Lise veya üniversite öğrenimini tamamladıktan sonra Devlet memuru olmak isteyenlerin, okulu bitirir bitirmez bu isteklerine kavuşmaları eskisi kadar kolay olmadığından, bazen bu mümkün olmadığı gibi bazen de yıllar aldığından, okulu bitiren gençler genelde önce özel sektörde iş bulmayı tercih etmektedir. Hatta imkanını bulanlar daha öğrenimleri devam ediyorken işe girip çalışmaktadırlar.

Bu şekilde özel sektörde iş bulup çalışanlar, bir taraftan da KPSS ve diğer sınavlara girmekte, Devlet memurluğuna geçmeye çalışmaktadırlar. Her hangi bir şekilde amacına ulaşıp, Devlette işe girme imkanı bulunanlar özel sektördeki çalıştıkları işyerinden ayrılırken kıdem tazminatı alıp alamayacakları konusu gündeme gelmekte, hatta çalışanla işveren arasında sorun oluşturabilmektedir.

Hangi hal ve durumlarda işten çıkan veya çıkarılan işçinin kıdem tazminatı alabileceği 1475 sayılı eski İş Kanununun yürürlükteki tek maddesi olan “Kıdem tazminatı” başlıklı 14 üncü maddesi uyarınca;

– İş Kanununun 25/II. maddesinde belirtilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri nedeniyle işten çıkarılanlar hariç işveren tarafından işten çıkarılan,

– İş Kanununun 24 üncü maddesinde belirtilen haklı sebeplerden bir veya birkaçı nedeniyle işten çıkan,

– Emeklilik hakkını elde ettiği veya yaş şartı dışındaki emeklilik şartlarını tamamladığı için işten çıkan,

– Askerlik vazifesi nedeniyle işten çıkan,

– Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde işten çıkan (sadece kadınlar için geçerlidir),

işçi eğer o işyerinde bir yıllık süreyi de doldurmuşsa kıdem tazminatı alabilir.

Yukarıda belirtilen hal ve durumlar dışında işten çıkan veya çıkarılan işçiye işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.

Bu konudaki Yargıtay kararlarından bazı örnekler aşağıda yer almaktadır;

• “……. iş akdinin davacı işçi tarafından memuriyete geçiş nedeniyle sonlandırıldığı sabittir. Bu durumda davalı işverenin hiç ödememesi gerekirken iyi niyetle ödediği kıdem ve ihbar tazminatlarının eksik ödendiğinden bahsedilemez.” (9. Hukuk Dairesi 2015/15542 E., 2017/17619 K.)

• “……. davalı işçinin iş akdini memuriyete geçiş için feshettiği, memuriyete geçişin 4857 sayılı İş Kanunu açısından haklı fesih sayılamayacağı……….” (9. Hukuk Dairesi 2014/24261 E., 2016/360 K.)

• “Davacının ilk dönem çalışması memuriyete geçiş nedeniyle sona erdiğinden ve memuriyete geçiş kıdem tazminatına hak kazanmayı gerektirecek bir sebep olmadığından …………” (9. Hukuk Dairesi 2012/26304 E. , 2014/27960 K.)

Dolayısıyla memuriyete geçiş için işten ayrılmış olma, işten ayrılmak zorunda kalma işçiye kıdem tazminatı alma hakkı vermez. Ancak işveren ödemek isterse, işçi talep eder ve işveren de öderse buna engel bir durum da bulunmamaktadır.

Burada işçi kendisi işten ayrılmış olduğu için zaten ihbar tazminatı isteme hakkı da bulunmamaktadır. Aynı şekilde memuriyete geçiş nedeniyle işten ayrılan işçinin iş sözleşmesi fesih işlemi 4857 sayılı İş Kanununun 24 üncü maddesindeki haklı fesih ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesindeki haklı fesih nedenleri kapsamına girmediğinden, işçi  ihbar süresine de uymak zorundadır.

Kıdem tazminatı konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklama içeren yazılara Tazminat Rehberi sayfasından ulaşılabilir. (isvesosyalguvenlik.com)