5510 sayılı Kanunun “Bildirim” başlıklı 42 inci maddesinde; “Kurum, sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanacak gelir, aylık veya toptan ödemeleri, gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamlandığı tarihten itibaren en geç üç ay içinde hesap ve tespit ederek sonuçlarını yazı ile bildirir.” hükmüne yer verilmiştir.

Dikkat edilirse buradaki üç aylık süre, SGK tarafından gerekli belgelerin ve incelemelerin tamamlandığı tarihten itibaren başlamaktadır. (Bkz. SGK’nın Emekli Aylığını Bağlaması İçin Bir Süre Var mıdır ?) Eğer kişinin sigortalılık durumuyla ilgili yazışmalar veya incelemeler yapılması gerekirse bu durumda emekli, dul yetim aylığı bağlanma süresi üç aydan uzun sürebilmektedir.

Bu nedenle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Zamanaşımı, hakkın düşmesi ve avans” başlıklı 97 nci maddesinde; “Sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin, genel sağlık sigortalıları ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, bu Kanunun uygulanması bakımından hak ettikleri alacaklarının süresi içinde ödenememesi halinde, avans verilmesine Kurum yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.

Uygulamanın ayrıntısı ise Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin “Avans ödenmesi” başlıklı 82 inci maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde aynen aşağıdaki gibidir;

“Avans ödenmesi

MADDE 82 – (1) Aylık veya gelirin 90 gün içinde ödenememesi durumunda Kurumca gelir ve aylık bağlanmasına hak kazandığı anlaşılan sigortalı ve hak sahiplerine yazılı talepte bulunmaları hâlinde, ilerideki alacaklarından mahsup edilmek üzere avans ödenebilir. Avans miktarı her üç ay için, bağlanacak aylıklarda net asgari ücretin üç katını, gelirlerde ise net asgari ücretin iki katını geçmemek üzere Kurumca belirlenir.

(2) Avansın bağlanacak gelir ve aylık birikmiş tutarından fazla olan bölümü, müteakip gelir ve aylıklarından 1/4 oranında kesilerek mahsup edilir.”

Dolayısıyla, emekli – dul – yetim aylığı bağlanması için SGK’ya başvuruda bulunan kişi, eğer 90 gün içerisinde işlemler sonuçlanıp aylığı bağlanmazsa, SGK’ya başvurup kendisine avans ödenmesini talep edebilir. (isvesosyalguvenlik.com)