İnternet sitemize en çok soru gelen konulardan biri de herhangi bir şekilde çalışan kişinin veya kendi çalışmasından / sigortalılığından dolayı emekli olan kişinin ana ya da babası üzerinden ölüm yani yetim aylığı alıp alamayacağı konuları.

Aslında bu konular sitemizde daha önce yayımlanmış olan Dul ve Yetim Aylığı Alma Şartları, Emekli Sandığı Kapsamında Dul – Yetim Aylığı Alma Şartları başlıklı yazılarda kısmen, Emeklilik Sonrası Çalışma Halinde Aylığın Kesileceği ve Kesilmeyeceği Durumlar başlıklı yazıda ise ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Aşağıdaki yazıda ise konu kısaca açıklanmıştır.

Ölen Kişinin Sigortalılık Statüsüne ve Ölüm Tarihine Göre Durum Değişir

Herhangi bir kapsamda çalışan veya kendi çalışmasından / sigortalılığından dolayı emekli olan kişinin ana ya da babası üzerinden ölüm yani yetim aylığı alıp alamayacağı, ölen ana veya babasının tabi olduğu sigortalılık statüsüne ve ölüm tarihine göre değişmektedir.

Ölen Ana veya Baba SSK ya da Bağ-Kur Kapsamındaysa

SSK ve Bağ-Kur kapsamında yetim aylığı alınması konusunda aynı şartlar geçerli olup, ana veya babası en son 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı ya da emekliyken ölen kişinin kız veya erkek çocuğu; 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç herhangi bir sigortalılık kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışması halinde ya da kendi sigortalılığı / çalışması nedeniyle gelir veya aylık bağlanmış olması halinde yetim aylığı alamaz.

Bu konuda üç istisna bulunmaktadır;

1- Ceza evinde çalışma, çıraklık, stajyerlik, kursiyerlik, okuduğu üniversitede part-time olarak çalışma, İŞKUR kursiyeri veya işbaşı eğitim programı kapsamında çalışma nedeniyle 5510/5. madde kapsamında kısmi sigortalı olmak,

2- Lise öğrenimi görüyorsa 20 yaşını, yüksek öğrenim (üniversite öğrenimi) görüyorsa 25 yaşını doldurmamış olmak şartıyla 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalışmak,

3- Üzerinden aylık alınan ana veya baba 1 Ekim 2008 tarihinden önce vefat etmişse, yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmak,

4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında yetim aylığı almaya engel teşkil etmez.

Ölen Ana veya Baba 4/c (Emekli Sandığı) Kapsamındaysa

Ana veya babası en son 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı ya da emekliyken ölen kişinin kız veya erkek çocuğunun durumu ise üzerinden aylık alacağı ana veya babasının vefat tarihine göre değil ilk defa memuriyete başladığı tarihe göre değişir.

Ölen ana veya babası 1 Ekim 2008 tarihinden önce memur olarak çalışmaya başlamış yani Emekli Sandığı iştirakçisi olmuşsa, bu durumda kız veya erkek çocuğu sadece 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışması ya da 4/c (Emekli Sandığı) kapsamındaki kendi çalışmasından dolayı emekli olması halinde yetim aylığı alamaz, bunun dışında 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışması ya da kendi çalışmalarından / sigortalılığından dolayı emekli aylığı alması yetim aylığı almasına engel teşkil etmez. Çünkü bunlara bağlanacak aylıklar konusunda 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunları hükümleri uygulanır.

Ölen ana veya babası ilk defa 1 Ekim 2008 tarihi veya sonrasında memur olarak çalışmaya başlamışsa, bu durumda yukarıda 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında yetim aylığı alacaklar için belirtilen şartlar aynen geçerlidir, çünkü 1 Ekim 2008 tarihi veya sonrasında memur olarak çalışmaya başlayan kişi 5510/4-c kapsamında sigortalı sayılır ancak Emekli Sandığı iştirakçisi sayılmaz yani Emekli Sandığı kapsamına girmez. Bunlara bağlanacak aylıklar konusunda 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri uygulanır.

Aynı Durum Yetim Aylığının Kesilip Kesilmemesi Açısından da Geçerli

Yukarıda belirtilen şartlar, yetim aylığı alıyorken çalışmaya başlayan veya kendi çalışmasından / sigortalılığından dolayı emekli olan kişilerin, yetim aylıklarının kesilip kesilmeyeceği konusunda da aynen dikkate alınmaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)