İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı yönünden çalışanların işe girişlerinde sağlık raporu alınması önemli olduğu gibi bazı işlerde / işyerlerinde sadece işe girişte alınan sağlık raporu yeterli olmayıp, çalışanların belirli aralıklarla sağlık kontrollerinden geçirilmesi ve periyodik sağlık raporu alınması da aynı şekilde önemlidir.

Not: Bu konu İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’te düzenlenmiş olmakla birlikte (Bkz. Çalışanların Periyodik Sağlık Kontrolü Hangi Sıklıkla Yapılmalıdır ?), 50’den az çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerlerinden işyeri hekimi çalıştırma/görevlendirme yükümlülüğü olmadığından, aşağıdaki açıklamalar bu yönden değerlendirilmelidir.

Bu önemine istinaden 4857 sayılı İş Kanununun İş Sağlığı ve Güvenliği başlıklı Beşinci Bölümünde aynen;

– “Ağır ve tehlikeli işlerde rapor” başlıklı 86 ncı maddesinde; ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişinde veya işin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarına dair işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın Sosyal Sigortalar  Kurumu,  sağlık ocağı, hükümet veya belediye hekimleri tarafından verilmiş muayene raporları olmadıkça, bu gibilerin işe alınmaları veya işte çalıştırılmalarının yasak olduğu; yetkili memurlar isteyince, bu raporları işverenin kendilerine göstermek zorunda olduğu,

– “Ağır ve tehlikeli işler” başlıklı 85 inci maddesinde de hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağının, kadınlarla onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterileceği,

hükümlerine yer verilmişti.

Bu doğrultuda çıkarılan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği de 16/06/2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştı.

Ancak 30 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı Kanunun 37 nci maddesiyle İş Kanununun iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenlemeler içeren birçok maddesi gibi 85 ve 86 ncı maddeler ile söz konusu yönetmelik 30/12/2012 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırıldı.

Bu konudaki düzenlemeye ise 6331 sayılı Kanunun “Sağlık Gözetimi” başlıklı 15 inci maddesinde yer verildi. Söz konusu madde uyarınca;

İşveren;

• Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamak zorundadır.

•  Ayrıca çalışanların:

1) İşe girişlerinde.

2) İş değişikliğinde.

3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.

4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır

Yine aynı madde uyarınca işveren; tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacakları, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağını belirten Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, 6331 sayılı Kanunun “Tehlike sınıfının belirlenmesi” başlıklı 9 uncu maddesi uyarınca çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği ile işyerlerinin hangi tehlike sınıfına gireceği belirlenerek bu boşluk giderildi. Ancak işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasına yani çalışanların periyodik sağlık kontrollerine ilişkin düzenleme halen yapılmadı, bu konuda herhangi bir yönetmelik veya tebliğ çıkarılmadı. Dolayısıyla yukarıdaki ilk üç maddede belirtilen halle dışında çalışanlara sağlık raporu aldırılmasını, çalışanların periyodik sağlık kontrolünden geçirilmesini zorunlu kılan herhangi mevzuat hükmü yok. Daha doğrusu yukarıdaki 4. madde uyarınca işin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına düzenli aralıklarla çalışanların periyodik sağlık kontrolünden geçirilmesi zorunlu olmakla birlikte, hangi tehlike sınıfındaki işyerinde, hangi aralıklarla çalışanların sağlık kontrolünden geçirilmesi gerektiği şu an belli olmadığından, bu konuda önemli bir mevzuat boşluğu bulunmaktadır. Aynı şekilde kadınların hangi işte çalıştırılıp, hangi işte çalıştırılamayacağı konusunda da mevzuat boşluğu bulunmaktadır. (Bkz. Kadınların Çalıştırılması Konusunda Mevzuat Boşluğu Var başlıklı yazı.) (isvesosyalguvenlik.com)