SGK’ya Eksik Bildirilen Kazançla İlgili Ceza Muafiyetinin Şartları

Çalışanlarla ilgili olarak SGK’ya eksik prime esas kazanç bildirildiğinin tespit edilmesi halinde, ek prim belgesi (muhtasar ve prim hizmet beyannamesi) verilerek eksikliğin düzeltilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, prim belgesi verildikten sonra eksik kazanca ilişkin olarak tahakkuk eden primin gecikme zammı ve cezası (faizi) ile ödenmesi gerektiği gibi, eksik kazancın ait olduğu aya ait prim belgesinin verilme süresi geçmişse ek prim belgesi süresi geçtikten sonra verilmiş olacağından, ayrıca prim belgesinden dolayı idari para cezası uygulanmaktadır.

SGK’ya her ay verilen aylık prim ve hizmet belgesinin (prim belgesinin) yerini 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren muhtasar beyanname ile birlikte Maliye’ye verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi almış olup, bu beyannamenin verilme süresi ve diğer konularla ilgili ayrıntılı bilgiler Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Rehberi sayfasında yer almaktadır. Prim belgesinin / beyannamenin işveren tarafından süresi geçtikten sonra kendiliğinden verilmesi halinde uygulanacak idari para cezaları ile SGK tarafından yapılan tespite istinaden verilmesi halinde uygulanacak idari para cezaları SGK İdari Para Cezaları – 5510 Para Cezaları sayfasında yer almaktadır.

Durum böyleyken, SGK tarafından uygulanacak idari para cezalarının düzenlendiği 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin ikinci fıkrasına 7144 sayılı Kanunun 16 ncı maddesiyle aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“(Ek üç cümle: 16/5/2018-7144/16 md.) Kurumca, birinci fıkrada belirtilen bildirge, beyanname, belge veya defterlere istinaden sigortalıların ve çalışma gün sayılarının eksiksiz bildirilmesi şartıyla bildirilen prime esas kazanç tutarında, fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçmeyecek ve %1’ini aşmayacak şekilde eksiklik tespit edilmesi durumunda, eksikliğin on beş gün içinde düzeltilmesi için ilgiliye yazılı ihtar verilir. Bu süre sonunda tespit edilen eksik tutarın Kuruma bildirilmemesi halinde birinci fıkranın ilgili hükümlerine göre idari para cezası verilir. Eksikliğin işverence tespit edilmesi durumunda bu süre; bildirge, beyanname, belge veya defterlerin Kuruma verilmesinden itibaren on beş gündür”

Yasal Süresi Dışında Bildirimi Yapılan Prime Esas Kazanç Tutarlarında İdari Para Cezası Muafiyeti Durumu

Söz konusu düzenleme ile işverenin kendisi veya SGK tarafından yapılacak eksik bildirim tespitlerine istinaden uygulanacak idari para cezalarında işverenlere bir nevi ceza muafiyeti getirilmiş olup, SGK’nın idari para cezaları ile ilgili 2020/08 sayılı Genelgesine göre ceza muafiyetinden hangi şartlarla yararlanılabileceği aşağıda açıklanmıştır.

Kapsama Giren İşlemler

Düzleme SGK tarafından yapılan tespitlere istinaden uygulanacak cezaları kapsadığından, bu çerçevede;

• SGK denetmenleri ve müfettişleri tarafından yapılan tespitlere,

• Diğer kurum ve kuruluşların denetim elemanlarının yaptıkları tespitlere,

• Kamu kurum ve kuruluşlarından alınan bilgi ve belgelere istinaden yapılan tespitlere,

• Mahkeme kararlarına,

istinaden SGK tarafından yapılacak işlemlere ait cezalar,

• İşveren tarafından tespit edilen eksik kazanç bildirimine ait cezalar,

muafiyet kapsamına girmektedir.

Söz konusu düzenleme uyarınca, yukarıda belirtilen tespitlere istinaden verilmesi gereken bildirge, beyanname, belge veya defterlerdeki tutarlarda hesap hatalarından kaynaklanan ve belirtilen tutarları aşmayan eksikliklerin giderilmesi için işverenlere 15 günlük bir süre verilmesi öngörülmekte, eksikliklerin verilen bu süre sonunda giderilmemiş olması halinde idari para cezası uygulanması gerekmektedir.

Ayrıca söz konusu düzenleme kapsamına, işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirilmesi nedeniyle işverenlerce yasal süresi geçirildikten sonra, gerek SGK tarafından yapılan tespite istinaden ihtar üzerine, gerekse işveren tarafından kendiliğinden verilen ek aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden kaynaklanan fiiller girmektedir.

Ceza Muafiyetinden Yararlanmanın Diğer Şartları

İlgili aya ait eksikliğin giderilmesi amacıyla verilen ek prim belgesi / beyanname bakımından bahse konu muafiyetten yararlanılabilmesi için;

• Verilmiş olan muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde sigortalıların isimlerinin ve çalışma gün sayılarının eksiksiz yer almış olması, yani çalışan sayısı ve çalışma gün sayısı yönünden herhangi bir eksiklik olmaması, eksikliğin sadece bildirimi yapılan sigortalıların prime esas kazançlarına ilişkin olması,

• Eksik bildirilen prime esas kazanç tutarının, fiilin işlendiği tarihteki brüt asgari ücretin üçte birini geçmemesi (Bkz. Asgari Ücret Tutarları),

• Eksik bildirilen prime esas kazanç tutarının, eksikliğe konu aya ilişkin işverence bildirimi yapılan toplam prime esas kazanç tutarının % 1’ini aşmaması,

şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması ve ayrıca söz konusu eksikliğin;

– SGK tarafından tespit edilmesi halinde, yapılan ihtar üzerine eksikliğin işverence on beş gün içinde giderilmesi,

– İşveren tarafından tespit edilmesi halinde ise eksikliğin bildirge, beyanname, belge veya defterlerin SGK’ya verilmesinden itibaren on beş gün içinde giderilmesi,

gerekmektedir.

Dolayısıyla, gerek SGK tarafından gerekse işveren tarafından tespit edilen eksiklikte yukarıda belirtilen ilk üç şartın birlikte gerçekleşmesi ve eksikliğin yine yukarıda belirtilen süreler içinde giderilmesi kaydıyla, işverenler söz konusu idari para cezası muafiyeti uygulamasından yararlanılabilecektir. Belirtilen süreler içinde eksiklikleri gidermek üzere ek belgenin/beyannamenin düzenlenerek Kuruma verilmemesi halinde ise işveren hakkında 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesine göre idari para cezası uygulanacaktır.

Örnek: (A) işyerinden 2017/Ağustos ayına ait yasal süresi içinde verilen aylık prim ve hizmet belgesinde 12 sigortalı için toplam 359 gün ve 36.000-TL tutarında prime esas kazanç bildirildiği ve söz konusu işyeri hakkında yapılan incelemede bildirimi yapılmış olan bu sigortalılardan ikisi için 2017/Ağustos ayına ait toplam 190-TL tutarındaki sigorta primine esas kazanç tutarının Kuruma eksik bildirildiğinin tespit edildiği varsayıldığında, söz konusu eksikliğin;

– işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarına ilişkin olduğu,

– fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücretin üçte birini geçmediği (1.777,50/3=592,50-TL>190-TL),

– ilgili aya ait bildirimi yapılan toplam sigorta primine esas kazancın % 1’ini aşmadığı (36.000/0,01=360-TL>190-TL),

anlaşıldığından bu işyeri hakkında hemen idari para cezası uygulanmayacak, SGK tarafından işverene, söz konusu eksikliğin giderilmesi amacıyla ek belgenin verilmesine yönelik ihtar çekilecektir.

15 günlük süre içinde ilgili aya birden fazla ek belge/beyanname verilmesi halinde bu ek bildirimlerin her biri ayrı ayrı değil tamamı tek bir bildirim olarak dikkate alınarak, eksikliğin yukarıda belirtilen tutarların altında kalıp kalmadığı toplam prime esas kazanç tutarı üzerinden yapılacak hesaplama sonrası muafiyete hak kazanılıp kazanılmadığı tespit edilecek.

Eksikliğin İşveren Tarafından Tespit Edilmesi Hali

Eksikliğin SGK tarafından değil de işveren tarafından tespit edilmesi durumunda ise eksikliğin bildirge, beyanname, belge veya defterlerin Kuruma verilmesinden itibaren on beş gün içinde yerine getirilmesi halinde işveren hakkında idari para cezası uygulanmayacaktır. On beş günlük sürenin başlangıcı;

• Eksikliğe konu ek belgenin/beyannamenin ilişkin olduğu aya ait yasal süresi içinde Kuruma en son verilen belgenin/beyannamenin bildirim tarihini takip eden günden itibaren,

• Eksikliğe konu ek belgenin/beyannamenin ilişkin olduğu aya ait yasal süresi içinde Kuruma verilmiş belgenin/beyannamenin bulunmaması halinde, söz konusu ay için yasal süresi dışında verilmiş ilk belgenin/beyannamenin bildirim tarihini takip eden günden itibaren,

• Defter, kayıt ve belgelerin Kuruma/denetim ve kontrolle görevli memura teslim tarihini takip eden günden itibaren,

başlayacaktır.

Düzenleme Primleri Kapsamıyor

Söz konusu muafiyet, sadece süresinden sonra verilecek aylık prim ve hizmet belgesi / muhtasar ve prim hizmet belgesine uygulanacak idari para cezasıyla ilgili olup, SGK’ya eksik bildirilmiş prime esas kazanca ait sigorta primini kapsamamaktadır. Dolayısıyla eksik bildirilen kazanca ait sigorta priminin ödenmesi gerekmektedir.

Ceza Uygulanmayacak Diğer Haller ve İdari Para Cezası İndirimleri

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesine göre aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesi süresinden sonra verilmiş olsa bile ceza uygulanmayacak haller Hangi Durumlarda Süresinden Sonra Verilen Prim Belgelerine Ceza Uygulanmaz ? başlıklı yazıda, 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesine göre SGK idari para cezalarında uygulanacak indirimler SGK İdari Para Cezalarında Hangi İndirimler Yapılmaktadır ? başlıklı yazıda açıklanmıştır. (isvesosyalguvenlik.com)