26/1/2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu’nda aşağıda ayrıntıları yer alan önemli değişiklikler yapıldı.

Aynı Kanunla 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu’nda da bazı değişiklikler yapıldı.

5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununda Yapılan Değişiklikler:

Memurlara emekli ikramiyesi ödenmesi usul ve esaslarıyla ilgili olarak Kanunun 89 uncu maddesi değiştirildi, geçici 223 üncü madde eklendi. Buna göre;

• İstifa eden memurlardan, 15 yılını doldurmuş ve kıdem tazminatı alınması için gerekli olan şartları taşıyan memurlar ikramiye alabilecek, 15 yıldan az çalışması olan memurlar ise istifa etmeleri halinde ikramiye alamayacak. Ancak, sağlık nedeniyle işten ayrılanlar, evlenme nedeniyle bir yıl içinde işite ayrılan kadınlar, çalışırken vefat edenlerin hak sahipleri, çalışma süresi 15 yıldan az olsa da ikramiye alabilecekler.

• Sadece Emekli Sandığına tabi memur olarak çalışmış olanlara daha önceki şartlarla emekli ikramiyesi verilecek, ancak SSK ve Bağ-Kur’a tabi çalışmaları da olup mülga 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanuna göre birleştirilen hizmet süreleri üzerinden emekli olanlar ile 26/1/2012 tarihinden sonra emekli olacaklar, 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinde belirtilen kıdem tazminatına hak kazanma şartlarına uygun olarak çalışmalarının sona ermiş olması şartıyla, yani emekli olan kişinin kıdem tazminatına hak kazanmak için geçerli olan şartları yerine getirmiş olması halinde emekli ikramiyesi ödenecek, aksi halde ikramiye ödenmeyecek.

• İstifa etmesi nedeniyle ikramiye alamadığı için dava açmış olan memurlardan, çalışma süresi 15 yılı doldurmuş olan ve kıdem tazminatı alınması için gerekli şartları taşıyan memurlardan, açtıkları davalardan vazgeçenler emekli ikramiyesi alabilecek.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Yapılan Değişiklikler:

• Kanunun 43 üncü maddesinde yapılan değişiklik ve eklenen ek 7 nci ve geçici 38 inci maddeler ile Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı, Başbakanlık, Bakanlık ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği görevinde bulunanların emekli aylıkları yeniden düzenlendi.

• Kurumca finansmanı sağlanmayacak, yani bedeli ödenmeyecek sağlık hizmetlerinin düzenlendiği 64 üncü maddeye (d) bendi eklendi. Buna göre, Kurumca finansmanı sağlanacak, yani bedeli ödenecek sağlık hizmetlerinin düzenlendiği 63 üncü maddeye göre yöntem, tür, miktar ve kullanım sürelerinin belirlenmesi sonucunda Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin kapsamı dışında bırakılan sağlık hizmetlerinin finansmanı Kurum tarafından karşılanmayacak, yani bedeli Kurum tarafından ödenmeyecek, dolayısıyla daha önce bedeli Kurumca ödenen bazı sağlık hizmetleri bu kapsamdan çıkarılabilecek.

• Kanunun 60 ıncı maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre üniversitelerde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler, yükseköğrenimlerinin devam ettiği sürelerle sınırlı olarak birinci fıkranın (d) bendindeki ve 52 nci maddenin ikinci fıkrasının ikinci cümlesindeki şartlar aranmaksızın, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının yani 16 yaşından büyükler için geçerli olan brüt asgari ücretin 30 günlük tutarı üzerinden kendilerince genel sağlık sigortası primi ödenmek suretiyle genel sağlık sigortalısı olabiliyorlardı. Yapılan değişiklikle, bu kapsamdaki kişilerin asgari ücretin üçte birinin 30 günlük tutarı üzerinden genel sağlık sigortası primi ödeyecekleri hükmü getirildi, dolaysısıyla ödeyecekleri aylık genel sağlık sigortası prim miktarı üçte birine (01/01/2012-30/06/2012 tarihleri arası için 106 TL’den 35 TL’ye) düşürülmüş oldu.

• Katılım payı alınacak sağlık hizmetlerinin düzenlediği 68 inci maddenin ikinci fıkrası değiştirildi. Buna göre; Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesinde 2 Türk Lirası katılım payı alınacak. Kurum, bu katılım payını; birinci basamak sağlık hizmeti sunucularında yapılan muayenelerde almayabilecek ya da daha düşük tutarlarda alabilecek. İkinci ve üçüncü basamak sağlık hizmet sunucularında yapılan muayenelerde ise müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusunun yer aldığı basamak, sağlık hizmeti sunucusunun resmi ve özel sağlık hizmeti sunucusu niteliğinde olup olmaması, önceki basamaklardan sevkli olarak başvurulup başvurulmadığı gibi hususları göz önünde bulundurarak Kurum bu 2 TL’lik katılım payını on katına kadar artırabilecek ve sağlık hizmeti sunucuları için farklı katılım payları belirleyebilecek. Vücut dışı protez ve ortezler ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için alınacak katılım payı ise gereksiz kullanımı azaltma, sağlık hizmetlerinin niteliği itibarıyla hayati öneme sahip olup olmaması, kişilerin prime esas kazançlarının, gelir ve aylıklarının tutarı ve benzeri ölçütler dikkate alınarak % 10 ilâ % 20 oranları arasında olmak üzere Kurumca belirlenecek.

Ayrıca Kurum, ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için, aile hekimlerince yazılan reçeteler dâhil olmak üzere reçetede yer alan üç kaleme/üç kutuya kadar ilaç/ilaçlar için 3 Türk Lirası, ilave her bir kalem/kutu ilaç için 1 Türk Lirası olmak üzere katılım payı alabilecek. Yatarak tedavide finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri için de Kurum sağlık hizmet bedelinin % 1’ine kadar katılım payı alabilecek. Kurum bu % 1’ine kadar tespit edilen katılım payını yarısına kadar indirebilecek veya hiç almayabilecek. Ayrıca Kurum, bu fıkrada belirtilen 1 Türk Lirası, 2 Türk Lirası ve 3 Türk Lirasını, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranına kadar her yıl artırabilecek. Zaten Sağlık Uygulama Tebliğine istinaden ayakta tedavilerde katılım payı ve reçete farkı alınmaktaydı. Yapılan bu düzenleme ile katılım payı miktarları Kanuna konulmuş ve ayrıca yatarak tedavilerde de katılım payı alma imkanı getirilmiş oldu.

• Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderlerinin düzenlendiği 65 inci maddenin birinci fıkrasına bir cümle eklendi. Buna göre; Kurum gerekli gördüğü hallerde bu fıkra gereğince kişilerin ulaşım hizmetlerini, hizmet satın alma ve kiralama gibi usullerle temin edebilecek, yani Kurum; hekimin veya diş hekiminin muayene veya tedavi sonrası tıbben göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmetinden yararlanmaları için muayene ve tedavi edildikleri yerleşim yeri dışına yapılan sevkinde, ayakta tedavilerde kendisinin ve bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş ve dönüş yol giderini karşılamak yerine, hizmet satın alma veya kiralama yoluyla bu kişilerin ulaşımını kendisi sağlayabilecek.

• Kanunun 70 inci maddesinin ikinci fıkrasına “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (3) ve (9) numaralı alt bentlerinde sayılanların, Kurumla sözleşmeli üniversite ve istisnai hallerde özel sağlık hizmeti sunucularına müracaat edebilme koşulları ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.” cümlesi eklendi. Buna göre; aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az olduğu için primleri devlet tarafından ödenen genel sağlık sigortalıları ve yeşil kartlıların, 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişilerin, 442 sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık alan kişilerin yani geçici köy korucuları ile köy koruculuğundan dolayı emekli maaşı alan kişilerin, Kurumla sözleşmeli üniversite ve istisnai hallerde özel sağlık hizmeti sunucularına müracaat edip edemeyeceklerine Kurum karar verecek.

• Kanunun geçici 7 nci maddesine “24/7/2003 tarihli ve 4956 sayılı Kanunun 48 inci maddesi ile değişik, mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükmü 2/8/2003 tarihi öncesi için de uygulanır.” hükmünü içeren fıkra eklendi. Buna göre; Kanunla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın 3 üncü maddenin (b) bendinde tanımlanan tarımsal faaliyetlerde bulunanlar, bu Kanuna göre sigortalı sayılırlar. İlk tescil tarihinde ellisekiz yaşını dolduran kadınlarla, altmış yaşını dolduran erkekler istekleri halinde kapsama alınırlar, hükmü 2/8/2003 tarihi öncesi için de uygulanacak.

• Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen idari para cezalarının; mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanacağı hükmü getirildi. Bu şekildeki bir indirim daha önce birinci fıkranın (b) bendinde (işyeri bildirgesi ile ilgili) öngörülen cezalar için üçte ikisi oranında uygulanmaktaydı.

• Sosyal güvenlik destek primine ilişkin geçiş hükümlerinin düzenlendiği Kanunun geçici 14 üncü maddesinin sonuna bir fıkra eklendi. Buna göre; 2008 yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Kanuna göre emekli olup yine bu tarihten önce serbest avukatlık veya noterlik yapanların aylıklarından bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi hükümlerine göre, sosyal güvenlik destek primi kesilecek.

• Kanuna geçici 37 nci madde eklendi. Buna göre; 19/5/2011, 23/10/2011 ve 9/11/2011 tarihlerinde meydana gelen depremler sonucunda malul kalan sigortalılar ile ölen sigortalılar için, malullük ya da ölüme sebep olan deprem tarihinden önceki döneme ilişkin olarak en az 30 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi veya bir aylık kesenek ile karşılık ödenmiş ve bu süreye ilişkin sigortalı tescil işleminin Kanunda belirtilen sigortalı bildirim sürelerinden kaynaklanan haller saklı kalmak kaydıyla deprem tarihlerinden önce yapılmış olması şartıyla, Kanunda öngörülen prim ödeme süresi, hizmet, prim ve prime ilişkin borcu olmama ve sigortalılık sürelerine ilişkin diğer şartlar aranmaksızın bu Kanun hükümlerine göre Kurumca kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlanacak. Bu şekilde bağlanan aylıklarla ilgili Kanunda öngörülen prim veya kesenek ile karşılıkların eksik olan kısmı Maliye Bakanlığı tarafından Kuruma ödenecek. Bu konudaki usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığınca müştereken tespit edilecek. Bu fıkra kapsamına girenlerden depremler sonucunda yaralanan veya sakat kalanlara verilecek protez, ortez, araç ve gereç bedelleri için katılım payı alınmayacak.

4857 Sayılı İş Kanununda Yapılan Değişiklikler:

• Kanunun 99, 100, 101, 102, 103, 104 ve 105 inci maddelerinde öngörülen idari para cezası tutarları yeniden belirlendi (27/01/2012 tarihli haber).

5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununda Yapılan Değişiklikler:

• Kanunun 28 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Kurumun bilişim hizmetlerini yürütmek ve 50 kişiyi geçmemek üzere sözleşmeli olarak uzman personel çalıştırma yetkisi vardı. Yapılan değişiklikle bu sayı 80’e çıkarıldı.

• Kanunun 35 inci maddesi altıncı fıkrasında; Kurumun sahibi bulunduğu taşınmazların kira artış oranlarının, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca her yıl belirlenen yeniden değerleme oranından az olmamak üzere rayiç değerle belirleneceği hükmü yer almaktaydı. Yapılan değişiklikle, ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak kira bedellerini belirlemeye Yönetim Kurulunun yetkili olduğu hükmü eklendi.

5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanununda Yapılan Değişiklikler:

• Kurum gelirlerinin düzenlediği Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi değiştirildi; meslek standardı, sınav ve belgelendirme alanında Kuruma hizmet sunmak isteyen akredite olmuş kuruluşlardan alınan gelirlerle ilgili en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) otuz katını aşmamak şeklindeki sınırlandırma kaldırıldı, Kurumun ulusal ve uluslararası düzeyde gerçek veya tüzel kişilere vereceği hizmetler karşılığında elde edeceği gelirler şeklinde yeniden düzenlendi.

• Kanuna geçici 3 üncü madde eklendi. Buna göre; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren konfederasyonları ile diğer kuruluşların Genel Kuruldaki her bir temsilcisi için ödemeleri gereken 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarına ait Kurum aidat miktarları her yıl için ayrı ayrı olmak üzere her bir Genel Kurul temsilcisi başına 26/1/2012 tarihinde geçerli olan aylık brüt asgari ücretin yirmi katı olarak uygulanacak. Bu kapsamda yer alan kuruluşlarca söz konusu yıllara ait ödenmiş olan aidat miktarlarının bu düzenleme ile yeniden tespit edilen aidat tutarlarını aşan kısmı bakımından ilgili kuruluş için alacak hakkı doğmayacak. Söz konusu kuruluşların, bu fıkra esaslarına göre yapılandırılan toplam aidat borçlarını ve 2012 yılı aidatlarını 31/12/2012 tarihine kadar Kuruma ödemeleri halinde aidat borçlarına gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmayacak. (isvesosyalguvenlik.com)