19/1/2013 tarihli ve 28533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6385 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la 5510 sayılı Kanun ve diğer kanunlarda yapılan değişikliklerin ayrıntılı açıklaması aşağıda yer almaktadır:

• 1 inci madde ile Türkiye İş Kurumu İş ve Meslek Danışmanlarının atanma sürecinde yaşanan sorunları gidermeye yönelik düzenleme yapıldı. Buna göre;

27/6/2012 tarihi itibarıyla İş ve Meslek Danışmanı Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olanlardan, İş ve Meslek Danışmanı pozisyonunda istihdam edilebilmek için ilgili mevzuatında öngörülen koşullar ile Kamu Personeli Seçme Sınavı KPSS (B) grubu KPSSP3 puan türünde 10/7/2010 ve 11/7/2010 tarihlerinde yapılan sınavlara girmiş ve bu sınavlardan en az 70 puan almış olma koşulunu taşıyanlardan, 19/1/2013 tarihinden itibaren yirmi gün içinde yazılı olarak müracaat edenler, Türkiye İş Kurumu tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde boş bulunan İş ve Meslek Danışmanı pozisyonlarına atanacak.

11/6/2012 tarihli iş ve meslek danışmanı alım ilanına istinaden yapılan yerleştirme sonucuna göre istihdam edilen iş ve meslek danışmanlarından, bu pozisyonlarda 1/11/2012 tarihi itibarıyla çalışmakta iken 2013 yılı için sözleşmeleri yenilenememiş olanlar ile askerlik ve doğum nedenleriyle görevlerinden ayrılanlardan ilgili mevzuatına göre yeniden hizmete alınma şartlarını kaybetmemiş olanların söz konusu yerleştirme işlemleri ve atanmalarına ilişkin hakları saklı olacak. Bunlardan askerlik ve doğum nedenleriyle görevlerinden ayrılanların yeniden istihdam edilmek üzere ilgili mevzuatında öngörülen süre içinde, sözleşmesi yenilenememiş olanların ise 19/1/2013 tarihinden itibaren yirmi gün içinde başvurmaları hâlinde aynı pozisyon için ilgili mevzuatına göre Türkiye İş Kurumu tarafından sözleşme yapılacak.

• 2 inci madde ile emekli olduktan sonra kamuda tekrar çalışmaya başlayanların aylığının kesilmesi ve başlatılması ile ilgili konularda yaşanan sorunları gidermeye yönelik düzenleme yapıldı:

Emekli olduktan sonra Kamuya ait veya kamu ortaklığı bulunan bir işte çalışanların aylıklarının kesilmesi, bunlar işten ayrıldıktan sonra da aylıklarının bağlanması için yazılı talepte bulunmaları gerekmektedir. Yapılan düzenlemeyle, kesilen aylıkların tekrar başlatılması için gerekli olan yazılı talep şartı kaldırılmakta, çalışmaya başlamaları nedeniyle aylığı kesilenlerin, sigortalılıklarının sona erdiği yani işten ayrıldıkları tarih yazılı istek tarihi olarak kabul edilmekte ve buna göre aylıkları tekrar bağlanmakta, bu şekilde kamuda işe başlama tarihi ile yazılı talep tarihi arasındaki aylığın değil sadece kamuda fiili olarak çalışılan döneme ait aylığın kesilmesi ve borç çıkarılması sağlanmakta.

• 3 üncü, 4 üncü ve 6 ncı madde ile SGK Yönetim Kurulunun yapısında bazı değişiklikler yapıldı. Ayrıca, yapılan düzenleme ile sayıları 1,9 milyonu bulan esnafların temsilcisinin de SGK Yönetim Kurulunda yer alması sağlandı. Tarım dışında kendi nam ve hesabına çalışanları temsilen asil ve yedek üye seçimi gündemiyle toplanacak olağanüstü genel kurulun, 19/1/2013 tarihinden itibaren altı ay içinde toplanması, 4/12/2012 tarihinde yapılan olağan genel kurulda kendi nam ve hesabına çalışanları temsilen seçilen asil ve yedek üyenin, tarımda kendi nam ve hesabına çalışanları temsilen seçilen üye olarak kabul edilmesi hükme bağlandı.

• 5 inci madde ile Sosyal Güvenlik Kurumuna 3970 yeni kadro verildi

• 7 inci madde ile 1/6/2012 tarihinden geçerli olmak üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 67 nci maddesinin dördüncü fıkrasına bir cümle eklenerek, lise ve dengi öğrenim görülmesi sebebiyle bakmakla yükümlü olunan kişi veya hak sahibi sıfatıyla sağlık hizmetinden yararlandırılan çocukların, 20 yaşını dolduracakları tarihi aşmamak kaydıyla bu öğrenimlerini bitirmelerini izleyen tarihten itibaren 120 gün süreyle daha aynı kapsamda sağlık yardımlarından yararlanmaya devam etmelerine imkan getirildi. Dolayısıyla, lise öğrenimi gören çocukların, liseyi bitirdikleri tarih ile üniversiteye başladıkları tarih arasında oluşan boşluk kapatılmış oldu. Böylece, liseyi bitiren çocuk anne veya babası üzerinden sağlık yardımı alma hakkını eskiden olduğu gibi hemen kaybetmeyecek, 20 yaşını doldurmamış olması şartıyla liseyi bitirdikten sonra 120 gün süreyle daha anne veya babası üzerinden sağlık yadımı alacak.

• 8 inci madde ile 5510 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesinde düzenleme yapıldı.

– 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref aylığı alan kişiler,

– 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler,

– Harp malûllüğü aylığı alanlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamında aylık alanlar,

– Yukarıda belirtilenlerin bakmakla yükümlü oluğu kişiler,

vakıf üniversite hastaneleri veya özel hastanelere gittiklerinde, bunlardan ilave ücret alınmaması için bunların kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları tarafından sevk edilmiş olmaları gerekiyordu. Aksi halde diğer hastalardan alındığı gibi bunlardan da ilave ücret alınmasına herhangi bir engel yoktu.

Yapılan düzenlemeyle sevk şartı kaldırıldı. Dolayısıyla yukarıda bahsedilen kişiler (İstiklal Savaşı, Kore ve Kıbrıs gazileri ve eşleri; güvenlik ve asayiş görevleri nedeniyle vazife malulü olanlar, harp malulü olanlar ve bunların hak sahipleri), vakıf üniversitelerine bağlı hastaneler ve özel hastanelere sevksiz olarak gitseler dahi artık kendilerinden ilave ücret alınamayacak.

• 9 uncu madde ile 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi değiştirildi, bu değişikliğe bağlı olarak da 10 uncu madde ile 5510 sayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddeleri yürürlükten kaldırıldı.

4/a kapsamında sigortalı (işçi) çalıştıran işverenler, kısa vadeli sigorta kolları (İş Kazası ve Meslek Hastalıkları, Hastalık, Analık Sigortası) için, işyerinde yapılan işin tehlike sınıf ve derecesine göre % 1 ilâ % 6,5 arasında prim ödüyorlardı. Aynı şekilde 4/b kapsamında çalışan sigortalılar (kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışanlar/Bağ-Kur’lular) da yaptıkları işin tehlike sınıf ve derecesine göre kısa vadeli sigorta kolları için, % 1 ilâ % 6,5 arasında prim ödüyorlardı. Yapılan değişiklik ile kısa vadeli sigorta kolları prim oranı % 2 olarak sabitlendi. Bakanlar Kurulu isterse bu oranı % 1,5 oranına düşürebilecek ya da % 2,5 oranına artırabilecek. Ayrıca prim oranlarının bu şekilde sabitlenmesiyle birlikte, 5510 sayılı Kanunun “Kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi ve işkollarının ve işlerin tehlike sınıf ve derecelerinin belirlenmesi” başlıklı 83 üncü maddesi ile “Tehlike sınıf ve derecelerini etkileyebilecek değişiklikler” başlıklı 84 üncü maddeleri de artık bir anlam ifade etmeyeceğinden, yürürlükten kaldırıldı.

Yapılan bu düzenlemeler 1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girecek, yani uygulama bu tarihten itibaren başlayacak.

• 11 inci madde ile 5510 sayılı Kanuna ek 8 inci madde eklenerek, Bağ-Kur’luların basamak intibakından dolayı sürpriz prim borcuyla karşılaşmalarının önüne geçildi.

Yapılan düzenleme ile esnaf ve tarım Bağ-Kur’luların Bağ-Kur’a ilk defa kayıt oldukları tarihteki basamaklarının esas alınması sağlanacak. Bunların, Bağ-Kur’a ilk kayıttan önce SSK veya Emekli Sandığı çalışmaları olsa dahi başlangıç basamağı değişmeyecek, dolayısıyla da bu sigortalılara emeklilik aşamasında sürpriz prim borcu çıkması önlenecek.

Ancak bu düzenleme de 1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girecek.

• 12 nci madde ile 5510 sayılı Kanuna geçici 45 inci madde eklenerek, yersiz yapılan sağlık giderleri nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgililere çıkarılan borcun terkini yani silinmesi imkanı getirildi. Buna göre; normalde 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına girmekle ve dolayısıyla bu kapsamda genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanma hakkı bulunmakla birlikte, zorunlu genel sağlık sigortasına geçiş sürecinde, bu kapsamda sağlık hizmeti almayıp asli olarak hak etmediği bir kapsamda (anne – babası veya eşi üzerinden) sağlık hizmeti alanlara 31/1/2012 tarihine kadar verilen sağlık hizmetlerine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumunca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek borçlar, varsa ilgililerin bu nedenle açtıkları davadan vazgeçmeleri halinde tahsil edilmeyecek, yani silinecek. Bu borçlara ilişkin açılmış olan dava ve icra takiplerinden de Kurumca vazgeçilecek.

• 13 üncü madde ile 5510 sayılı Kanuna geçici 46 ıncı madde eklendi. Madde uyarınca, emekli olduktan sonra 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmasını devam ettiren veya çalışmaya başlayan, dolaysıyla sosyal güvenlik destek primi ödemesi gereken, ancak bu primleri ödemediği için durumu daha sonra Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tespit edilen ve geriye dönük olarak adına birikmiş sosyal güvenlik destek primi borcu çıkarılan kişilerin, 31/1/2013 tarihi itibarıyla tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan sosyal güvenlik destek primi borçları ve ferîleri, ilgililerin 1/2/2013 tarihinden itibaren dört ay içinde başvuruda bulunmaları halinde, 6111 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yapılandırılacak. Yani borç asıllarına ödeme süresinin bittiği tarihten itibaren hesaplanarak eklenmiş olan gecikme zammı ve cezası silinecek, bunun yerine TEFE/ÜFE (Toptan Eşya Fiyat Endeksi/Üretici Fiyat Endeksi) aylık değişim oranları esas alınarak borç yeniden hesaplanacak, bu şekilde özellikle eski tarihlere ait borç miktarları önemli ölçüde azalmış olacak, hesaplanan bu yeni tutarlara 36 aya kadar taksitlendirme yapılacak.

• 14 üncü madde ile 5510 sayılı Kanuna geçici 47 inci madde eklendi. Eklenen bu madde uyarınca; 19/1/2013 tarihinden önce, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca emeklilik veya yaşlılık aylıklarının kesilmesini gerektiren bir işte çalışmış olanların, bu aylıklarının hangi tarihte tekrar bağlanacağının tespitinde 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci fıkrası dikkate alınacak. Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken, Kamuya ait veya kamu ortaklığı bulunan işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, 19/1/2013 tarihi takip eden ödeme dönemine kadar kesilmeyip yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin asli ve ferî borçlar, ilgililerin 1/2/2013 tarihinden itibaren dört ay içinde başvuruda bulunmaları halinde, sosyal güvenlik destek primi borçlarında olduğu gibi 6111 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yapılandırılacak, yani borçlar geriye dönük olarak yeniden hesaplanacak ve 36 aya kadar taksitlendirilecek.

• 15 inci madde ile 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde değişiklik yapılarak, 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren geçerli olmak üzere;

– Basın ve gazetecilik mesleğinde ve Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olarak çalışanlara,

– Yasama organı üyeleri (milletvekilleri) ile dışarıdan atanan bakanlara,

fiili hizmet (itibari hizmet) süresinden yararlanma hakkı getirildi. Dolayısıyla bunların toplam prim ödeme gün sayılarına, fiilen çalıştıkları her yıl (360 gün) için 90 gün yıpranma payı eklenecek.

Ayrıca, 16 ıncı madde ile de 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 48 inci madde eklenerek, fiili hizmet süresi zammı kapsamına alınanların 2008 Ekim ayı başından 2013 Şubat ayı başına kadar geçen sürelerinin de fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilmesi sağlandı.
Yapılan bu düzenleme ile basın mesleğinde çalışanların, 2008 Ekim ayından sonra basında geçen hizmetlerinin 1/4’ü, 5 yılı geçmemek kaydıyla prim ödeme gün sayılarına ilave edilecek, bu işlerde en az 3600 gün çalışmış olan gazetecinin gün sayısına ilave edilen sürenin yarısı da emekli olmaları için aranan yaş hadlerinden indirilecek. Diğer bir ifadeyle fiili hizmet kapsamında 10 yıl çalışan gazeteci 1 yıl 3 ay, 20 yıl çalışan gazeteci ise 2,5 yıl daha erken emekli olabilecek. Milletvekillerine yönelik yapılan düzenleme ile de 5 yılı geçmemek üzere her 360 günlük hizmet karışlığında 90 günlük sürenin toplam hizmet süresine eklenmesi ve prim ödeme gün sayısına eklenen ilave sürenin tamamının 3 yılı geçmemek üzere emeklilik yaş hadlerinden indirilmesi sağlandı.

Gerek yasama organı üyeleri, gerekse gazeteciler, 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 48 inci madde kapsamında, 2008 Ekim ayı başından sonra geçen sürelerin prim farklarını 6 aylık süre içinde ödemeleri kaydıyla bu süreleri de fiili hizmet kapsamında değerlendirilmiş olacak.

• 17 inci madde ile 5510 sayılı Kanunun geçici 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere bir fıkra eklendi. Eklenen bu fıkra uyarınca; 24. Dönem milletvekili seçimleri öncesinde SSK ve Bağ-Kur’dan emekli olan milletvekillerine, 1/2/2013 tarihi itibariyle 2 yıllık bekleme şartı aranmaksızın milletvekilliğinden emekli olma imkânı verildi. Ancak geçici maddede yapılan bu düzenleme sadece 24. Dönemi kapsamakta olup, 25. Dönem ve sonraki dönemlerde milletvekili seçilenler mutlaka 2 yıl milletvekilliği yaptıktan sonra milletvekili emeklisi olacaklar.

• 18 inci madde ile 5648 sayılı Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının son iki cümlesi yürürlükten kaldırıldı, 19 uncu madde ile de aynı Kanuna geçici 2 nci madde eklendi. Yapılan bu düzenleme ile Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunda istihdam edilmiş olan 1585 personelden, yabancı dil şartını yerine getiremediği için 31/12/2012 tarihi itibariyle sözleşmeleri yenilenmeyecek olan 653 kişinin, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın 1/1/2013 tarihi itibarıyla sözleşmeleri yenilenmiş sayılacak. Sözleşmesi bu şekilde yenilenen ve dil yeterliliği şartını sağlayamayan personelin bu şartı 31/12/2013 tarihine kadar yerine getirmesi gerekecek. Bu tarihe kadar 5648 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında öngörülen dil yeterliliği belgesini ibraz etmeyenlerin sözleşmeleri yenilenmeyecek.

• 20 inci madde ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun geçici 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına bir cümle eklendi. Buna göre; en son yayımlanan 2009 istatistiğinde, toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi için başvuru hakkına sahip işçi sendikalarının 7/11/2012 tarihinde ve sonrasında bu fıkraya göre yapacakları yetki tespit talepleri, 41 inci maddede yer alan işyeri veya işletme çoğunluğu şartlarına göre sonuçlandırılacak. Bu değişiklikle, 7/11/2012 itibaren bir sonraki toplu iş sözleşmesiyle sınırlı olmak üzere işçi sendikalarının yapacakları yetki tespiti başvurularının, 6356 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yer alan işyeri ve işletme çoğunluğu şartlarına göre sonuçlandırılması sağlanacak. (isvesosyalguvenlik.com)