Boşanan kadının ölen eski eşi üzerinden ölüm (dul) aylığı alıp alamayacağı sorusunun cevabı boşanma tarihine göre değişir. Bu konu 2018/38 sayılı SGK Genelgesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Not: Aşağıda yer alan açıklamalar aynen eşi ölen erkekler için de geçerlidir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki sigortalının ölümü ile dul kalan eşe aylık bağlanabilmesi için, ölüm tarihinde sigortalı ile aralarında 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik birliğinin yani aralarında resmi nikahlı evliliğin bulunması gerekir.

1- Eğer sigortalı ölmeden önce eşler boşanmışlar ve boşanmaya ilişkin mahkeme kararı kesinleşmişse, bu durumda aralarındaki evlilik bağı ölüm tarihinden önce sona ermiş olacağından, kadın ölen eski eşi üzerinden ölüm aylığı alamaz. Aynı şekilde kadın aralarında resmi nikah bulunmayan eşinin ölümü halinde de o eş üzerinden ölüm aylığı alamaz.

2- Eşlerden biri veya her ikisi boşanma davası açmış, boşanma davası devam ederken sigortalı eş vefat etmişse;

– Ölen sigortalının mirasçıları tarafından 4721 sayılı Kanunun 181 inci maddesine göre boşanma davasına devam edilmemişse, evlilik boşanma ile değil ölüm ile son bulmuş olacağından sağ kalan eşe ölüm aylığı bağlanır.

– Ölen sigortalının mirasçılarından birinin 4721 sayılı Kanunun 181 inci maddesine göre davaya devam etmesi ve mahkeme kararı ile hayattaki eşin kusurlu olduğunun tespit edilmesi halinde sağ kalan eşe ölüm aylığı bağlanmaz.

– Sigortalının ölümünden önce başlatılan boşanmayla ilgili mahkemenin, sigortalının ölümünden sonra da devam ettirilmesi halinde, sağ kalan eşe ölüm aylığı bağlanır, dava sona erip boşanmaya ilişkin mahkeme kararı kesinleştiğinde sağ kalan eşin ölen eş üzerindeki hak sahipliği sona ermiş sayılır ve bağlanmış olan ölüm aylığı kesilir.

3- Kadının ölen eşiyle arasında herhangi bir boşanma veya boşanma davası söz konusu olmaksızın, yani evlilikleri devam ediyorken eşi ölmüşse, bu durumda ölen eşi üzerinden ölüm aylığı bağlanır. Bu şekilde ölüm aylığı bağlanan kadının başka biriyle evlenmesi halinde almakta olduğu ölüm aylığı kesilir. Kadın bu sonraki eşinden boşanır veya sonraki eşinin de ölümü nedeniyle aralarındaki evlilik bağı sona ererse, talep etmesi halinde eski eşinden kendisine tekrar ölüm aylığı bağlanır. Kadın sonraki eşinin ölümüne bağlı olarak onun üzerinden de ölüm aylığı almaya hak kazanırsa, bu durumda kendisine sadece tercih ettiği aylık bağlanır, yani önceki veya sonraki eşinin hangisi üzerinden aylık almak isterse onun üzerinden aylık bağlanır, aynı anda ikisinden dolayı da aylık alamaz.

4- Sonraki eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen yani gerçekte sonraki eşinden boşanmadığı halde resmiyette boşanmış gibi görünüp birlikte yaşamaya devam ettiği tespit edilen kadının eski eşinden bağlanmış olan aylığı kesilir, ödenmiş olan aylıklar da faiziyle birlikte geri alınır.

5- Yukarıda belirtilen hususlar karısı ölen erkekler için de aynen geçerlidir, çünkü kanunda sadece eş ifadesi kullanılmakta olup kadın veya erkek ayrımı yapılmamıştır. Dolayısıyla karısı ölen erkek de yukarıdaki şartlarla ölen karısı üzerinden ölüm (dul) aylığı alabilir.

6- Yukarıda yapılan açıklamalar sadece eşi üzerinden ölüm aylığı alacak kişinin taşıması gereken şartlarla ilgili olup, ölen sigortalıyla ilgili şartlar, yani sigortalının ölümü halinde eş – çocuk – ana ve babasına aylık bağlanması için aranan prim gün sayısı, sigortalılık süresi gibi şartlar Dul ve Yetim Aylığı Alma Şartları başlıklı yazıda açıklanmıştır. (isvesosyalguvenlik.com)