Sigortalılığın Başlangıcı – Sona Ermesi – Sigortalı İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirgeleri ve Diğer Bildirimler

Sigortalılığın Başlangıcı – Sona Ermesi – Sigortalı İşe Giriş ve İşten Ayrılış Bildirgeleri ve Diğer Bildirimler
14 Şubat 2013 20:49

1-Yasal Düzenleme: Çalışan sigortalıların ve sigortalılığın bildirimi ve tescil 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 8 inci maddesi, eski ve yeni Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 11 ila 21 inci maddelerinde düzenlenmiştir.

2-Sosyal Güvenlik Reformu İle Gelen Değişiklikler:

2.1-Memurlar içinde işe giriş bildirgesi verme zorunluluğu getirildi. Aynı şekilde Bağ-Kurlular da daha önce verilen Bağ-Kur Giriş Bildirgesi yerine 4/b kapsamında işe giriş bildirgesi verecekler.

2.2-İşten ayrılma bildirgesi verme zorunluluğu getirildi. Artık eskiden olduğu gibi işçilerin işten ayrılış tarihlerinin sadece Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde belirtilmesi yeterli olmayacak, ayrıca Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi verilecek.

2.3-Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinden başka ayrıca Genel Sağlık Sigortasına tabi olanlar içinde Giriş Bildirgesi verilecek.

2.4-Eskiden inşaat işyerlerinde işe başlayanlar için tanınan işe giriş bildirgesini en geç işe başlamadan bir gün önce verme yerine sigortalının işe başladığı gün verme kolaylığı, tarım ve balıkçılık işyerlerinde çalışanlar için de getirildi.

2.5-İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması hâlinde yasal süresi dışında verilmiş olsa bile işe giriş bildirgesi süresinde verilmiş sayılacak.

2.6-Daha önce Bağ-Kurlu sigortalılara kayıt için tanın üç aylık bildirim süresi yapılan işe göre aşağıdaki kısımlarda belirtildiği şekilde değiştirildi,

2.7-Sigortalı işe giriş bildirgesinin hiç verilmemiş veya süresinde verilmemiş olması halinde 01.10.2008 tarihine kadar her bildirge için bir asgari ücret idari para cezası uygulanıyor, sadece ilgili sigortalı yabancı uyruklu ve çalışma izni yoksa iki asgari ücret idari para cezası uygulanıyordu. Yeni uygulamaya göreyse, daha önce prim belgelerinde olduğu gibi Kurum çeşitli yollarla sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğini öğrenirse, o taktirde her bir bildirge için iki asgari ücret idari para cezası uygulanacak, işyeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin yukarıdaki tespitin ardından, bir yıl içinde Kurumca tekrar bildirge verilmediğinin Kanunda belirtilen yollarla anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

2.8-Yeni uygulamaya göre; kamu idareleri ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol edecek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri Kuruma bildirecek, Kurum bu bildirimlere göre ilgili kişileri sigortalı olarak re’sen tescil edecek.

2.9-e bildirge uygulamasının adı e-sigorta olarak değiştirildi.

3-Sigortalılığın Başlangıç Tarihi:

Sigortalılığın başlangıcı 5510 sayılı Kanunun 7 inci maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Buna göre sigorta hak ve yükümlülükleri;

a-4/a Kapsamındaki Sigortalıların Sigortalılığının Başlangıç Tarihi:

4/1- (SSK) kapsamında hizmet akdine tabi sigortalı sayılanlar için sigortalılık; çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlar. İşverenler, söz konusu sigortalıları bu tarihlerden önce örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğiyle belirlenen sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmek zorundadır.

b-4/b ve 4/c Kapsamındaki Sigortalıların Sigortalılığının Başlangıç Tarihi:

4/1-b (BAĞ-KUR) kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların sigorta başlangıç tarihleri ile 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamındakilerin sigorta başlangıç tarihleri 5510 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde belirtilmiştir.

4-Çalışan Sigortalıları Bildirme ve Bildirim Süresi:

a-4/a Kapsamında Çalışanları Bildirme:

5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesi uyarınca; işverenler 4/a kapsamında sigortalı sayılan (işçi) kişileri sigortalının çalışmaya, meslekî eğitime veya staja başladığı tarihten önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdürler.

Ancak işveren tarafından;

a.1-İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalıların sigortalı işe giriş bildirgesinin sigortalının en geç çalışmaya başlatıldığı gün,

a.2-Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında işe alınan sigortalıların sigortalı işe giriş bildirgesinin çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde,

a.3-Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde,

a.4-İlk işyerindeki çalışmasına ait sigortalı işe giriş bildirgesi Kuruma verilerek, tescil işlemi yapılmış olan sigortalının, naklen ve hizmet akdi sona ermeden aynı işverenin aynı ya da başka ünitede tescil edilmiş diğer işyerinde çalışmaya başlaması veya işyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde yeni işyeri numarası üzerinden verilen sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi dışında,

a.5-Kanunda belirtilen sürede Kuruma bildirilme imkânı olmamakla birlikte;

1) Maliye Bakanlığı vizesine bağlı olarak kamu idarelerinde çalışacak sigortalılar için sigortalı işe giriş bildirgesinin vize işleminin gerçekleştirildiğine ilişkin yazının, ilgili kamu idaresine intikal ettiği günü izleyen ikinci iş günü sonuna kadar,
2) 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu uyarınca özelleştirilen işyerlerinden diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanan sözleşmeli veya kapsam dışı personelin sigortalı işe giriş bildirgesinin nakledildikleri kamu idarelerinde işe başladıkları tarihi takip eden ikinci iş günü sonuna kadar,
a.6- Yabancı uyruklu kişilerin sigortalı işe giriş bildirgesinin; çalışma izin belgesindeki izin başlangıç tarihinden itibaren 45 gün içinde ya da çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izin tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren 45 gün, 11/4/2014 tarihinden itibaren 30 gün içinde,
Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi halinde, sigortalı işe giriş bildirgesi süresinde verilmiş sayılır ve idari para cezası uygulanmaz.

b-4/b ve 4/c Kapsamında Çalışanların Bildirimi:

4/1-b (BAĞ-KUR) kapsamında ve 4/1-c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı sayılanların sigorta işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken tarih 5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde belirtilmiştir.

5-Sigortalıların Kendilerini Bildirmesi:

5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde;

Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler. Ancak, sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmez, ibaresi yer almıştır.

Ayrıca Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 12 inci maddesi uyarınca da;

4/a kapsamındaki sigortalılar çalışmaya başladıklarını, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, örneği yönetmelik Ek-3’te bulunan sigortalı bildirim belgesi ile doğrudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirecekler, Kurumca sigortalının ilgili işveren tarafından bildirilmediğinin ya da bildirildiği hâlde sigortalı bildirimi arasında farklılık bulunduğunun tespiti hâlinde, durum taahhütlü bir yazıyla sigortalıya, gerekirse işverene bildirilecek, yapılan bildirimlerin sonucunda sigortalı ile işverenin bildirdiği işe başlama tarihleri arasındaki farklılık giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılacak, öte yandan sigortalının işyerinde çalışmaya başladığını Kuruma bildirmemesi halinde ise bu durum sigortalı aleyhine delil teşkil etmeyecek, sigortalının o işyerinde çalışmadığı anlamına gelmeyecektir.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendinde belirtilen tarımsal faaliyette bulunanlar ise faaliyetlerine başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde sigortalılıklarını sigortalı bildirim belgesi ile doğrudan veya internet ya da benzeri ortamda Kuruma bildirecekler, bu kapsamdaki kişilere ilişkin yapılan bildirimlerde farklılık olması hâlinde yapılacak yazışmalar sonucunda farklılık giderilemezse, kontrol ve denetim sonucuna göre Kurumca işlem yapılacaktır.

6-Sigortalıların Kamu İdarelerince ve Bankalarca Bildirilmesi:

5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin yedinci fıkrası ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 13 üncü maddesi uyarınca; kamu idareleri ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle yükümlüdürler. Konuyla ilgili ayrıntılı düzenleme 5510 Sayılı Kanunun 8 inci Maddesinin Yedinci Fıkrasının Uygulanması Hakkında Tebliğde yer almıştır. Söz konusu elektronik altyapı oluşturuluncaya kadar Kurumca gerekli görülmesi hâlinde, sigortalılık kontrolleri manuel yaptırılabilir ya da sigortalılık kontrollerine esas ilgili bilgi ve belgelerin Kuruma gönderilmesi istenebilir.

7-Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Verilmesi:

4/a kapsamındaki sigortalılar (hizmet akdine istinaden çalışanlar) için; işverenlerince ve yukarıda belirtilen bildirim tarihlerine uygun olarak, e-Sigorta kanalıyla Kuruma gönderilerek,

4/b kapsamındaki sigortalılar (kendi adına/bağımsız çalışanlar) için; yukarıda belirtilen sigortalılık başlangıcından itibaren on beş gün içinde, örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile belirlenen ve yönetmelik ekinde bulunan Ek-4 sigortalı işe giriş bildirgesi Kurumun ilgili ünitesine verilerek,

bildirimi yapılır.

4/c kapsamındaki sigortalıların (memurların) bildirimi ise; yukarıda belirtilen sigortalılık başlangıcından itibaren on beş gün içinde, örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile belirlenen ve yönetmelik ekinde Ek-4-A’da bulunan sigortalı işe giriş bildirgelerinin Kuruma e-sigorta yoluyla gönderilerek yapılır. Bunlardan, yer değiştirme suretiyle farklı işyerine atananlar ile bir kurumdan diğer kuruma naklen atanarak çalışmaya başlayanlar için sigortalı işe giriş bildirgesi verilir. Ancak, aynı kamu idaresinin farklı birimleri arasındaki naklen tayin ve görevlendirmelerde sigortalı tekrar işe giriş bildirgesi ile bildirim yapılmaz.

8-Sigortalıların Re’sen Tescili:

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 18 inci maddesi uyarınca, Kanun kapsamında sigortalı olması gerektiği hâlde;

8.1-Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca fiilen yapılan denetimler veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitler ya da kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler veya kamu kurum ve kuruluşları ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar tarafından düzenlenen ve sadece beyan esasına dayanmayan belge veya alınan bilgiler sonucu,

8.2-Kanunun 8 inci maddesinin yedinci fıkrasına göre kamu idareleri ile Kanunun 100 üncü maddesine göre 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar, diğer gerçek ve tüzel kişilerden doğrudan kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlarla yapılan protokoller çerçevesinde alınan ve sadece beyan esasına dayanmayan bilgiler sonucu,

8.3-Hizmet tespitine ilişkin kesinleşen yargı kararlarına göre,

Kuruma bildirilmediği tespit edilenlerin,

8.4-3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun uyarınca hizmet borçlanması talebinde bulunanlardan, Türkiye’de Kanuna veya Kanunla yürürlükten kaldırılan sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri bulunmayanların,

tescil işlemleri Kurumca re’sen sonuçlandırılır.

9-Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi Düzenlenmeyecekler:

5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sosyal güvenlik kurumlarına tescili yapılan ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle sigortalılığı devam edenlerin sigortalıların eski tescil bilgileri, sosyal güvenlik sicil numarası altında güncellenerek Kanuna göre tescil işlemleri sonuçlandırılır. Bunlar için ayrıca sigortalı işe giriş bildirgesi talep edilmez.

10-Sigortalıların Yersiz Tescili:

Kanuna göre sigortalılık niteliği taşımadığı hâlde, gerçeğe aykırı olarak bildirim yapıldığı tespit edilenlerin tescil (sigortalılık) kayıtları Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 19 ve 24 üncü maddeleri doğrultusunda iptal edilir.

11-Sigortalılığın Sona Ermesi ve Bildirim Süresi:

Sigortalılığın sona ermesi halleri 5510 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi ile eski ve yeni Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinde ve 5510 Sayılı Kanun Gereğince Sigortalı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigortalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi ve Sona Ermesi Hakkında Tebliğde ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

a-4/a Kapsamındaki Sigortalıların Sigortalılığının Sona Ermesi:

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanların sigortalılıkları hizmet akdinin sona erdiği tarihte biter. Bu tarih, işverenler tarafından örneği Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-Sigorta ile Kuruma bildirilir.

b-4/b ve 4/c Kapsamındaki Sigortalıların Sigortalılığının Sona Ermesi:

4/1-b (BAĞ-KUR) ve 4/1-(Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanların sigortalılıklarının hangi tarihte sona ereceği 5510 sayılı Kanunun 14 üncü ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinde belirtilmiştir.

c-Hastalık ve Analık Hükümlerinin Uygulanmasında Sigortalılık Niteliğinin Sona Ermesi:

İlgili kanunlar gereği sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt ilan etmesi halinde, bu hallerin sona ermesini, diğer hallerde ise yukarıda belirtilen sigortalılığın sona erdiği tarihleri takip eden onuncu günden başlanarak sigortalılık niteliği yitirilmiş sayılır. Bildirimlerde bu husus göz önünde bulundurulur.

13-Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi:

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 25 inci maddesi uyarınca, sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, 4/1-a (SSK) ve 4/1-b (BAĞ-KUR) kapsamında sigortalı olanlar için Yönetmelik Ek-5, 4/1-c (Emekli  Sandığı) kapsamında olanlar için ise yönetmelik Ek-5-A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde e-sigorta (e-bildirge) ile yapılır.

Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrası (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan sigortalı işten ayrılış bildirgesini kâğıt ortamında verenler için, sigortalılığın sona ermesini takip eden on gün içinde sigortalı işten ayrılış bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Biri düzenleyen kuruluşta kalır, diğeri ilgili üniteye gönderilir.

Yasal süresi dolmadığı için henüz Kuruma verilmeyen aylık prim ve hizmet belgesinde yer alacak sigortalı çalışmalarının Kurumca bilinmesini gerektiren diğer hâllerde de yukarıdaki işlem yapılır.

14-Son Günün Mali Tatile Denk Gelmesi:

5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanunun 1. maddesi uyarınca her yıl Temmuz ayının birinden yirmisine kadar (yirmisi dahil) mali tatil olarak belirlenmiştir. Haziran ayının son gününün tatil günü olması halinde, mali tatil Temmuz ayının ilk iş gününü takip eden günden başlayıp 20’sinde (yirmisi dahil) sona erecektir.

Bu doğrultuda;

Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimine verilmesi gereken sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal olarak verilmesi gereken sürenin son gününün mali tatile rastlaması halinde, belgenin verilme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzayacaktır.

15-İdari Para Cezaları:

İdari para cezalarıyla ilgili ayrıntılı bilgi SGK İdari Para Cezaları bölümünde yer almaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)

YORUMLAR

  1. Nuray Oktaybas dedi ki:

    Iyi gunler,
    7 Agustos 2000 tarihinde yabanci bir ulkenin Istanbuldaki Baskonsoloslugunda ise basladim. O tarihlerde calisanlarin adina kurulmus Yerel Calisanlar Dernegi uzerinden 3 ayda bir SGK primlerimiz odenmekteydi (sonradan bu degistirildi, dernek kapatildi ve isveren kendisi dogrudan yatirmaya basladi tum primleri). Isverenimiz kendi payini ve bizlerden 15 gunde bir kestigi prim payini dernege gonderiyor, dernek de 3 ayda bir SGK’ya odemeyi yapiyordu. Saglik raporu almamiz gerektigi soylenmisti. Ise basladiktan sonra izin alabildigim gunlerde SGK hastanesinin dahiliye, hariciye, goz gibi bolumlerinden randevular alarak rapormu tamamladim. Sonradan ogrendim ki SGK’ya ise giris bildirimimiz raporlar tamamlanincaya kadar yapilmamis. Dolayisi ile benim ise giris bildirim Aralik 2000 yilinda yapilmis. Aradaki 4 ay boyunca sigorta primlerim odenmemis. Saglik sigortasi primlerimizin odenmesi icin sagliklidir raporu gerekiyormus ve emeklilik primlerimizde saglik primleri ile birlikte yatacagindan odenmiyormus.
    Bu dogru bir uygulama midir? Ben magdur edildigim kanaatindeyim. Bu isin dogru olani, yasaya uygun olani nedir? Emeklilik dilekcemi SGK ya verecegim. 4 ayin alacagim SGK emeklilik maasinda etksi ne kadar olur? Bunu duzeltmenin bir yolu varsa ne yapmaliyim? Alacagim maas farki ugrasmaya deger mi?

    Cok tesekkur ederim.

    Saygilarimla

    1. Admin dedi ki:

      Eğer ücretinizi asgari ücret üzerinden aldınızsa 4 aylık eksiklik bağlanacak emekli maaşınızın miktarını çok etkilemez, ayrıca söz konusu 4 ayın geriye dönük sigortalılığınız sağlayabilmeniz için iş mahkemesinde hizmet tespit davası açıp söz konusu dört ay boyunca çalıştığınızı kanıtlamanız gerekir.