Doğum Sonrası İŞKUR’dan Yarım Çalışma Ödeneği Alma Şartları

Yarım çalışma ödeneği çalışanlara 6663 sayılı Kanunla tanınmış bir hak olup, bu hak çerçevesinde kadın işçi çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması şartıyla işyerinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz isin kullanmakta, yani işyerinde yarım çalışmakta ve işverenden yarım çalışma ücreti almakta, ücretsiz isin kullandığı sürelere ait ücreti ise İş-Kur’dan almaktadır.

Yani daha açık bir anlatımla işçi işyerinde yarım çalışma yaparak işverenden yarım ücret almakta, kalan yarım ücreti ise İş-Kur’dan almakta, dolayısıyla işçinin kullandığı ücretsiz izin aslında sadece işveren açısından ücretsiz izin sayılmakta, çünkü işçi ücretsiz izin süresine ait ücretini de almış olmakta, bu süre zarfında da çocuğuna bakma, çocuğuyla ilgilenme imkanına kavuşmaktadır.

İş-Kur’dan yarım çalışma ödeneği alma hakkında doğum yapan kadın işçi yararlanabileceği gibi, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçi de yararlanabilmekte olup, bu ödenekten yararlanmak için aranan şartlar ve yapılması gerekenler aşağıda belirtilmiştir.

Yarım Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Şartları

• İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması. 4/a (SSK) kapsamında işyerlerinde çalışanlar için ödenen sigorta primleri içerisinde zaten işsizlik sigortası primi de yer almaktadır.

• Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar işyerinde fiilen çalışılması.

• Süresinde İŞKUR’a başvuruda bulunma.

İŞKUR’a Başvuruda Bulunma Süresi

İş Kanununun 74 üncü maddesi uyarınca; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır, yani bu süre için kadın işçiye izin verilmesi gerekir. Çoğul gebelikte doğum öncesi izin süresi 10 haftadır. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı doğum öncesine ait süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Örneğin kadın işçi doktorun uygun bulması nedeniyle doğuma üç hafta kalana kadar çalışmışsa, bu durumda doğum öncesi 3 hafta izin kullanmış olacağından, doğum sonrası izninin 8 hafta değil 13 hafta olarak kullandırılması ve 16 haftalık izin süresinin tamamlanması gerekir. Burada belirtilen izin süreleri, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu ile belirtilir. Genelde de bu izin süreleri için kadın işçiler doktor raporuna bağlı olarak SGK’dan rapor parası almaktadırlar. (Bkz. Doğuma Bağlı Rapor Parası Alma Şartları)

Ayrıca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık izni kullandırılır.

İşte işyerinde yarım çalışma yapıp, kalan süreye ait yarım çalışma ödeneğini İş-Kur’dan alma hakkından yararlanmak isteyenlerin, yukarıda belirtilen doğum izni veya evlatlık edinme nedeniyle verilen izin sürelerinin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile en yakın İŞKUR’a başvurmaları gerekmektedir (belgeyi yazının sonunda yer alan linkten indirebilirsiniz).

Mücbir (zorunlu) sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek İŞKUR tarafından ödeme yapılır.

Yarım Çalışma Süresi

İşçiye;

• Birinci doğumda 60 gün,

• İkinci doğumda 120 gün,

• Sonraki doğumlarda 180 gün,

Yarım çalışma hakkı verilir. Çoğul doğumlarda bu sürelere 30 gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde ise bu süreler 360 gün olarak uygulanır.

Ödeneğin adı yarım çalışma ödeneği olarak geçmekle birlikte İŞKUR günlük ücret üzerinden ödeme yaptığından, dolayısıyla yukarıdaki sürelerin yarısı kadar ödeme yapmaktadır.

Yani İŞKUR;

• Birinci doğumda en fazla 30 günlük,

• İkinci doğumda en fazla 60 günlük,

• Sonraki doğumlarda en fazla 90 günlük,

• Çocuğun engelli doğması hâlinde en fazla 180 günlük,

ödeme yapmaktadır.

Çoğul doğumlarda da ilave edilen 30 gün için 15 günlük ödeme yapmaktadır.

Yarım Çalışma Ödeneğinin Miktarı

İşçinin işyerinden aldığı ücret ne olursa olsun farketmez, İŞKUR günlük brüt asgari ücret üzerinden ödeme yapmaktadır. Ödenecek tutardan sadece binde 7,59 damga vergisi kesilmektedir. 2020 yılı sonuna kadar günlük brüt asgari ücret 98,10 TL olup buna göre damga vergisi kesildikten sonra işçiye ödenecek tutarlar aşağıda belirtilmiştir.

• Birinci doğumda en fazla 30 günlük : 2 bin 920 TL

• İkinci doğumda en fazla 60 günlük : 5 bin 841 TL

• Sonraki doğumlarda en fazla 90 günlük : 8 bin 761 TL

• Çocuğun engelli doğması hâlinde en fazla 180 günlük : 17 bin 523 TL

Çalışma Ödeneğinin Ödeme Şekli

• Yarım çalışma ödeneği, yarım çalışma yapılan aydan sonraki ikinci ay içinde aylık olarak ödenir. Örneğin; Şubat ayında gerçekleştirilen yarım çalışma uygulamasına ilişkin ödenek, Nisan ayı içinde ödenir.

• İlgililer ödemelerini TC Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte herhangi bir PTT şubesine başvurarak alabilir. İŞKUR’un sisteminde banka hesap (IBAN) numarası kayıt olanların ödenekleri bankaya yatırılır.

Yarım Çalışma Ödeneğinin Kesildiği Haller

• Geçici işgöremezlik ödeneği (rapor parası) almaya hak kazananlara, bu durumun devamı süresince, 

• Çocuğun hayatını kaybetmesi ve/veya evlatlık halinin ortadan kalkması durumunda,

• Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen kişinin, bu süre zarfında başka bir işte çalışması halinde,

• İlgilinin çalıştığı işyerinden ayrılması yani sigorta çıkışının verilmesi durumunda,

yarım çalışma ödeneği kesilir.

Başvuru Belgesi

Yarım çalışma ödeneği başvurusu için kullanılacak Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Yarım Çalışma Belgesi’ni BURADAN indirebilirsiniz. (isvesosyalguvenlik.com)