Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun mevzuattan kaynaklanan bazı uygulamalarının kişilerde oluşturduğu mağduriyetleri hafifletmek veya gidermek, bazı konularda yeni kolaylıklar getirmek üzere, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 05/12/2012 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmuş olup, söz konusu tasarı;

Esas komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonu; tali komisyon olarak da Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu ile Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda görüşülmesinin ardından, muhtemelen 2013 yılı bütçe görüşmelerinin tamamlanmasını müteakip Meclis Genel Kurulu’nda görüşülerek yasalaşacak.

Tasarının yasalaşması halinde ilgili kanunlarda yapılacak değişikliklerin ayrıntısına gelince:

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 67 nci maddesinin dördüncü fıkrasına bir cümle eklenerek; lise ve dengi öğrenim görülmesi sebebiyle bakmakla yükümlü olunan kişi sıfatıyla sağlık hizmetinden yararlandırılan çocukların, 20 yaşını dolduracakları tarihi aşmamak kaydıyla bu öğrenimlerini bitirmelerini izleyen tarihten itibaren 120 gün süreyle daha aynı kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sağlanacak. Böylece, lise ve dengi öğrenimini tamamlayanlardan aynı yıl içerisinde yükseköğrenime başlayanların bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında değerlendirilmesi sağlanacak. Getirilecek bu değişiklik 1/6/2012 tarihinden geçerli olacak.

• 1479 ve mülga 2926 sayılı kanunlar kapsamında 1/10/2008 tarihinden önce Kuruma kayıt ve tescili yapılan ve prim borcu bulunması nedeniyle af, tecil, taksitlendirme ve yapılandırma talebinde bulunarak bu haklardan usulüne uygun olarak yararlanan sigortalılardan, tescil tarihlerinde mevzuata uygun olarak yapılan değişiklikler veya diğer sosyal güvenlik kanunları kapsamında geçen hizmet sürelerinin intibak ettirilmesi nedeniyle gelir basamakları değişmekte ve neticesinde de prim borcu oluşmaktadır. Sigortalılar, bu prim borcu nedeniyle de daha önceden usulüne uygun olarak yararlandığı af, tecil, taksitlendirme ve yapılandırma uygulamalarından faydalanamaz hale gelerek mağdur duruma düşmektedirler.

5510 sayılı Kanuna, “1479 ve mülga 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalıların basamak tespiti” başlıklı 8 inci ek madde eklenerek; 1/10/2008 tarihinden önceki sigortalılık süresine ait değişiklikten dolayı tahakkuk eden prim borcunun, usulüne uygun olarak ödenen af, tecil, taksitlendirme ve yapılandırma uygulamalarını etkilemeyecek hale getirilmesi sağlanacak.

• 5510 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrasının üçüncü cümlesinde yer alan “kamu idaresi sağlık hizmeti sunucuları tarafından sevk edilmesi halinde” ibaresi yürürlükten kaldırılacak, böylece; terörle mücadele veya emniyet ve asayişin sağlanmasına ilişkin görevleri sebebiyle malul kalanlar ya da Kore, Kıbrıs ve İstiklal Savaşı gazisi olarak şeref aylığı bağlanmış olanlar veya bunların eşlerinden, özel hastaneye müracaatlarında kamu idaresi sağlık hizmeti sunucusu tarafından sevk edilmiş olma şartı aranmayacak, ayrıca bunlardan ilave ücret alınamayacak.

• 5510 sayılı Kanuna “Yersiz yapılan sağlık giderlerinin terkini” başlıklı geçici 45 inci madde eklenerek; 5510 sayılı Kanuna göre ülkemizde yaşayan vatandaşların tamamının genel sağlık sigortası kapsamına alınmasına ilişkin olarak 31/1/2012 tarihine kadar yaşanan geçiş sürecinde, tabi olduğu genel sağlık sigortası statüsünün aradığı şartlarla sağlık yardımı alması gerekirken, Kanunun diğer statülerine göre ya da bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde hak etmediği halde sağlık yardımı yapılanlara ilişkin sağlık giderlerinin ilgililerden tahsilinden vazgeçilecek, bu suretle oluşacak mağduriyetlerin önüne geçilmiş olacak.

• 5510 sayılı Kanuna, eklenecek ek 9 uncu madde ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ihtiyaç duyduğu kadrolar ihdas edilecek, yani Sosyal Güvenlik Kurumu’na yeni personel alımı için toplam 3969 kişilik kadro verilecek.

• 5510 sayılı Kanuna “Sosyal güvenlik destek prim borçlarının yapılandırılması” balıklı geçici 46 ncı madde eklenerek; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi (Bağ-Kur) kapsamındaki çalışmalarından dolayı sosyal güvenlik destek primi ödeme yükümlüsü olanların, birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçlarının 6111 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yapılandırılması sağlanacak. Yani emekli olduktan sonra 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle sosyal güvenlik destek primi ödemesi gerektiği halde, bu primi ödemediği için sosyal güvenlik borcu birikmiş 4/b kapsamındaki kişilere, bu borçlarını 6111 sayılı Kanunda belirtilen şartlarla yeniden yapılandırma ve taksitlendirme imkanı sağlanacak.

• 5335 sayılı Kanun kapsamında çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere ilişkin tespitler, genellikle ilgililerin bu işyerlerinden ayrıldıkları tarihten sonra yapılmakta ve aylıklar geçmişe dönük olarak kesilmektedir. Aylığın yeniden başlaması da talep şartına bağlı olduğundan geçmişte kısa süreli çalışması olduğu halde bu çalışması uzun süre sonra tespit edilenler yönünden büyük mağduriyetler yaşanmaktadır. 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 30 uncu maddesine eklenecek fıkra ile, aylık başlangıcı için yazılı talep şartı kaldırılarak söz konusu mağduriyetler giderilecek.

• Emekli veya yaşlılık aylığı alanların kamuya ait işyerlerinde çalışmaya başlamaları durumunda ödenmekte olan aylıklarının 5335 sayılı Kanuna göre kesilmesi gerekirken, bu kapsamda çalıştıranların aylıklarının kesilmesine ilişkin bildiriminin kamu kurum ve kuruluşlarınca zamanında yapılmaması veya çalışılan kurumun anılan Kanun kapsamına girip girmediği konusundaki tereddütler nedeniyle, kesilmesi gerektiği halde ödenmiş olan aylıklar daha sonra yersiz ödendiği gerekçesiyle ilgililerden istendiğinden, bu da çeşitli mağduriyetlere yol açtığından; 5510 sayılı Kanuna “5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında çalışmaya başlayanlara yapılan yersiz ödemelerin yapılandırılması” başlıklı geçici 47 nci madde eklenerek, bu şekilde yersiz olarak ödendiği için geri istenen aylıkların ilgililerce rahatça geri ödenebilmesini sağlamak üzere, bu borçlara da 6111 sayılı Kanunda belirtilen şartlarla yeniden yapılandırma ve taksitlendirilme imkanı getirilecek.

• 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun geçici 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına bir cümle eklenerek; Temmuz 2009 istatistiklerinde toplu iş sözleşmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan yetki tespit başvurularında aranan yüzde on işkolu barajını aşan işçi sendikalarının, 6356 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 7/11/2012 tarihinden sonraki başvurularının, anılan Kanunun 41 inci maddesinde yer alan işyeri ve işletme çoğunluğu şartlarına göre sonuçlandırılması sağlanacak.

• 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununa geçici 3 üncü madde eklenerek; İş ve Meslek Danışmanlığı alım sürecinde idari yargıda açılan davalar neticesinde ortaya çıkan bir kısım hukuki sorunlar giderilecek ve ortaya çıkabilecek muhtemel hak kayıpları önlenecek.