SGK’nın Cezadan Önce Uyarması Gereken Durumlar

Bakanlık İş Müfettişleri tarafından işyerleriyle ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde yapılan eksiklik ve noksanlıklarla ilgili olarak genelde işverenlere bir süre verilmekte, tespit edilmiş olan eksiklik ve noksanlıklar bu süre sonunda giderilmemiş olursa idari para cezası uygulanmaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamalarında ise gerek sosyal güvenlik denetmenleri gerekse kurum müfettişleri tarafından yapılan incelemeler için böyle bir durum söz konusu değildir.

Kurum müdürlükleri tarafından yapılan tespit ve işlemlerle ilgili olarak ise Kurum daha önceleri istirahatli sigortalının istirahat süresinde işyerinde çalışmadığına dair bildirim ile meslek hastalığı bildirimi konusunda önce işverene yazılı uyarıda bulunup süre vermekte, bu uyarıya rağmen belirtilen sürede bildirimi yapmayan işverene 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesine istinaden idari para cezası uygulamakta idi. Ancak Kurum kağıt ortamında düzenlenmiş istirahat raporlarıyla ilgili çalışmadığına dair bildirim konusu hariç, daha sonra bu uygulamalardan da vazgeçti.

Dolayısıyla SGK müdürlükleri tarafından artık hiçbir konuda, idari para cezası uygulamadan önce işverenlerin yazılı olarak uyarılması, süre verilmesi gibi bir uygulama söz konusu değildir.

Öte yandan, sigortasız işçi çalıştırıldığı, çalışanların prime esas kazancının ya da çalışma gün sayısının eksik veya fazla bildirildiği gibi konularda Kurum işverenlere süre vererek işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, sigortalı işten ayrılış bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi vermesini istemekteyse de işveren bu bildirge ve belgeleri verse bile yine yasal süresi geçmiş olanlar için idari para cezası uygulamaktadır.

Ceza Vermeden Önce İşverenin Uyarılacağı İstisnai Durum

Bunun tek istisnası ise 5510 sayılı Kanunun idari para cezalarıyla ilgili düzenlemeleri içeren 102 nci maddesinin ikinci fıkrasına 7144 sayılı Kanunla eklenen aşağıdaki hükümlerdir.

“(Ek üç cümle: 16/5/2018-7144/16 md.) Kurumca, birinci fıkrada belirtilen bildirge, beyanname, belge veya defterlere istinaden sigortalıların ve çalışma gün sayılarının eksiksiz bildirilmesi şartıyla bildirilen prime esas kazanç tutarında, fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçmeyecek ve %1’ini aşmayacak şekilde eksiklik tespit edilmesi durumunda, eksikliğin on beş gün içinde düzeltilmesi için ilgiliye yazılı ihtar verilir. Bu süre sonunda tespit edilen eksik tutarın Kuruma bildirilmemesi halinde birinci fıkranın ilgili hükümlerine göre idari para cezası verilir. Eksikliğin işverence tespit edilmesi durumunda bu süre; bildirge, beyanname, belge veya defterlerin Kuruma verilmesinden itibaren on beş gündür.”

Söz konusu hükümler uyarınca;

Kuruma verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgesinde, belgenin ait olduğu ayda işyerinde çalışmış olan tüm sigortalıların isimlerine ve çalışma gün sayılarına eksiksiz olarak yer verilmiş, ancak bir veya birden fazla sigortalının ya da sigortalıların tamamının sadece prime esas kazançları prim belgesinde eksik gösterilmişse, eksik gösterilmiş olan prime esas kazanç tutarı toplamı da fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçmeyecek ve yüzde 1’ini aşmayacak tutarda ise müdürlük tarafından eksikliğin 15 gün içinde düzeltilmesi için işverene yazılı uyarı gönderilecek. Söz konusu uyarı yazısı kendisine tebliğ edilen işveren on beş gün içinde vereceği ek aylık prim ve hizmet belgesi ile gerekli düzeltmeyi yaparsa, kendisine bu konuda herhangi bir idari para cezası uygulanmayacak.

Eğer prim belgesinde sigortalılar adına eksik gösterilmiş prime esas kazanç tutarı fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçiyor ve yüzde 1’ini aşıyorsa veya prim belgesinde ismine yer verilmemiş ya da prim gün sayısı eksik gösterilmiş sigortalı varsa bu durumda işveren bu imkandan yararlanamayacak, eksik bildirim nedeniyle vereceği aylık prim ve hizmet belgesi süresi dışında verilmiş olursa idari para cezası uygulanacak.

Eğer prim belgesindeki eksikliği işveren kendi tespit etmişse bu durumda yukarıda belirtilen 15 günlük süre prim belgesinin Kuruma verildiği veya işyeri yasal kayıt ve belgelerinin sosyal güvenlik denetmeni ya da müfettişe ibraz edildiği tarihten itibaren başlayacak. (isvesosyalguvenlik.com)