6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu tarafından işverenlere getirilen yükümlülüklerden biri de işyerinde çalışan temsilcisi görevlendirme yükümlülüğüdür. İşyerinde sadece bir işçi çalışıyorsa haliyle çalışan temsilcisi de gerekmez.

Ancak iki veya daha fazla çalışanı olan işyerlerinde, işyerinin tehlike sınıfına bakılmaksızın, işveren çalışan sayısına göre belli sayıda çalışan temsilcisi görevlendirmesi gerekir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki diğer yükümlülükleri İşverenin İş Güvenliği Konusundaki Yükümlülükleri Nelerdir ? başlıklı yazıda belirtilmiştir.

İşyerlerinde Çalışan Temsilcisi Görevlendirme Şartları

6331 sayılı Kanunun “Çalışan temsilcisi” başlıklı 20 nci maddesi uyarınca işveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla,

• İki (2) ile elli (50) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir (1),
• Elli bir (51) ile yüz (100) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki (2),
• Yüz bir (101) ile beş yüz (500) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç (3),
• Beş yüz bir (501) ile bin (1000) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört (4),
• Bin bir (1001) ile iki bin (2000) arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş (5),
• İki bin bir (2001) ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı (6),

işçiyi çalışan temsilcisi olarak görevlendirmekle yükümlüdür.

Ayrıca;

• 50’den fazla çalışanı olan işyerlerinde birden fazla çalışan temsilcisi görevlendirilmesi gerektiğinden, bu işyerlerinde ayrıca çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle baş temsilci belirlenmesi gerekir.

• İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

• İşveren seçim veya atama yoluyla görevlendirilen çalışan temsilcilerini işyerinde ilân eder.

• Çalışan temsilcisinin, herhangi bir nedenle görevinden ayrılması durumunda, daha önce yapılan seçim sonuçlarına göre en fazla oy alan sıradaki aday atanır.

Konuya ilişkin ayrıntılı düzenleme İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri ve Seçilme Usul ve Esaslarına İlişkin Tebliğ’de yer almaktadır.

Çalışan Temsilcilerinin Taşıması Gereken Şartlar

Bir çalışanın çalışan temsilcisi olabilmesi için;

1- İşyerinin tam süreli daimi çalışanı olması,

2- En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması,

3- En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması,

gerekir.

Belirli süreli veya geçici işlerde 1 ve 2. maddedeki şartlar, işyerinde 3 yıllık iş deneyimi bulunmayan çalışan veya aday bulunmaması halinde 2. maddedeki şart, çalışanlar veya adaylar arasında yeterli eğitim düzeyine sahip kişi bulunmaması halinde de 3. maddedeki şart aranmaz. Yetkili sendika temsilcisinin çalışan temsilcisi olarak görev yapması halinde yukarıdaki şartların hiçbiri aranmaz.

Çalışan Temsilcilerinin Görevleri

Çalışan temsilcilerinin başlıca görevleri şunlardır:

• Acil durdurmayı gerektiren, yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz eden veya meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunduğu durumlarda çalışanları konuyla ilişkili olarak uyarmak.

• Ciddi ve yakın tehlike sonucu çalışmaktan kaçınma hakkı talep eden çalışanlar ile işveren arasında koordinasyonu sağlanmak.

• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda çalışanların görüşlerinin alınması, teklif getirme ve bu konulardaki görüşmelerde yer almak ve katılım sağlanmak.

• Tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için işverene öneride bulunmak ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını istemek.

• Risk değerlendirme ekibi ile iş sağlığı ve güvenliği kurulunda yer almak.

Çalışan Temsilcilerinin Yetkileri ve Hakları

Aşağıda belirtilen konuların bazıları aynı zamanda çalışan temsilcilerinin görevleri arasında yer almaktadır.

• Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.

• Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır.

• Risk değerlendirme ekibi ile iş sağlığı ve güvenliği kurulunda yer almak. (isvesosyalguvenlik.com)