Hem 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak gösterilen, hem de 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek şekilde şirket ortaklığı, vergi mükellefiyeti veya meslek odası üyeliği bulunan kişilerin en sık karşılaştıkları durumlardan biridir iki sigortalılık türünün çakışması.

1 Mart 2011 tarihinden geçerli olmak üzere 6111 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten önce, SSK ve Bağ-Kur kapsamındaki sigortalı hizmetlerin çakışması halinde önce başlayan kuralı uygulanmaktaydı. Burada kişinin SSK veya Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılıklarından hangisi önce başlamışsa kesintiye uğrayana kadar o sigortalılık devam etmekte, kesintiye uğradığında diğer sigortalılık devreye girmekteydi. (Bkz. Sigortalılık Hallerinin Birleşmesi – Çakışması – Çifte Sigortalılıkla İlgili Yargıtay Kararları) En çok sigortalılık çakışması bu konuda ortaya çıkmakta, örneğin kişi Bağ-Kur kapsamında sigortalı olması gerekiyorken SSK kapsamında sigortalı olarak bildirilmişse, çakışan sürelere ait tüm SSK sigortalı hizmetler iptal edilmekte, bunun yerini Bağ-Kur sigortalı hizmetleri almaktadır.

Bu tür sigortalılık çakışmaları nedeniyle SSK sigortalılık sürelerinin geçersiz sayılıp iptal edildiği, yerini Bağ-Kur sigortalılık sürelerinin aldığı durumlardan biri de sahibi/ortağı olduğu şirketten 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak bildirilmiş olanlarda ortaya çıkmakta, bunların 4/a (SSK) kapsamında bildirilmiş olan sigortalı hizmetleri geçersiz sayılarak iptal edilmekte, yerine 4/b (Bağ-Kur) sigortalılığı geçerli sayılmaktadır.

Öte yandan hizmet çakışması nedeniyle SSK kapsamında bildirilmiş sigortalı hizmetlerin iptal edilmesi, yerine Bağ-Kur sigortalı hizmetlerin geçerli sayılması halinde, bu durumdaki kişilere Bağ-Kur sigortalılık süreleriyle ilgili geriye dönük faiziyle birlikte yüklü miktarda prim borcu çıkarılıyor, bu durum da büyük mağduriyetlere sebep oluyordu. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Sigortalılık hallerinin birleşmesi” başlıklı 53’üncü maddesinde yer alan “Birinci fıkra hükmü saklı olmak üzere sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.” şeklindeki hüküm ile bu mağduriyet giderildi. SGK ayrıca “Geçersiz sigortalılık statüsünde yatan primlerin geçerli sigortalılık statüsüne aktarma işlemleri” konulu ve 2014-28 sayılı Genelgeyi yayımladı.

Prim Aktarması Nasıl Yapılıyor ?

2014/28 sayılı Genelge’de yer alan açıklamalara göre SSK (4/a) kapsamında bildirilen sigortalı hizmetlerin geçersiz sayılıp, iptal edilip yerine Bağ-Kur sigortalı hizmetlerinin geçerli sayılması halinde prim aktarması aşağıdaki şekilde yapılmaktadır;

4/a (SSK) kapsamındaki sigortalı hizmetlerinin iptali ve ödenen primlerin 4/b (Bağ-Kur) kapsamındaki prim borçlarına aktarılması sırasında;

1- Sadece sigortalı hissesine isabet eden uzun vadeli sigorta kolları, genel sağlık sigortası primi ile işsizlik sigortası priminin aktarımı yapılmaktadır. Sigortalı hizmet dökümünde yer alan tutarlar çalışan adına SGK’ya bildirilen prim esas kazanç tutarları olup, ödenecek prim bu tutarların üzerine sigorta prim oranları uygulanarak hesaplanmaktadır. Hizmet dökümünde görünen tutarın %15’i işçi hissesine düşen prim tutarı olup, sadece bu miktar aktarılmaktadır. (Bkz. SGK Sigorta Prim Oranları)

2- Sigortalı (işçi) hissesi (4/b) kapsamındaki çakışan dönemdeki prim borcunu karşılamasa dahi işveren hissesinden aktarım yapılmamaktadır.

3- Çakışan dönemde (4/a) kapsamında ödenen primlerin sigortalı hissesinin aynı döneme karşılık (4/b) kapsamındaki prim borcundan fazla olması halinde yeteri kadar sigortalı hissesi ilgili dönem borcuna aktarılmaktadır.

Bu Durum Sadece Bağ-Kur Sigortalılığı İçin Geçerli Değil

Yukarıda sadece 4/a (SSK) sigortalılık sürelerinin iptal edilip, yerini Bağ-Kur sigortalılık sürelerinin almasından bahsedilmiş olmakla beraber, bu durum sadece ikisi için değil; 5434 (Emekli Sandığı), 506 (SSK), 1479 (Bağ-Kur), 2925 (Tarım SSK) ve 2926 (Tarım Bağ-Kur) sayılı kanunlardan birine tabi sigortalı iken aynı sürede bir diğer sigortalılık kapsamında adına prim ödenen sigortalıların yersiz olarak tahsil edilen prim asıllarının geçerli sayılan sigortalılığa aktarılması konularında geçerlidir. (isvesosyalguvenlik.com)