Erkenden Meslek Sahibi Olmak mı Üniversiteyi Bitirmek mi ?

Genelde her anne – babanın en büyük hayali çocuğunun okuyup iyi bir mesleğe sahip olması, özellikle de Devlet’te iş bulmasıdır. Gençlerin de en büyük hayali aynı şekilde okuyup masabaşı bir iş sahibi olmaktır.

Bu yıllardır böyle olmakla birlikte eskiden özellikle erkek çocuklarının okumaması, liseyi bitirdikten sonra ilk üniversite sınavında başarılı olup herhangi bir okula yerleşememesi halinde aileler çocuklarını zanaata verirlerdi yani herhangi bir mesleğe yönlendirirlerdi. Hatta bazı aileler çocuklarının liseyi bitirmesini dahi beklemeden, eğer çocuğunun okumaya meyilli olmadığını anlamışsa liseye bile göndermeden zanaata verirdi.

Ancak belirttiğimiz gibi bu durum çok eskide kaldı, genel olarak anne – babaların da çocukların da tercihi okuyup masabaşı bir iş sahibi olmak, özellikle de Devlette işe girmek.

Peki kaç kişi bu hayaline ulaşabiliyor ? Yüksek Öğretim Kurumunun (YÖK) 2018-2019 Yükseköğretim İstatistiklerine göre şu an 2 milyon 829 bin 430 kişi ön lisans eğitimi alıyor (iki yıllık yüksekokullarda okuyor), 4 milyon 420 bin 699 kişi lisans eğitimi alıyor (dört yıllık okullarda – fakültelerde okuyor), 394 bin 174 kişi ise yüksek lisans eğitimi alıyor. Bunların toplam sayısı 7 milyon 644 bin 303 kişi. Yani şu an toplam yedi buçuk milyondan fazla kişi üniversite öğrenimi görüyor. Bu sayılara ilaveten ayrıca her yıl YKS (üniversite) sınavına yaklaşık iki buçuk milyon kişi giriyor.

Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından en son açıklanan 2019 Haziran ayı istatistiklerine göre işsizlik oranı yüzde 13, yani 4 milyon 253 bin kişi işsiz. 15-24 yaş arası genç nüfusta ise işsizlik oranı yüzde 24,8. 2012 yılı istatistiklerine göreyse 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı yüzde 18.1 civarındaymış. (Bkz. Üniversite Mezunları Arasındaki İşsizlik Oranı Diğer İşsizleri Geçti başlıklı yazı)

Durum böyle olunca önce üniversite bitirip, ardından iş aramak mı yoksa çok eski yıllarda olduğu gibi genç yaşta bir mesleğe yönelmek, bir meslek sahibi olmak mı daha mantıklı sorusu akla geliyor. Ayrıca mevcut durum geri dönülmez, telafi edilmez bir sonuca da yol açıyor. Çünkü zamanında mesleğe atılmayan, önce üniversite bitirmeyi tercih eden bir gencin üniversiteyi bitirip, yıllar sonra iş bulamayınca artık bir meslek sahibi olma, bir mesleğe yönelme imkanı da kalmıyor, yaşı ilerlemiş olduğundan bir çırak gibi bir işyerinde çalışmak, bir ustanın gözetiminde yetişip meslek sahibi olmak ona zor geliyor. Dolayısıyla bu koşullar altında üniversite bitirip ardından iş aramaya koyulup sonuçta işsiz kalmaktansa, üniversiteye gitmekten vazgeçip erken yaşlarda meslek sahibi olmak daha akıllıca bir seçenek gibi geliyor.

Ayrıca bu olumsuzluk iş hayatına da yansıyor, işyerleri yetiştirecek eleman bulmakta zorlanıyor. Nitekim bu yeni bir sorun olmayıp yıllar önce Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı tarafından dile getirilmişti. (Bkz. Esnaf Artık Çırak Bulamaz Hale Geldi)  Öte yandan gençleri mesleki eğitime yönlendirme, mesleki eğitimi cazip hale getirme önemli bir Devlet politikası haline gelmiş olmakla birlikte, henüz beklenen sonuç alınmış değil. (isvesosyalguvenlik.com)