3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 50’inci maddesinde, muhasebe meslek mensupları (SMMM) ve yeminli mali müşavirlerin (YMM) çalışma usul ve esasları ile kanunun uygulanması konusunda Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) tarafından çıkarılacak yönetmelikler belirtilmiştir.

Söz konusu maddeyle yönetmelik çıkarma görevi ve yetkisi TÜRMOB’a verilmiş olmakla birlikte, aynı maddede çıkarılacak yönetmeliklerle ilgili olarak Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması şartı da getirilmiştir.

TÜRMOB tarafından hazırlanan Yönetmelik taslağının bazı maddelerinin Hazine ve Maliye Bakanlığınca (Bakanlık) uygun görülmemesi nedeniyle İdare Mahkemesinde dava açılması üzerine, İdare Mahkemesi konuya ilişkin 50. maddenin ikinci fıkrasının ikinci cümlesinin Anayasa’nın 135. maddesine aykırı olduğunu ileri sürerek Anaya Mahkemesinden iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

İdare Mahkemesi Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvurusunda özetle; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları üzerinde devletin denetim yetkisinin idari ve mali denetim konularıyla sınırlı olduğunu, meslek kuruluşlarının karar ve yönetim organlarının seçimle göreve gelmesinin öngörülmesinin ve sorumlu organlarının görevlerine yargı kararlarıyla son verilebileceğinin hükme bağlanmasının bu kuruluşların özerkliğine işaret ettiğini, bu kapsamda yer alan Birliğin çıkaracağı yönetmeliklerde Bakanlığa onay yetkisinin tanınmasının meslek kuruluşlarının özerkliği ilkesiyle bağdaşmadığını belirtilerek kuralın Anayasa’nın 135. maddesine aykırı olduğunu ileri sürmüştür.

Anayasa Mahkemesi başvuruyu değerlendirmiş ve aşağıdaki şekilde karar vermiştir;

“IV. HÜKÜM

1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 50. maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “Maliye Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra,., ” ibaresinin “anılan maddenin birinci fıkrasının (k) bendi” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, Kadir ÖZKAYA, M. Emin KUZ, İrfan FİDAN ile Muhterem İNCE’nin karşıoylan ve OYÇOKLUĞUYLA 16/2/2023 tarihinde karar verildi.”

Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi sadece; disiplin kovuşturması yapılması konusunda karar verecek merci, “disiplin cezalarını vermeye yetkili merciler, disiplin cezalarına karşı yapılacak itirazın usul ve şartları ve disiplinle ilgili diğer hususlar” hakkında çıkarılacak yönetmelikle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması şartını kaldırmıştır. Bunun dışındaki yönetmeliklerle ilgili Bakanlığın uygun görüşünü alma şartı, dolayısıyla da Bakanlık denetimi ise devam edecek.

Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin kararı 4 Mayıs 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. (Anayasa Mahkemesinin 16/2/2023 Tarihli ve E: 2022/142, K: 2023/32 Sayılı Kararı)

3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 50’inci maddesi aynen aşağıda yer almaktadır.

Yönetmelikler

Madde 50 – Bu Kanunla ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlar çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.

a) Serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirliğe ait çalışma usul ve esasları.

b) 7 nci maddeye göre sınav için teşekkül ettirilecek komisyonun çalışma usulleri, sınav esasları, sınavın konuları, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir yanında çalışma şekli, süresi (staj) ile ilgili diğer hususlar.

c) Yeminli mali müşavirlerin tasdik işlerine dair işlemler.

d) Müracaat usulleri.

e) Ruhsat verilmesi ve unvanın kullanılması.

f) Üye kayıt defteri, meslek kütüğü ve meslek sicil numarası.

g) Üye aidatları.

h) Taşınmaz mallara sahip olma.

i) Müşavirlik ve muhasebecilik ücretinin esasları.

j) Meslek mensuplarınca tutulacak defter ve kayıtlar ile bunların bildirim mecburiyeti.

k) Disiplin kovuşturması yapılması konusunda karar verecek merci, disiplin cezalarını vermeye yetkili merciler, disiplin cezalarına karşı yapılacak itirazın usul ve şartları ve disiplinle ilgili diğer hususlar.

l) Oda ve birlik personelinin istihdamı ve özlük hakları ile ilgili hususlar.

m) Kanunun uygulaması ile ilgili diğer hususlar.

n) Değerlendirme ve sınav komisyonlarının çalışma usul ve esasları, bunların kimlerden oluşacağı, nerelerde ve ne zaman çalışmaya başlayacakları ve diğer hususlar. (1)

a, b, c, j, k, l, m bentlerinde belirtilen yönetmelikler Odalar Birliğince birliğin kurulmasından itibaren bir yıl içinde hazırlanır. Maliye Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra Resmi Gazete’de yayımlanır. (2)

(n) bendinde belirtilen yönetmelik en geç altı ay içinde Maliye Bakanlığınca, diğer yönetmelikler Birlikçe, Birliğin kurulmasından itibaren altı ay içinde çıkarılır.

………..

(1) 10/7/2008 tarihli ve 5786 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle; bu bentte yer alan “sınav komisyonları ile geçici kurulun” ibaresi “sınav komisyonlarının” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

(2) Anayasa Mahkemesinin 16/2/2023 Tarihli ve E: 2022/142, K: 2023/32 Sayılı Kararı ile bu fıkranın ikinci cümlesinde yer alan “Maliye Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra…” ibaresi “50 nci maddenin birinci fıkrasının (k) bendi” yönünden iptal edilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)