Anayasa Mahkemesi’nden Emeklilik Başvuru Şartıyla İlgili İptal Kararı

SGK mevzuatına göre; 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanların emeklilik başvurusu yapabilmeleri için çalışmalarına son verme veya işten ayrılma şartı aranmamakta, hatta 4/c (Emekli Sandığı) kapsamındakiler emeklilik işlemleri tamamlandıktan sonra görevlerinden ayrılmaktadırlar.

Buna karşılık, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olanların ise emeklilik başvurusu yapabilmeleri için çalıştıkları işten ayrılmaları yani sigorta çıkışlarının verilmesi gerekmektedir. Bunun tek istisnası malulen emeklilik başvurusu olup, bu konudaki ayrıntılı açıklamalar Emeklilik Başvurusu İçin İşten Ayrılmak / Sigorta Çıkışı Vermek Gerekir mi ?, İşten Ayrılmadan Malulen Emeklilik Başvurusu Yapılabilir mi ? başlıklı yazılarda yer almaktadır

Konuya ilişkin olarak 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 62. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “…çalıştığı işten ayrıldıktan sonra…” ibaresinin, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali ve yürürlüğünün durdurulması için, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından Anayasa Mahkemesinden talepte bulunulmuştur.

Anayasa Mahkemesine Yapılan İptal Başvurusunun Gerekçesi

Başvuru kararında özetle; itiraz konusu kuralın sosyal hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmadığı, sigortalının yaşlılık aylığı talebinde bulunduğu sırada yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla çalışma hayatına devam edebilmesinin sosyal hukuk devletinin amacıyla uyumlu olduğu, kuralın yaşlılık aylığı talebinde bulunabilmek için çalışılmakta olan işten ayrılmayı öngörmesi nedeniyle çalışma hak ve özgürlüğünü ihlal ettiği, 29/4/1986 tarihli ve 3279 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle hem aylık almalarının hem de çalışmalarının mümkün olduğu, bu durumda yaşlılık aylığı için işten ayrılma koşulunun aranmasının bir öneminin kalmadığı, nitekim itiraz konusu kuralla öngörülen şekli şartı yerine getirmek için sigortalının çalıştığı işten çıkışını yaptırıp yazılı tahsis talebinde bulunduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle ertesi gün işbaşı yapabileceği, koşullan taşıyan sigortalıya mevzuat uyarınca tahsis talebinden itibaren üç ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından aylığın bağlanması gerektiği ancak uygulamada bu sürenin çok daha uzun olduğu, bu durumda kural uyarınca işten ayrılmış olan sigortalının aylık bağlanıncaya kadar hiçbir gelirinin olmayacağı, hizmet akdi ile çalışanların da Emekli Sandığı iştirakçileri gibi çalıştıkları işten ayrılmaksızın talepte bulunabilmelerinin ve talebin kabul edildiği tarihe kadar çalışabilmelerinin eşitlik ilkesine uygun olacağı belirtilerek kuralın Anayasa’nın 2., 10., 48., 49. ve 60. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Anayasa Mahkemesi Söz Konusu İbareyi / Düzenlemeyi İptal Etti

Anayasa Mahkemesi, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olanların emeklilik başvurusu yapabilmeleri için çalıştıkları işten ayrılmaları yani sigorta çıkışlarının verilmesi şartına ilişkin söz konusu ibarenin Anayasaya aykırı olduğu kabul etmiş ve iptaline oybirliğiyle karar vermiştir. Anayasa Mahkemesinin konuya ilişkin 30/12/2020 Tarihli ve E: 2020/57, K: 2020/83 Sayılı Gerekçeli İptal Kararı 3 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerinden biri; “Yaşlılık aylığı sigortalıya uzun vadeli sigorta kollarından ömür boyu ödeme vadeden bir sigorta türü olup sosyal güvenlik hakkı kapsamındadır. Aylık tahsis talebinde bulunabilmek için birtakım koşulların öngörülmesi, söz konusu hakkı sınırlamaktadır. Bu itibarla hizmet akdiyle çalışanlar bakımından yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunabilmek için itiraz konusu kural uyarınca aranan işten ayrılmış olma, bir başka deyişle aktif çalışma hayatını sona erdirme koşulunun da bu çerçevede bir sınırlama olduğu açıktır.” şeklindedir. Kararın diğer gerekçelerine 3 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete’den ulaşılabilir.

Ancak Aynı Düzenleme Yeni Yasada da Var

Öte yandan, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ibare / düzenleme, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 5510 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmış olan mülga 62 nci maddesinde yer almakla birlikte, 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalının çalıştığı işten ayrıldıktan sonra yazılı istekte bulunması gerektiği hükmü aynen yer almaktadır. Yani 4/a kapsamındaki sigortalıların emeklilik başvurusu için işten ayrılmış olmaları şartı yeni Kanunda da aynen yer almaktadır.

Dolayısıyla bundan sonra işlemlerin ne şekilde yürütüleceği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenecektir. (isvesosyalguvenlik.com)