Kamuoyunda daha çok EYT olarak adlandırılan, defalarca gündeme gelen, hatta mağdurlar tarafından dernek kurulmasına bile sebep olan emeklilikte yaşa takılanlar konusu bu sıralar tekrar gündemde, hatta memurlara verilecek 3600 ek göstergeden sonra en önemli gündem konuları arasında yer alıyor.

Bu sefer emeklilikte yaşa takılanlar sonuç alabilecek mi, yoksa bir süre sonra yine gündemden düşecek mi kestirmek zor, bunu zaman gösterecek. Bu yazıda eğer EYT düzenlemesi bu sefer yapılırsa, kimler yararlanabilecek, kısaca onu açıklamaya çalışacağız.

Nedir Bu EYT Konusu – Bu Sorun Neden ve Niçin Ortaya Çıktı ?

EYT sorunu neden kaynaklandı, niçin böyle bir sorun ortaya çıktı, öncelikle bu konuya değinmekte yarar var.

Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK mevzuatına göre, sosyal güvenlik sistemine tabi kişilerin emekli olabilmesi için belirli prim gün sayısını / sigortalılık süresini / hizmet yılını doldurmaları yanında ayrıca belirli bir yaş şartı da aranıyordu. Bu yaş şartı genel olarak kadınlarda 55, erkeklerde 60 olarak uygulanıyordu. Ancak daha sonra yapılan yasal değişikliklerle emeklilik sisteminde önemli değişiklikler yapılmış, belirli prim gün sayısını / sigortalılık süresini / hizmet yılını dolduranlara, yaş şartı aranmaksızın emekli olma imkanı getirilmişti.

Bir taraftan Ülkemizin sosyal güvenlik sistemi zaten açık vermeye başlamışken, diğer taraftan emeklilik sisteminde yapılan bu değişikliklerle yaş şartının kaldırılması, erken (genç) yaşta kişilerin emekli olmalarına, dolayısıyla da Devletin uzun yıllar emekli aylığı ödeme riskiyle karşı karşıya kalmasına, bu durum da sosyal güvenlik sisteminin açıklarının daha da artmasına yol açtığı, sistemi sürdürülebilir olmaktan uzaklaştırdığı için, 4447 sayılı Kanunun 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren hükümleri ile emeklilik için belirli prim gün sayısını / sigortalılık süresini / hizmet yılını doldurma şartı yanında, yaş şartı tekrar getirildi, hatta bazı sigortalıların emekliği için gereken prim gün sayıları / hizmet süreleri artırıldı, emeklilik yaşı da sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 veya sonrasında olan kadınlar için 58, erkekler için 60 olarak sabitlendi. Sigorta başlangıcı bu tarihten önce olanlar için ise kademeli yaş şartı, SSK kapsamındaki sigortalılarda ayrıca kademeli prim gün şartı getirildi. Ancak sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar için 4447 sayılı Kanunla getirilen kademeli yaş ve prim günü şartı düzenlemesinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi üzerine, 23/05/2002 tarihli ve 4759 sayılı Kanunla kademeli yaş ve prim gün şartı yeniden belirlendi.

Dolayısıyla emeklilik sisteminde bir ara yapılan kanuni düzenlemelerle yaş şartı kaldırılmışken, 1999 yılında 4447 sayılı Kanunla yapılan yasal düzenleme ile diğer şartlar yanında emeklilik için belirli yaşı da doldurma şartının getirilmesi, emeklilik için gerekli prim gün sayısını / hizmet yılını doldurduğu halde birçok kişinin yaş şartına takılmasına yol açtı. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusu / sorunu işte bu şekilde ve belirtilen nedenlerle ortaya çıktı.

EYT Düzenlemesi Çıkarsa Kimler Yararlanabilecek ?

EYT ile ilgili düzenlemenin bu sefer çıkıp çıkmayacağı da henüz tam belli değil. Sadece yetkililer tarafından yapılan açıklamalar ve medyada yer alan haberler, bu konudaki çalışmaların devam ettiği, çeşitli alternatifler üzerinde durulduğu yönünde. Ancak EYT sorununun başlangıcı 1999 yılına dayandığından ve aradan 22 yıl geçtiğinden; 1999 yılındaki düzenleme ile emeklilikte yaşa takılmış olanların önemli bir kısmının zaten bu güne kadar emekli olduğu, bekleyen fazla kişi kalmadığı, dolayısıyla bu konudaki düzenlemenin bu sefer yapılacağı yönünde değerlendirmeler var.

Öte yandan EYT ile ilgili düzenlemenin ne şekilde çıkacağı tam belli olmamakla beraber, düzenleme yapıldığında 50 yaşını doldurmuş ve gerekli prim gün sayısını / hizmet süresini tamamlamış olanların hemen emekli olabileceği, gerekli prim gün sayısını / hizmet süresini tamamlamış olan diğerlerinin de kalan yaş süresiyle orantılı olarak bir miktar daha düşük emekli aylığı bağlanması şartıyla emekli olabileceği şeklinde bir düzenleme üzerinde durulduğu daha önce medyaya yansımıştı.

Ancak burada EYT düzenlemesi çıkarsa kimlerin yararlanabileceğinden kastımız bu konuyla ilgili değil. EYT düzenlemesi hangi şartlarla çıkarsa çıksın fark etmez, eğer çok önemli bir sürpriz olmazsa;

1- Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 veya sonrasında olanlar için şu an geçerli olan emeklilik şartları değişmeyecek (Bkz. Genel Olarak Herkes İçin Geçerli Emeklilik Şartları), dolayısıyla EYT ile ilgili düzenleme bunları kapsamayacak.

2- Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olup halen emekli olamayanların da emeklilik için doldurması gereken prim gün sayısı / hizmet süresi değişmeyecek, şu an tabi oldukları yaş dışındaki şartlar aynen aranacak. (Bkz. Emeklilik Kademeli Geçiş Süreleri-Emeklilik Şartları)

3- Birden fazla sigortalılık statüsü kapsamında sigortalı çalışması / hizmeti olan kişilerin son 7 yıllık prim gün sayısı / son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en çok hangi sigortalılık statüsünde prim gün sayısı / fiili hizmet süresi varsa, emeklilik yönüyle o sigortalılık statüsüne tabi olacağı yönündeki mevcut kural değişmeyecek. (Bkz. Emeklilik Başvurusunda Son Yedi Yıl – 1260 Gün Uygulaması Nedir ?) Örneğin; şu an son yedi yıllık prim gün sayısı / son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en çok 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı hizmeti olan dolayısıyla Bağ-Kur emeklilik şartlarına tabi olan kişinin SSK emeklilik şartlarına tabi hale gelebilmesi ve SSK şartlarında emekli olabilmesi için üç buçuk yıl (1260 gün) 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olması kuralı değişmeyecek.

4- Kısacası EYT ile ilgili düzenleme çıksa bile, sadece sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olup yaş şartı dışındaki emeklilik şartlarını tamamlamış olanlar düzenlemeden yararlanabilecek. (isvesosyalguvenlik.com)