İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının devamlı işyerinde bulunması gerekip gerekmediği, diğer bir ifadeyle hangi işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının devamlı bulunması gerektiği, işyerinin tehlike sınıfı ve işyerindeki çalışan sayısı dikkate alınarak belirlenir.

İşyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunluluğuyla ilgili 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 6 ncı maddesinin yürürlük tarihi, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ile İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik hükümleri, işyerinin tehlike sınıfı, işyerinin çalışan sayısı dikkate alınarak, işyerleri bu konuda üç gruba ayrılabilir.

1- İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulunması gerekmeyen, zorunlu olmayan işyerleri.

2- İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının kısmi süreli (ayda belirli bir süre) bulunmasının yeterli olacağı işyerleri.

3- Devamlı işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulunması gereken, yani işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam gün çalışması / bulunması gereken işyerleri.

İşyerlerine SGK tarafından verilen dört rakamlı iş kolu koduna bağlı olarak oluşturulan 6 haneli NACE koduna göre işyerinin az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli sınıftan hangi tehlike sınıfında yer aldığı İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi-NACE Kodları sayfasından veya SGK e-bildirge şifresiyle işveren sayfasından öğrenilebilir.

1- İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Bulunması Gerekmeyen – Zorunlu Olmayan İşyerleri

6331 sayılı Kanunun işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunluluğuyla ilgili söz konusu 6 ncı maddesinin yürürlük tarihi, aynı Kanunun 38 inci maddesiyle 50’den az çalışanı olan kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör işyerleri için 31/12/2023 tarihine ertelendiğinden, 50’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki özel sektöre ait işyerlerinde 31 Aralık 2023 tarihine kadar işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurulması zorunlu değildir.

2- İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının kısmi süreli (ayda belirli bir süre) bulunmasının yeterli olacağı işyerleri.

İşyeri Hekiminin İşyerindeki Çalışma Süreleri

2000’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, 1000’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, 750’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde işyeri hekimlerinin görev yapması gereken süreler aşağıda belirtilmiştir. Daha fazla çalışanı olan işyerlerinde ise çalışan sayısına bağlı olarak en az bir işyeri hekiminin tam gün görev yapması yani işyerinde mesai saatlerinde devamlı işyeri hekimi bulunması gerekir.

• 2000’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, işyeri hekiminin çalışan başına ayda en az 5 dakika,
• 1000’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, işyeri hekiminin çalışan başına ayda en az 10 dakika,
• 750’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, işyeri hekiminin çalışan başına ayda en az 15 dakika,

görev yapması gerekir.

İş Güvenliği Uzmanının İşyerindeki Çalışma Süreleri

1000’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, 500’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, 250’den az çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde iş güvenliği uzmanının görev yapması gereken süreler aşağıda belirtilmiştir. Daha fazla çalışanı olan işyerlerinde ise çalışan sayısına bağlı olarak en az bir iş güvenliği uzmanının tam gün görev yapması yani işyerinde mesai saatlerinde devamlı işyeri hekimi bulunması gerekir.

• 1000’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, iş güvenliği uzmanının çalışan başına ayda en az 10 dakika,
• 500’den az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, iş güvenliği uzmanının çalışan başına ayda en az 20 dakika,
• 250’den az çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, iş güvenliği uzmanının çalışan başına ayda en az 40 dakika,

görev yapması gerekir.

3- Devamlı İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanı Bulunması Gereken (İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Tam Gün Çalışması / Bulunması Gereken) İşyerleri

Aşağıda belirtilen yani en az bir işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam gün görev yapması gereken işyerlerinde, işverenin ayrıca İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) kurması gerekir. (Bkz. İşyerinde Çalışan İşçi Sayısına Göre İşveren Yükümlülükleri)

İşyeri Hekiminin Tam Gün Görev Yapması Gereken İşyerleri (Devamlı İşyeri Hekimi Bulunması Gereken İşyerleri)

• 2000 ve daha fazla çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekiminin görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 2000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar işyeri hekimi ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 5000 çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) işyeri hekiminin tam gün görev yapması, kalan 1000 çalışan için de çalışan başına ayda en az 5 dakika düşecek şekilde ayrıca işyeri hekimi görevlendirilmesi gerekir.
• 1000 ve daha fazla çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekiminin görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar işyeri hekimi ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 2500 çalışanı olan tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) işyeri hekiminin tam gün görev yapması, kalan 500 çalışan için de çalışan başına ayda en az 10 dakika düşecek şekilde ayrıca işyeri hekimi görevlendirilmesi gerekir.
• 750 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir işyeri hekiminin görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 750 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar işyeri hekimi ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 2000 çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) işyeri hekiminin tam gün görev yapması, kalan 500 çalışan için de çalışan başına ayda en az 15 dakika düşecek şekilde ayrıca işyeri hekimi görevlendirilmesi gerekir.

Yukarıda belirtilen işyerlerinde en az bir işyeri hekimi tam gün görev yapacağından, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

İşyeri hekiminin görevlendirilmesinde sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan tabipler ile aile hekimleri hariç, diğer işyerlerinde çalışan işyeri hekimleri tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışma yapamaz, yani herhangi bir işyerinde tam gün çalışma yapan işyeri hekimi, kısmi süreli de olsa aynı anda bir başka işyerinde işyeri hekimi olarak çalışamaz.

İş Güvenliği Uzmanının Tam Gün Görev Yapması Gereken İşyerleri (Devamlı İş Güvenliği Uzmanı Bulunması Gereken İşyerleri)

• 1000 ve daha fazla çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanının görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 2500 çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) iş güvenliği uzmanının tam gün görev yapması, kalan 500 çalışan için de çalışan başına ayda en az 10 dakika düşecek şekilde ayrıca iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekir.
• 500 ve daha fazla çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanının görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 1250 çalışanı olan tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) iş güvenliği uzmanının tam gün görev yapması, kalan 250 çalışan için de çalışan başına ayda en az 20 dakika düşecek şekilde ayrıca iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekir.
• 250 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, her 250 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanının görev yapması gerekir. Çalışan sayısının 250 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak yukarıda 2. maddede belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. Örneğin; 650 çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki bir işyerinde, en az 2 (iki) iş güvenliği uzmanının tam gün görev yapması, kalan 150 çalışan için de çalışan başına ayda en az 40 dakika düşecek şekilde ayrıca iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi gerekir.

İş güvenliği uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

İş güvenliği uzmanları tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışma yapamaz, yani herhangi bir işyerinde tam gün görev yapan iş güvenliği uzmanı kısmi süreli de olsa aynı anda başka bir işyerinde iş güvenliği uzmanı olarak görev yapamaz.

Diğer Sağlık Personeli Görevlendirilmesi Gereken İşyerleri

6631 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca sadece on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirilmesi gerekir. Diğer sağlık personeli kapsamına; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişiler girmektedir.

Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri aşağıda belirtilmiştir.

• 10 ila 49 çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, diğer sağlık personelinin çalışan başına ayda en az 10 dakika,
• 50 ila 249 çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, diğer sağlık personelinin çalışan başına ayda en az 15 dakika,
• 250 ve üzeri çalışanı olan çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, diğer sağlık personelinin çalışan başına ayda en az 20 dakika,

görev yapması gerekir.

Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde, işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık personeli görevlendirilebilir.

Diğer sağlık personelinin görevlendirilmesinde sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

İşyerinin Tehlike Sınıfına Göre Görevlendirilecek İş Güvenliği Uzmanının Sınıfı

Normalde çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde (A) Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı, tehlikeli sınıftaki işyerlerinde (B) Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı, az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde ise (C) Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı görevlendirilmesi gerekir. Ancak bu konuda bazı istisnalar getirilmiştir. (Bkz. İşyerlerinde Bir Alt Sınıf İSG Uzmanı Görevlendirilebilir mi ?)

İşyeri Hekimi – İş Güvenliği Uzmanı – Diğer Sağlık Personeli Görevlendirmesi Nasıl Yapılır ?

İşyerleri; işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüklerini, doğrudan kendileri hizmet akdine istinaden işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli çalıştırarak yerine getirebilecekleri gibi herhangi bir Ortak Sağlık ve Güvenlik Biriminden (OSGB) bu konuda hizmet alarak da yükümlülüklerini yerine getirebilirler. Ancak, bu konudaki tüm sözleşme ve işlemlerin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı / İSG-KATİP sitemi üzerinden yapılması gerekir. (isvesosyalguvenlik.com)