İşverenlere gerek SGK mevzuatı ve İşsizlik Sigortası Kanunu, gerekse diğer bazı kanunlarla sağlanan sigorta primi teşvik, indirim ve desteklerden yararlanılabilmesi için bazı şartlar arandığı gibi, bazı durumlarda da SGK işverenin faydalanmış olduğu teşvik, indirim ve desteği kesmekte, işverenin yararlandığı tutarları geriye dönük olarak faiziyle birlikte geri alabilmektedir.

İşverenlerin yararlandığı teşvik, indirim ve desteklerin durdurulması ve geri alınması daha çok sahte sigortalı bildirimi yapıldığının ve/veya sigortasız işçi çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde söz konusu olmaktadır. Bu konudaki ayrıntılı bilgi ve açıklamalar SGK Teşvik Rehberi sayfasında ve Teşvik – Destek ve İndirimlerin Kesilmesinde Sınır başlıklı yazıda yer almaktadır.

İşverenin çalıştırdığı işçilerin aylık çalışma gün sayısını ve/veya prime esas kazancını eksik bildirdiğinin SGK tarafından tespit edilmesi ya da durum SGK tarafından tespit edilmeden işverenin durumu fark edip geriye dönük ek aylık prim ve hizmet belgesi / muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermesi halinde de SGK işverenin yararlandığı teşvik, indirim ve desteği keser mi, geriye dönük olarak faiziyle birlikte geri ister mi ?

Öncelikle belirtelim ki işçilerin aylık çalışma gün sayılarının ve/veya prime esas kazançlarının SGK’ya eksik bildirilmiş olması halinde işverenin sadece yararlandığı asgari ücret desteği varsa o kesilmekte, geriye dönük yararlandığı asgari ücret desteği faiziyle geri alınabilmektedir. Diğer teşvik, indirim ve desteklerde böyle bir durum söz konusu değildir. Eksik gün ve kazanç bildirimi nedeniyle asgari ücret desteğinin kesilmesi, işverenin yararlanmış olduğu asgari ücret desteğinin geriye dönük faiziyle birlikte alınması da sadece bu durumun denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması halinde yani bu konudaki tespitin SGK tarafından yapılması halinde söz konusu olmaktadır. SGK tarafından herhangi bir tespit yapılmaksızın, işveren tarafından kendiliğinden geriye dönük eksik gün/kazanç bildirimiyle ilgili prim belgesi verilmesi halinde ise SGK tarafından asgari ücret desteğinin kesilmesi ve geri alınması gibi bir uygulama söz konusu değildir.

2022 yılı asgari ücret desteğiyle ilgili 2022/19 sayılı SGK Genelgesinin konuyla ilgili kısmı aynen aşağıda yer almaktadır. Genelgedeki söz konusu açıklamalar SGK’nın konuya ilişkin genel uygulamasını yansıtmakta olup, diğer yıllara ait asgari ücret destekleri için de aynı durum geçerlidir.

T.C.

SOSYAL GÜVENLIK KURUMU BASKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

2022/19 sayılı Genelge

2.3.3. 2022 Yılı Temmuz ila Aralık Ayları/Dönemleri İçin Sigorta Primine Esas Kazancın Eksik Bildirilmiş veya Hiç Bildirilmemiş Olması

2022 yılı Temmuz ila Aralık ayları/dönemleri için sigorta primine esas kazancın eksik bildirildiğinin veya hiç bildirilmediğinin denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması halinde, 2022 Temmuz ila 2022 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte geri alınacaktır.

Örnek 22: (A) işverenin 2022 yılı Ağustos ayında (B) sigortalısının prime esas kazanç tutarını eksik bildirdiğinin 26/11/2022 tarihinde tespit edildiği varsayıldığında, işveren 2022/Temmuz ila 2022/Aralık ayı için aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen tüm sigortalılarından dolayı destekten yararlanamayacak olup; 2022/Temmuz ila 2022/Ekim ayında yararlanılan destek tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden geri alınacaktır.

Bununla birlikte, denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde veya mahkeme kararları neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan 2022/Temmuz ila 2022/Aralık döneminde ilgili ayda toplam 2022 yılının ikinci yarısına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (647,10 TL’yi) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının veya hiç bildirim yapılmadığının tespiti durumunda Kurumca işverene yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği gideren işyerlerinde 2022 yılı asgari ücret desteğinden yararlanılacaktır. Tespit edilen eksikliğin on beş günlük sürenin dışında giderilmesi halinde sözkonusu işyerinde 2022 Temmuz ila 2022 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanılamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte işverenden geri alınacaktır.

Buna göre 2022 Temmuz ila 2022 Aralık döneminde tek bir ayda dahi 2022 yılının ikinci yarısına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçen tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının veya hiç bildirim yapılmadığının tespiti halinde 2022 Temmuz ila 2022 Aralık ayları/dönemleri için destekten yararlanılamayacağı gibi yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan tutarlar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte işverenden geri alınacaktır.

Örnek 23: (C) işverenine ait işyerinde 13/10/2022 tarihinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetim sonucunda 2022 yılı Ağustos ayında Kuruma bildirilen bir sigortalının bu ayda 348,00 TL tutarında prime esas kazanç tutarının eksik bildirildiğinin tespit edildiği, işverenin söz konusu prime esas kazanç eksikliğini, Kurumca yapılacak yazılı ihtar üzerinde 15 günlük süre içinde tamamladığı varsayıldığında, 2022/Temmuz ila 2022/Aralık ayı için aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen tüm sigortalılarından dolayı destekten yararlanmaya devam edilecektir.

Örnek 24: (D) işverenine ait işyerinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimde Kuruma bildirilen bir sigortalısının 2022 yılı Ağustos ayında 700,00 TL, Eylül ayında 180,00 TL ve Ekim ayında 150,00 TL tutarında prime esas kazancının eksik bildirildiğinin tespit edildiği varsayıldığında; 2022/Ağustos ayında tespiti yapılan prime esas kazanç eksikliğinin 647,10 TL’nin üstünde olması nedeniyle, sözkonusu işyerinde 2022/Temmuz ila 2022/Aralık ayı için aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen tüm sigortalılarından dolayı destekten yararlanılamayacak olup; yararlanılmış olması halinde, yararlandırılan destek tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden geri alınacaktır. (isvesosyalguvenlik.com)