar, isteğe bağlı sigortalı olanlar ve Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentlerinde sayılanlar her aya ait primlerini takip eden ayın sonuna kadar Kuruma öderler.”

Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in;

“Re’sen tescil ve gelir tespiti başvurusu” başlıklı 4 üncü maddesinde; “Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona eren kişiler, SGK tarafından re’sen tescil edilir. Bu kişiler için, gelir testleri sonuçlandırılıncaya kadar 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime esas asgarî kazanç tutarı olarak esas alınarak primleri tahakkuk ettirilir. Ayrıca, gelir tespitini yaptırmak üzere bir ay içinde vakıflara başvurması gerektiği SGK tarafından re’sen tescil edilen kişilere bildirilir.”

“Tescil ve primlerin ödenmesi başlıklı” 16 ncı maddesi üçüncü fıkrasında;” Genel sağlık sigortası tescilinin re’sen yapıldığı tarihten itibaren prim tahakkuk ettirilir ve ödeme yükümlülüğü başlar.”

hükümleri yer almaktadır.

Söz konusu mevzuat hükümleriyle ilgili açıklamalara ve genel sağlık sigortasıyla ilgili yeni düzenlemelere daha önce; 05/12/2011, 26/12/2011, 28/12/2011, 11/01/2012, 20/01/2012, 24/01/2012 tarihli haberler ve Genel Sağlık Sigortası İle İlgili Yeni Düzenlemeler bölümünde yer verilmişti.

Öte yandan, 5510 sayılı Kanunun “Genel sağlık sigortalısı sayılanlar” başlıklı 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamına; aynı maddenin diğer bentlerinden herhangi biri kapsamında genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayanlar, yani 4/a (işçi), 4/b (bağ-kur), 4/c (memur) kapsamında sigortalı olmayan, isteğe bağlı sigortaya prim ödemeyen, Sosyal Güvenlik Kurumundan aylık veya gelir (yaşlılık-emeklilik, malullük, ölüm-dul-yetim aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri gibi) almayan kişilerle burada sayılanlardan herhangi birinin bakmakla yükümlü olduğu kişi konumunda olamayan, yani anne – baba – eş veya çocuğu üzerinden genel sağlık sigortası yardımı almayan, 01/01/2012 tarihinden önce yeşil kart kapsamında da olmayan kişiler girmektedir.

Dolayısıyla 60/g kapsamındaki bu kişiler, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca 01/01/2012 tarihi itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmişlerdir. Bu kapsamdaki kişilerin yaklaşık 1 milyon 700 bin kişi civarında olduğu daha önce yetkililerce belirtilmişti. Hatta Kurum, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in yukarıda belirtilen 4 üncü maddesi gereğince, bu şekilde re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil ettiği kişilere mektup göndermiş, “sayın genel sağlık sigortalısı” hitabıyla başlayan mektupta, re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edildiği, mektubun eline geçtiği tarihten itibaren bir ay içerisinde Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içerisindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına gelir testi yaptırmak üzere başvurması gerektiği, bilgilerine yer verilmiştir, aynı zamanda tebligat yerine geçen bu mektup birçok kişiye ulaşmış, ulaşmaya da devam etmektedir.

Eğer herhangi bir mevzuat değişikliği yapılmazsa; yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve uygulamalar çerçevesinde, 01/01/2012 tarihi itibariyle Kurumca re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilen kişilerin aylık kazancı gelir testi sonuçlanıncaya kadar brüt asgari ücret (01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arası 886,50) TL olarak kabul edildiğinden, bu kişiler adına Ocak ayı genel sağlık sigortası primi olarak 106,38 TL tahakkuk etmiş olup, bu primin bu ayın sonuna kadar yani en son 29/02/2012 tarihinde ödenmesi gerekmektedir. Prim bu tarihte ödenmediği taktirde 01/03/2012 tarihinden itibaren gecikme cezası ve gecikme zammı da işlemeye başlayacaktır. Aynı şekilde Şubat ayına ait aynı tutardaki primin Mart ayı sonuna kadar, yani her ayın genel sağlık sigortası priminin bir sonraki ayın sonuna kadar ödenmesi gerekecektir. Süresinde ödenmeyen prim için gecikme cezası ve gecikme zammı işleyeceği gibi, Kurum isterse 5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesi ve 6183 sayılı Kanun çerçevesinde icra takibi bile başlatabilecektir. Ayrıca kişinin genel sağlık sigortasından yararlanmamış ve hiç sağlık yardımı almamış olması primin tahakkuk etmesine ve prim borcunun işlemesine engel teşkil etmemektedir.

Gelir testi sonuçlandığında ise kişinin aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkarsa (01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arası 295,50 TL), artık o kişi genel sağlık sigortası primi ödemeyecek, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacak ve primi devlet tarafından ödenecek. Eğer aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden fazla çıkarsa, tespit edilen aylık gelirine göre Genel Sağlık Sigortası İle İlgili Yeni Düzenlemeler bölümünde belirtilen tutarda kişi primini kendisi ödemeye devam edecek, bir dahaki gelir testine kadar bu böyle devam edecek, ilerde yeni bir gelir testi yapıldığında tespit edilecek yeni gelir durumuna göre işlem yapılacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yukarıda belirtildiği şekilde, yani re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edildiği ve bir ay içerisinde gelir testi için başvurması gerektiğine dair mektup/tebligat aldığı halde gelir testi için başvurmayan kişinin ise aylık kazancı brüt asgari ücretin iki katı (01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arası 1.773 TL) olarak kabul edilecek ve kendisinden bunun % 12’si tutarından (01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arası 212.76 TL) genel sağlık sigortası primi alınacaktır. Gelir testi sonuçlandığında da Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili genel sağlık sigortasına tespit edilen aylık kazancını bir yazıyla bildirecek, ayrıca bu yazıda genel sağlık sigortası primini kendisinin mi yoksa devletin mi ödeyeceği, eğer kendisi ödeyecekse aylık ne kadar genel sağlık sigortası primi ödeyeceği bilgileri yer alacak.

Öte yandan, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 15 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Gelir tespiti iş ve işlemleri, kişinin gelir tespiti başvurusundan itibaren en geç bir ay içinde tamamlanır.” hükmü yer almaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)