SSK ve Bağ-Kur kapsamında ölüm (dul – yetim) aylığı bağlanması şartları genelde aynıdır. Sadece ölüm aylığı bağlanması için normalde en az 1800 prim günü gerekiyorken, 4/a (SSK) kapsamında hak sahiplerine ölenin her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalılığı ve toplam 900 gün sigortalılığı olması halinde ölüm aylığı bağlanmaktadır.

İlk defa 1 Ekim 2008 veya sonrasında 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olanların ölümü halinde de SSK ve Bağ-Kur’da olduğu gibi hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun şartlarına göre dul – yetim aylığı bağlanmaktadır. (Bkz. Dul ve Yetim Aylığı Alma Şartları başlıklı yazıda ayrıntılı açıklanmıştır.) Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için 2018/38 Sayılı SGK Genelgesine bakılabilir. Yetim aylığı alıyorken evlenen kız çocuğunun çeyiz parası alma şartları da Çeyiz Parası-Evlenme Ödeneği-Evlenme İkramiyesi Alma Şartları başlıklı yazıda açıklanmıştır.

Buna karşılık 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa istinaden Emekli Sandığı iştirakçisi olup en son sigortalılığı da 4/c (Emekli Sandığı) statüsünde olan kişinin ölümü halinde hak sahiplerine 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu şartlarında dul – yetim aylığı bağlanmakta olup (Bkz. Memurların 5510 Sayılı Kanuna Tabi Olmasında Hangi Tarih Esas Alınır ?), bu konudaki şartlar ise aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için 2020/22 Sayılı SGK Genelgesine bakılabilir.

A- ÖLEN KİŞİYE AİT ŞARTLAR

2008 yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında iştirakçiliği bulunanlardan,

▪ Cumhurbaşkanı, Başbakan ve 2008 Ekim ayı başından sonra seçilen TBMM Başkan’ı iken veya ayrıldıktan sonra,

▪ İştirakçi veya iştirakçiliği sona ermiş ve daha sonra başka bir sigortalılık statüsüne tabi olarak çalışmamış olanların,

▪ 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında emekli veya adi malullük aylığı almakta olanların,

▪ Vazife malullüğü aylığı alanların,

▪ İştirakçilerden Kanunun 45 inci maddesinde yazılı vazifeden doğma sebeplerle veya aynı sebeplerden doğma kaza ve yaralanmaları üzerine tedavi sırasında veya ameliyat yüzünden,

▪ Vazife malullüğünün geçmesi nedeniyle aylığı kesilmiş ve emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tayin edilmemiş ve fiili hizmet süreleri de 10 yılı doldurmuş bulunanların,

ölümü halinde, aylığa müstahak dul ve yetimlerine aylık bağlanır.

Ölenin Hizmet Süresine Göre Dul – Yetim Aylığı Bağlanma Şartları

Yukarıda belirtilen hal ve durumlar kapsamına girmemekle birlikte toplam hizmet süreleri 10 yıl ve daha fazla olanların ölümü halinde de 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine dul – yetim aylığı bağlanır.

5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine dul – yetim aylığı bağlanması için en az 10 hizmet yılı gerektiğinden, toplam hizmet süresi 5 ila 10 yıl arasında olan yani 10 yıldan az olan iştirakçilerin ölümü halinde 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun hükümleri kapsamında dul – yetim aylığı bağlanır.

Hizmet süresi 5 yıldan az olanların ölümü halinde ise hak sahiplerine aylık bağlanmaz.

Malullük Aylığı Alanların Ölümü Halinde Dul – Yetim Aylığı Bağlanma Şartları

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında adi malullük veya vazife malullüğü aylığı değil de 5510 sayılı Kanun kapsamında malullük aylığı alanların ölümü halinde de yine 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun hükümleri kapsamında dul – yetim aylığı bağlanır. (Bkz. Memurlar İçin Malulen Emekli Olma Şartları)

B- DUL AYLIĞI ŞARTLARI

Ölenin Eşine Dul Aylığı Bağlanması İçin Aranan Şartlar

Ölenin dul kalan eşine 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında aylık bağlanması için, ölüm tarihinde ölen eşi ile arasında Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik birliğinin bulunması gerekmekte olup, malullük, muhtaçlık gibi özel hiçbir şart aranmamaktadır. Dul eşin, Emekli Sandığı iştirakçisi olması ya da 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı alması, sadece aylık bağlama oranını etkilemektedir. Bu durumda bağlanan dul aylığı oranı % 50’yi geçemez.

Dul eşin 4/a (SSK) veya 4/b (Bağ-Kur) kapsamında kendi sigortalılığından dolayı aylık alması veya çalışması ise bağlanan dul aylığı oranını etkilemez. Sadece kamu kurumlarında 4/a (SSK) kapsamında çalışmaya başlayanların görev/temsil tazminatı kesilir.

Ayrıca çalışmaya başlayanların hangi sigorta kapsamında çalıştığına bakılmaksızın ek 81 inci ve ek 84 üncü maddeler kapsamında yapılan ek/ilave ödemeleri, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren kesilir.

Ölenin Kocanın Birden Fazla Eşi Olması

17/02/1926 tarih ve 743 sayılı Medeni Kanunun yürürlük tarihinden önce yapılmış evlilikler sebebiyle veya Medeni Kanundan sonra nüfusa tescil edilmiş birden fazla eşi bulunan kocanın ölümü halinde ise eşlerine genel koşullar çerçevesinde aylık bağlanır, bir eşe bağlanması gereken aylık eşler arasında eşit olarak paylaştırılır. Aylık bağlandıktan sonra eşlerden birisinin ölümü veya aylığının devamlı olarak kesilmesini gerektiren bir durumun oluşması halinde, aylık almakta olan eş veya eşlerin bir yıl içerisinde SGK’ya başvuruda bulunması durumunda; aylığı kesilen eşin aylığının tamamı kalan eşin aylığına veya kalan dul birden fazla ise onlara, eşit olarak pay edilir. Bu şekilde dul aylığı almakta olanlardan biri diğerini, kasten veya haksız yere öldürmesi, öldürmeye teşebbüs etmesi veya bu Kanun gereğince adi malul sayılacak hale getirmesi hallerinde, ölenin aylığı bu fiili yapan eşin aylığına eklenmez.

Ölen Kişi İle Dul Eşi Arasında 30 veya Daha Fazla Yaş Farkı Bulunması

Ölen kişi ile eşi arasındaki yaş farkı 30 yaş veya daha fazla ise ölümünde eşine yarı nispette aylık bağlanır, bu şekilde indirim yapılarak bağlanan aylıklar alt sınır aylığına yükseltilmez. Ancak, kendisinden aylık bağlanacak olanın ölüm tarihinden en az 10 yıl önce evlenme akdinin yapılmış olması veya müşterek çocuklarının olması halinde, bu indirim yapılmaz. Söz konusu 10 yıllık sürenin tespitinde boşanma ile kesintiye uğrayan evlilik sürelerinin toplamı dikkate alınır. Ölen kişi ile dul eşin beraber evlat edinilmiş çocukları; “müşterek çocuklarının olması” kapsamında değerlendirilmez ve eşe yine yarı nispette aylık bağlanır.

Yabancı Uyruklu Eşlere Aylık Bağlanması

Türk vatandaşları ile evli yabancı uyruklu yani yabancı ülke vatandaşı kadın eşlere, dul olma yönündeki genel şarta ek olarak, Türkiye’de ikâmet ettikleri sürece mütekabiliyet esası dikkate alınmak suretiyle, yani vatandaşı oldukları ülke mevzuatının, o ülke uyruğundaki bir kişi ile evlenmiş olan vatandaşlarımıza aylık bağlanmasına imkan tanıyor olması şartıyla dul aylığı bağlanır. Kocasının ölüm tarihinde yabancı uyruklu olması nedeniyle mütekabiliyet esasları çerçevesinde aylık bağlanamayan dul eşin, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu çerçevesinde sonradan Türk vatandaşlığına geçmesi halinde de durum değişmez, yine aynı şartlar aranır. Ölenin yabancı uyruklu eşi eğer Ülkemizle arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan bir ülkenin vatandaşı ise bu durumda aylık bağlanırken mütekabiliyet esaslarına göre değil, sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre işlem yapılır. (Bkz. ILO ve Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri)

Eğer ölen kadının kocası yabancı uyruklu ise ve vatandaşı olduğu ülke ile Ülkemiz arasında sosyal güvenlik sözleşmesi varsa, ölen Türk vatandaşı karısı üzerinden kendisine aylık bağlanması konusunda sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri dikkate alınır, eğer vatandaşı olduğu ülke ile Ülkemiz arasında sosyal güvenlik sözleşmesi yoksa bu durumda kendisine herhangi bir aylık bağlanmaz yani bu konuda mütekabiliyet esasları dikkate alınmaz.

Boşanma Davası Açılmış Olması Halinde Dul Aylığı Bağlanması

Boşanma, erkek ile kadının mahkeme kararı ile evliliklerini tamamen sona erdirmesidir. Boşanmaya ilişkin mahkeme kararı ise kesinleştiğinde boşanma yasal olarak gerçekleşmiş sayılır.

Buna göre;

1- Boşanma kararı eşlerden birinin ölüm tarihinden önce kesinleşmişse, diğer eşe aylık bağlanmaz.

2- Boşanma kararı kesinleşmeden eşlerden birinin vefatı ve devam eden dava sürecinde vefat tarihinden sonra kanun yollarına başvurulmaması yani mahkeme kararına itiraz edilmemesi veya itiraz başvurusu için gerekli sürenin dolması ya da söz konusu kanun yollarında vefat olayı dikkate alınmaksızın davanın karara bağlanması ve bu nedenlerle verilmiş olan boşanma kararının kesinleşerek nüfus kayıtlarına işlenmiş olması halinde;

▪ Boşanma kararı vefat tarihinden sonra kesinleşmiş olsa dahi, bu durumun nüfus kayıtlarına işlenmesi halinde boşanma kararı esas alınır.

▪ Boşanma kararının kesinleşme tarihi esas alınarak ölüm tarihini takip eden aybaşından, mahkeme kararının kesinleştiği tarihi takip eden aybaşına kadar geçen süre için dul eşe aylık bağlanır, mahkeme kararın kesinleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylığı kesilir.

▪ Boşanma kararının kesinleşme tarihi ile ölüm tarihinin aynı ay içerisinde gerçekleşmiş olması ve ölüm tarihinin kesinleşme tarihinden önce olması halinde ise dul eşe aylık bağlanmaz, ancak ölüm tarihi itibariyle aylığa müstahak hak sahibi kapsamında değerlendirilmek suretiyle, iştirakçi veya açıkta iken ölüm hallerinde emekli ikramiyesi ödenir.

3- Boşanma kararı kesinleşmeden eşlerden birinin vefatı ve devam eden dava sürecinde vefat tarihinden sonra boşanma kararının kesinleşmesi ve nüfusa tescil edilmesi sonrasında, hayatta kalan eşin açtığı dava sonucunda kesinleşen boşanma kararının kaldırılması yönünde talepte bulunulması, talebin uygun görülerek kesinleşen boşanma kararının kaldırılmasına karar verilmesi halinde;

▪ Evlilik birliği ölüm ile son bulmuş kabul edilmek suretiyle dul eşe aylık bağlanır.

▪ Varsa aylığa müstahak diğer yetimler ile birlikte eşe emekli ikramiyesi ödenir.

4- Aile Mahkemesince verilmiş, ancak kesinleşmemiş olan boşanma kararı hakkında yapılan temyiz veya karar düzeltme talepleri dolayısıyla evliliğin boşanma ile değil ölüm ile son bulduğu yönündeki gerekçe ile boşanma kararının bozulması ve açılmış olan boşanma davasının konusuz olduğuna ve evliliğin ölümle son bulduğuna karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi halinde;

▪ Aile Mahkemesince verilen evliliğin ölüm ile son bulunduğu yönündeki karar esas alınarak hayatta kalan eşe dul aylığı bağlanır.

▪ Varsa diğer yetimlerle birlikte eş adına, emekli ikramiyesi tahakkuk ettirilerek ödenir.

5- Boşanma davası sırasında ölen kişinin mirasçılarından birisinin Medeni Kanunun 181 inci maddesine göre davaya devam etmesi ve mahkeme kararı ile hayattaki eşin kusurlu olduğunun tespit edilmesi halinde; hayattaki eşin hak sahipliği sıfatının, söz konusu karar kesinleşene kadar devam ettiği hususu göz önüne alınarak, iştirakçinin ölüm tarihinden kararın kesinleşme tarihine kadar geçen süre için eşe aylık bağlanır ve varsa hak sahibi sıfatıyla emekli ikramiyesi ödenir, bağlanan aylık mahkeme kararının kesinleşme tarihini takip eden aybaşından itibaren kesilir.

C- YETİM AYLIĞI ŞARTLARI

Aylık Bağlanacak Çocuklar

5434 sayılı Kanun hükümlerine göre yetim aylığı bağlanacak çocuk kapsamına girenler aşağıda belirtilmiştir.

▪ Nesebi Sahih Çocuk: Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuk.

▪ Nesebi Tashih Edilmiş Çocuk: Evlilik haricinde doğmuş olup, doğumdan sonra anne babası birbirleriyle evlenmiş çocuk.

▪ Evlat Edinilmiş Çocuk: Evladı olmayan bir şahıs tarafından alınmış, evlat edinilmiş çocuk.

▪ Nesebi Sahih Olmayan Çocuk: 1826 sayılı yasaya göre evlilik dışı, gayri meşru birleşmelerden doğan, anne ve baba adları gösterilmek suretiyle nüfusa tescil edilmiş çocuk. (Sadece ölen anasından dolayı aylık bağlanır.)

▪ Tanınmış Çocuk: Evlilik haricinde doğmuş ve babası tarafından tanınmış çocuk.

▪ Babalık Davası İle Hükmen Tanınmış Çocuk: Evlilik haricinde doğan ve anası veya kendisi tarafından açılan dava sonucunda babası tespit edilen çocuk.

Kız Çocuklarına Yetim Aylığı Bağlanması İçin Aranan Şartlar

Kız çocuklarının yaşları ne olursa olsun evli olmaması, evli olmakla birlikte sonradan boşanması veya dul kalması halinde yetim aylığı bağlanır. Ancak, yabancı bir ülke mahkemesi tarafından verilen boşanma kararının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi için boşanma kararının Yabancı Ülke Adlî veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkındaki Yönetmelik Hükümlerine göre “Aile Kütüğü”ne tescili gerekmekte olup, yabancı bir ülke mahkemesi kararıyla evlendiği yabancı uyruklu eşinden boşanan kız çocuklarının, boşanma kararlarının Aile Kütüğüne tescil edilmesi sonrasında SGK’ya yetim aylığı için müracaat etmeleri gerekir. Yabancı ülke yetkili adlî veya idarî makamlarınca verilen kararların tesciline ilişkin başvurunun reddedilmesi halinde, yetkili aile mahkemelerine kararın tanınması veya tenfizi için açılan dava kapsamında verilen karara göre işlem yapılır.

Kız çocuklarına yetim aylığı bağlanması için öğrenci olma koşulu aranmaz.

Erkek Çocuklarına Yetim Aylığı Bağlanması İçin Aranan Şartlar

Kız çocuklarında olduğu gibi erkek çocuklarına yetim aylığı bağlanması için de evli olmamaları şartı aranır.

▪ 18 yaşını doldurmamış erkek çocuklarına öğrenci olup olmadığına bakılmaksızın yetim aylığı bağlanır.

18 yaşını doldurmuş erkek çocuklarına ise;

▪ Ortaöğrenim yapmakta ise 20 yaşını,

▪ Yükseköğrenim yapmakta ise 25 yaşını,

doldurmamış olması şartıyla yetim aylığı bağlanır. Dolayısıyla 18 yaşını doldurmuş erkek çocuk ortaöğrenim yapıyorsa en fazla 20 yaşını, yükseköğrenim yapıyorsa en fazla 25 yaşını doldurana kadar yetim aylığı alabilir. Bu yaşları dolduran veya yaşı doldurmamış olsa bile öğrenciliği sona eren erkek çocuğunun yetim aylığı kesilir.

Ortaöğrenimi bitirdikten sonra ve 20 yaşını doldurmadan önce ilk ders yılında yükseköğrenime başlayan erkek çocukların aylıkları kesilmeden aralıksız ödenir.

Bir yükseköğrenimin bitirilmesinden sonra ikinci bir yükseköğrenimde geçen süreler ile doktora veya ikinci defa yapılan master ya da lisans üstü uzmanlık öğreniminde geçen süreler için aylık bağlanmaz veya ödenmez.

Yurtdışında Okuyan Erkek Çocukların Durumu

Ortaöğrenimi bitirdikten sonra yükseköğrenime devam edebilmek için yurt dışında yabancı dil öğreniminde geçen sürenin en çok bir yılı ile master ve lisans üstü uzmanlık öğrenimlerinde geçen sürelerin tamamı yüksek öğrenimden sayılır ve bu süreler için aylık ödenir.

Yurt dışında eğitim gören yetimlerin öğrenci olduklarına dair Türkçe tercüme edilmiş öğrenci belgesini her yıl SGK’ya göndermeleri gerekir. Ancak, yurt dışındaki eğitim kurumlarının düzenlemiş olduğu öğrenci belgelerinin yurtiçinde hangi öğrenim seviyesine denk geldiği SGK tarafından araştırılır. Yurtdışında lise öğrenimi görenlerin denkliği için Milli Eğitim İl Müdürlükleri, yükseköğrenim görenlerin denkliği için ise Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı yazıları dikkate alınır.

Yükseköğrenim görmekte iken “ERASMUS” vb. programlar ile yurtdışında öğrenime devam eden yetimlerin, yurtiçindeki öğrencilik durumları YÖK kayıtları sorgulanmak suretiyle tespit edilir ve buna göre aylık bağlanma işlemleri yapılır.

Askere Giden Çocukların Yetim Aylıkları

Yetim aylığı almakta iken askerlik görevini er olarak yapanların, öğrenci olmaları ve aylık bağlama şartlarını taşımaları kaydıyla aylıkları kesilmez, yedek subay olarak görev yapanların aylıkları ise göreve nasp edildiği (atandığı) tarihi takip eden aybaşından itibaren kesilir.

Malul Erkek Çocuklara Aylık Bağlanma Şartları

İyileştirilmesi olanaksız hastalıklarının veya engelliliklerinin çalışmalarına engel olduğu SGK Kurum sağlık kurulunca onaylanacak raporla tespit edilen erkek çocuklara, muhtaç olmaları şartıyla, yaşları ne olursa olsun öğrenci veya evli olup olmadıklarına bakılmaksızın yetim aylığı bağlanır.

Aylık almakta iken malul ve muhtaç oldukları anlaşılan erkek çocukların aylıkları, yaşları dolayısıyla veya evlenmeleri nedeniyle kesilmez, ödenmeye devam edilir.

Yetim Aylığı Alanların Çalışması

4/c (Emekli Sandığı) kapsamında emekliliğe tabi göreve giren yani çalışmaya başlayan kız veya erkek çocuğun yetim aylığı göreve girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren kesilir. Dolayısıyla 4/c kapsamında çalışan kız veya erkek çocuğu yetim aylığı alamaz. Bu kapsamdaki çalışmasına son verenlerin talep etmeleri halinde aylıkları yeniden bağlanır. Ancak, harp okulu öğrencileri, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinde lisans öğrenimi gören öğrenciler, Polis Akademisinde öğrenim görmekte olan öğrenciler iştirakçi/4 c kapsamında sigortalı sayılsalar bile yetim aylıkları kesilmez.

4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamında çalışmaya başlayanların yetim aylıkları ve görev/temsil tazminatları ise kesilmez. Ancak kamu kurumlarında 4/a kapsamında çalışmaya başlayanların görev/temsil tazminatı kesilir.

Ayrıca çalışmaya başlayanların hangi sigorta kapsamında çalıştığına bakılmaksızın ek 81 inci ek 84 üncü maddeler kapsamında yapılan ek/ilave ödemeleri, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren kesilir.

D- ANA – BABAYA AYLIK BAĞLANMASI İÇİN ARANAN ŞARTLAR

Ölenin Babasının Aylığa Hak Kazanma Şartları

Ölen kişinin 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında iştirakçi veya 4/c kapsamında sigortalı olmayan babasına, aylık bağlanan dul ve yetimlerden artan hisse olup olmadığına bakılmaksızın,

▪ 65 yaşından büyük olanlara, muhtaç olmaları,

▪ 65 yaşından küçük olanlara ise muhtaç ve çalışarak geçimini sağlamayacak derecede malul olmaları,

şartıyla tahsis talep (başvuru) tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.

Ölüm tarihinde aylık bağlama şartlarını taşımadığı için aylık bağlanmamış olan babaya, daha sonra bu şartların oluşması halinde, SGK’ya müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.

Ölenin Anasının Aylığa Hak Kazanma Şartları

Ölen kişinin 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında iştirakçi veya 4/c kapsamında sigortalı olmayan anasına, evli olmaması ve muhtaç olması şartıyla tahsis talep tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır. Ölüm tarihinde bu şartları taşımadığı için aylık bağlanmamış anaya, daha sonra eşinin ölmesi veya boşanması halinde muhtaç olması kaydıyla SGK’ya müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, ölenin anası ve babası birlikte yaşıyorsa, bu durumda şartları taşıması halinde sadece babasına aylık bağlanır, aynı anda hem anasına hem babasına aylık bağlanmaz. Ölenin anasına aylık bağlanabilmesi için babasından boşanmış olması veya babasının ölmüş olması gerekir.

E- ORTAK KONULAR

Emekli Sandığı Kapsamında Muhtaçlık Şartları

Yaş şartı aranmaksızın ölenin erkek çocuğuna yetim aylığı bağlanması, ana – babaya ölüm aylığı bağlanması için dikkate alınan muhtaçlık şartlarıyla ilgili açıklama Emekli Sandığı Kanunu Kapsamında Muhtaçlık Şartları başlıklı yazıda yer almaktadır.

Dul ve Yetim Aylığı Oranları

5434 sayılı Kanun kapsamında hak sahiplerine hangi oranlar üzerinden dul – yetim aylığı ödeneceği yani hak sahiplerinin hisseleri aşağıda belirtilmiştir.

Ölenin bağlanmış veya 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanacak emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığının;

▪ Dul eşine % 50’si, aylık alan yetimi bulunmayan dul eşine % 75’i oranında,

▪ 5434 sayılı Kanun veya 5510 sayılı Kanun 4/1-(c) kapsamında iştirakçi/sigortalı veya emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylığı alan dul eşe % 50’si oranında (emekli eşin % 75 oranında dul aylığı bağlanması amacıyla kendi aylığından vazgeçmesi halinde aylık oranı yeniden belirlenir.),

▪ Çocuklarla ana veya babanın her birine % 25’i oranında,

▪ Ölenin önceki eşinden olan çocukları ile hem anadan hem babadan yetim olan veya af kanunlarına göre tescil edilmiş bulunan ya da aylık bağlandıktan sonra bu kapsama giren çocuklarına % 30’u oranında,

▪ Ölenin aylığa müstahak bir eşi ile bir yetimi bulunması halinde, dul eşe % 60’ı, yetimine % 30’u oranında,

aylık bağlanır.

Yukarıda belirtilen oranlara göre bağlanacak dul ve yetim aylıkları toplamı ölenin bunlara esas tutulan, emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylıklarından fazla olursa, fazlası dul ve yetim aylıklarından orantılı olarak indirilir.

Ölenin dul eşi aylığa müstahak değilse onun payı, çocuklarla ana babanın aylıklarına eşit olarak pay edilir. Ancak bu aylıkların toplamı yapılan eklemelerden sonra aylık bağlamaya esas tutulan aylığın (ölenin aylığının) yetim bir kişi ise % 50’sini, iki kişi ise % 80’ini, üç kişi ise % 100’ünü geçemez.

Türk Vatandaşlığından Çıkma/Çıkarılma/Bırakma

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun mülga 92 nci maddesinde; iştirakçilerden Türk Vatandaşlığından çıkarılan, Türk Vatandaşlığını bırakan, yabancı memleket uyruğuna girenlerin (Türk Vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) bu Kanunla tanınan her çeşit hakları düşeceği, vatandaşlıktan çıkarılmaya ilişkin çıkarma kararını takip eden aybaşından itibaren aylıklarının kesileceği belirtilmiştir.

Söz konusu 92 nci madde hükümleri, ölen kişi üzerinden 5434 sayılı Kanun hükümlerine istinaden dul – yetim aylığı alan eş, çocuk, ana – baba için de geçerli olup, Türk Vatandaşlığından çıkarılan, Türk Vatandaşlığını bırakan, yabancı ülke vatandaşı olanların (Türk Vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) dul – yetim aylıkları kesilir.

Bu durumlarının ortadan kalkması halinde, aylığa müstahak olma şartlarını taşımaları kaydıyla SGK’ya yazılı olarak başvuruda bulunanlara başvurularını takip eden aybaşından itibaren yeniden aylık bağlanır.

Türk Vatandaşlığından çıkarılan ancak Ülkemizle sosyal güvenlik anlaşması olan ülke vatandaşlığına geçenlere aylık bağlanır, aylık bağlanmış olanların ise aylıkları kesilmez.

Dul ve Yetim Aylığı Bağlanmayacak Haller

5434 sayılı Kanunun mülga 77 nci maddesi uyarınca;

▪ Kendisinden aylık bağlanacak, iştirakçiyi veya emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylığı alanı; kasten ve haksız yere öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenlere ya da bu kanun gereğince adi malul sayılacak hale getirenlere;

▪ Kendisine aylık bağlatacak iştirakçiye veya emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı alana ya da ailesine karşı ağır bir cürüm işlediğinden veya bunlara karşı kanunen mükellef olduğu vazifeleri ifada (yerine getirmede) büyük bir kusur irtikap eylediğinden dolayı ölüme bağlı bir tasarrufla mirastan ıskat edilenlere;

▪ Evli kız ve erkek çocuklarla anaya,

aylık bağlanmaz. (isvesosyalguvenlik.com)