Manisa’nın Soma ilçesindeki özel bir şirkete ait kömür ocağında dün (13 Mayıs 2014) öğleden sonra 15.30 sıralarında meydana gelen ve büyük bir faciayla sonuçlanan kaza olayı, maden ocaklarında daha önceki yıllarda meydana gelen kaza olaylarını yine gündeme getirdi.

Aslında bu konuyla ilgili olarak kanunlarda yer alan düzenlemeler dışında sırf maden ocaklarına yönelik olarak getirilen düzenlemeler de var. 22.10.1984 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve halen yürürlükte bulunan Maden ve Taş Ocakları İle Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemleri Hakkında Tüzük, Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği – MÜLGA, Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği – MÜLGA, Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik – MÜLGA, Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği bunlardan bazıları. Söz konusu tüzük ve yönetmeliklere sitemizin Mevzuat bölümünden ulaşabilirsiniz.

Ancak geçmişe ait istatistiklere bakıldığında, bu konudaki tablonun çok ürkütücü olduğu ortaya çıkıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 27 Mart 2014 tarihinde yayımlanan ve 2007 – 2013 dönemini kapsayan “İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırma Sonuçları” başlıklı çalışmada;

– İş kazalarının en çok madencilik ve taş ocakcılığı sektöründe görüldüğü;

– Türkiye genelinde son 12 ay içinde istihdam edilenlerden %2,3’ünün bir iş kazası geçirdiği, sektörel olarak madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı %10,4, elektrik, gaz, buhar, su ve kanalizasyon sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı %5,2 iken, inşaat sektöründe iş kazası geçirenlerin oranının %4,3 olarak gerçekleştiği,

bilgileri yer alıyor.

TUİK tarafından daha önce yayımlanmış olan “2006-2007 “İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırma Sonuçları” başlıklı çalışmada ise; iş kazası geçirenlerin sektörel dağılımları incelendiğinde, iş kazası geçirenlerin oranının en yüksek olduğu sektörün % 10.1 ile madencilik ve taşocakçılığı olduğu, bunu % 7.7 ile elektrik, gaz ve su sektörünün izlediği belirtiliyor.

Verilen bu rakamlara göre maden ve taşocaklarında 2006-2007 döneminde iş kazası oranı % 10.1 iken, gelişen teknolojiye rağmen 2007 – 2013 döneminde bu oranın %10,4’e çıktığı görülüyor.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından Temmuz 2010’da yayımlanan “Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı çalışmada da;

– Maden kazaları ile ilgili istatistikler incelendiğinde üretim başına düşen ölüm sayısının taş kömürü ocaklarında linyit ocaklarına göre oldukça yüksek olduğu,

– Özel işletilen taş kömürü ocaklarında, Taş Kömürü Kurumu (TTK) ocaklarına göre üretim başına düşen ölüm sayısı daha yüksek olmakla birlikte, 2004 yılı sonrasında azalma görüldüğü,

– Dünyanın ilk iki büyük kömür üreticisi olan Çin ve ABD’de meydana gelen maden kazaları incelendiğinde taş kömürü için üretim başına düşen ölüm oranlarının Türkiye’den düşük olduğu,

bilgilerine yer veriliyor.

Bahse konu her iki çalışmaya ait ilgili bölümler aşağıda yer almaktadır.

Öte yandan, dün meydana gelen iş kazası hariç, Ülkemizde 1941 yılından bu yana maden ocağı kazalarında 3 binden fazla kişi hayatını kaybettiği, bu kazalarda 100 bini aşkın kişinin ise yaralandığı tahmin ediliyor.

En fazla kayıp verilen kaza, 1992 yılında Zonguldak’ın Kozlu ilçesindeki bir maden ocağında grizu patlaması sonucu meydana geldi ve 263 kişinin ölümüyle sonuçlandı.

1983 yılından bu yana Ülkemizde maden ocaklarında meydana gelen bazı iş kazaları ve bu kazalarda hayatını kaybedenlerin sayısı aşağıda yer almaktadır;

– 7 Mart 1983: Armutçuk’ta grizu patlaması (103 ölü).

– 7 Şubat 1990: Amasya Yeni Çeltik’te grizu patlaması (68 ölü).

– 3 Mart 1992: Kozlu’da grizu patlaması (263 ölü).

– 26 Mart 1995: Yozgat’ın Sorgun ilçesinde grizu patlaması (37 ölü).

– 8 Eylül 2004: Kastamonu’nun Küre ilçesinde yangın (19 ölü).

– 2 Haziran 2006: Balıkesir’in Dursunbey ilçesinde grizu patlaması (17 ölü).

– 10 Aralık 2009: Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde grizu patlaması (19 ölü).

– 17 Mayıs 2010: Zonguldak’ta grizu patlaması (30 ölü).

– 8 Ocak 2013: Kozlu’da grizu patlaması (8 ölü).