Asgari işçilik uygulamasında hangi işyerlerinin devamlı işyeri sayılacağı İhale Konusu İşlerde Hangi İşyerleri Devamlı İşyeri Sayılır ? başlıklı yazıda, devamlı işyeri işçileriyle yapılamayacak işler Hangi İhaleli İşler Devamlı İşyeri Sigortalılarıyla Yapılamaz ? başlıklı yazıda, genel olarak teşvik uygulamalarıyla ilgili bilgi ve açıklamalar İstihdam Teşviki Uygulamaları – Teşviklerin Kapsamı, Yürürlükteki İstihdam Teşvikleri Nelerdir ? başlıklı yazılarda yer almaktadır.

Bu yazıda ise ihale konusu iş yapan devamlı işyerlerinin, daha doğrusu ihale konusu işleri devamlı işyerinden bildirdikleri sigortalılarla yapan işyerlerinin istihdam teşviklerinden yararlanıp yararlanamayacağı, yararlanacaksa hangi şartlarla yararlanabileceği konusu ele alınmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu teşviklerle ilgili birçok genelgede konuya yer vermişti. Sona olarak Kurum çıkarmış olduğu 2015/12 sayılı ve “Devamlı işyeri sigortalıları ile yapılan ihale konusu işlerde teşvik uygulaması” konulu genelgede bu konudaki uygulamaya açıklık getirdi.

1- Genel Kural

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetlerden dolayı, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkün değildir. Hatta birçok teşvikte uluslararası anlaşma hükümlerine tabi hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetlerden dolayı da yararlanmak mümkün değildir.

2- İstisna

İhale konusu iş yapan devamlı işyerleri ihale konusu işlerde çalışmamış olan sigortalılar için teşviklerden yararlanabilecekleri gibi, ihale konusu işlerde çalışmış olan sigortalılarla ilgili olarak da ihale konusu işlerin yapıldığı dönemler dışında kalan dönemler için teşviklerden yararlanabilmektedirler. Ancak bu durumdaki işyerleri için teşvikten yararlanılacak ve yararlanılmayacak sigortalılarla ilgili ayrı ayrı aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi gerekmektedir.

3- Kurum Üniteleri Kontrol Edecek

Genelge uyarınca, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezleri ihale konusu işlerde teşviklerden yararlanılmasının önüne geçmek için aşağıdaki kontrolleri yapacak.

3.1- İhale Konusu İşte Çalışan Sigortalılara İlişkin Kimlik Bilgilerinin Bilinmesi Halinde Yapılacak Kontrol

Devamlı işyerinden Kuruma bildirilen sigortalılarla yapıldığı belirtilen ihale konusu işle ilgili ihale sözleşmelerinde veya ihale makamı yazılarında, çalışan sigortalıların kimlik bilgileri yer alıyorsa, bu kişilerle ilgili olarak teşvikten yararlanılması mümkün olmadığından, bu işyerinden söz konusu kişilerle ilgili olarak teşvik kanun numarası seçilmeksizin aylık prim ve hizmet belgesi verilip verilmediği ilgili müdürlük tarafından kontrol edilecek. Bu işyerlerinde ihaleli işlerde çalışanlar dışındaki sigortalılarla ilgili olarak teşviklerden yararlanılabileceği gibi, ihale konusu işte çalışan sigortalılarla ilgili olarak da ihaleli işin yapıldığı dönem dışında kalan dönemlerde teşviklerden yararlanılabilecek.

3.2- İhale Konusu İşte Çalışan Kişi/Gün Sayısının Bilinmesi Halinde Yapılacak Kontrol

Devamlı işyeri sigortalılarıyla yapıldığı belirtilen ihale konusu işle ilgili ihale sözleşmelerinde veya ihale makamı yazılarında çalışanların kimlik bilgileri yer almıyor, sadece çalışan kişi/gün sayısı yer alıyorsa, bu durumda o ihale konusu işte çalışan kişi/gün sayısı kadar teşvik kanun numarası seçilmeksizin aylık prim ve hizmet belgesi verilip verilmediği ilgili müdürlük tarafından kontrol edilecek. Bu işyerleri ihale konusu işte çalışan sigortalı sayısı dışında kalan sayıdaki sigortalılar için teşviklerden yararlanabilecekler.

3.3- İhale Konusu İşte Çalışan Sigortalılara İlişkin Kimlik Bilgileri İle Kişi/Gün Sayısının Bilinememesi

Devamlı işyeri sigortalılarıyla yapıldığı belirtilen ihale konusu işle ilgili ihale sözleşmelerinde veya ihale makamı yazılarında çalışan kişilerin kimlik bilgileri yer almadığı gibi çalışan kişi sayısına da yer verilmemişse, bu durumda ilgili müdürlükçe ihale konusu işe ilişkin işverene ödenmesi gereken Katma Değer Vergisi hariç, malzeme fiyat farkı ve akreditif bedeli dahil toplam istihkak tutarına, o işe ait asgari işçilik oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutar ile ihale konusu iş süresinde teşvik kanun numarası seçilmeksizin düzenlenen belgelerde kayıtlı prime esas kazanç tutarı karşılaştırılacak, ihale konusu iş için geçerli olan prime esas kazanç tutarı kadar aylık prim ve hizmet belgesinin teşvik kanun numarası seçilmeksizin verilip verilmediğine bakılacak.

3.4- İşçilik Oranı Tespit Edilemeyen İşler

Sözleşmelerde veya ihale makamı yazılarında çalışan kişilerin kimlik bilgileri yer almayan, çalışan kişi sayısı belirtilmemiş olan, asgari işçilik tespit komisyonunca işçilik oranı da belirlenemeyen ihale konusu işlerde, Kurumun inceleme yetkisi saklı kalmak kaydıyla, işverenden ihale konusu iş döneminde ihale konusu işin yapıldığı işyerine ait toplam hasılat tutarını gösterir serbest muhasebeci mali müşavir/yeminli mali müşavir onaylı belge istenilerek, ilgili müdürlükçe bu belgede belirtilen KDV hariç hasılat tutarı esas alınarak; KDV hariç, malzeme fiyat farkı ve akreditif bedeli dahil toplam istihkak tutarı/ihale süresinde isin yapıldığı işyerinin KDV hariç toplam hasılat tutarı formülü vasıtasıyla bulunacak olan oran, KDV hariç, malzeme fiyat farkı ve akreditif bedeli dahil toplam istihkak tutarına uygulanmak suretiyle teşvikten yararlanılmayacak tutar hesaplanarak ve yukarıda belirtildiği şekilde bu tutar kadar teşvik kanun numarası seçilmeksizin aylık prim ve hizmet belgesi verilip verilmediği kontrol edilecek.

4- Yersiz Olarak Teşvikten Yararlanılmışsa Ne Olacak ?

Yukarıda belirtildiği şekilde yapılan kontroller sonucunda yersiz olarak teşvikten yararlandığı, yani ihale konusu işin başlayıp bittiği sürelerde ihale konusu işte çalışan devamlı nitelikteki işyeri sigortalılarından dolayı sigorta primi teşviklerinden yersiz yararlandığı tespit edilen işyerleri için işverenlerden iptal ve asıl/ek nitelikte belge istenmeksizin, sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince kanun numarası seçilerek düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgeleri re’sen düzeltilerek, fark primlerin bir aylık süre içinde ödenmesi gerektiği hususu işverenlere 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek teşvik nedeniyle daha önce işverenden alınmamış olan fark prim gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecek. (isvesosyalguvenlik.com)

Esman DİLLİ*

————-
* Başmüfettiş, Sosyal Güvenlik Kurumu