Yurt dışında geçen sürelerin, hizmet borçlanması yapılarak sosyal güvenlik yönünden Türkiye’de sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesi konusundaki düzenleme, 22 Mayıs 1985 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile yapılmıştır.

Konuyla ilgili olarak ayrıca 06.11.2008 tarihli Resmi Gazete’de Yurt Dışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun ve Yönetmelik hükümleri gereği yurtdışında geçirilen sürelerin hizmet borçlanması yapılarak sosyal güvenlik yönünden değerlendirilmesinin şartları aşağıda açıklanmıştır. Diğer hizmet borçlanmalarıyla ilgili açıklamalar ise Hizmet Borçlanması Rehberi – Borçlanma Yapılabilecek Süreler ve Borçlanma Şartları sayfasında yer almaktadır.

Hizmet Borçlanması Yapılabilecek Yurt Dışında Geçen Süreler

Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler, on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması şartıyla borçlanılabilirler.

Dolayısıyla kadınlar yurt dışında geçirdikleri tüm süreleri borçlanabilirken, erkekler yurt dışında çalışarak geçirdikleri süreler ile bur süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan boşta geçen süreleri borçlanabilirler.

Hizmet Borçlanması Yapılamayacak Yurt Dışında Geçen Süreler

• 18 yaşın doldurulmasından önce yurt dışında sigortalı ve ev kadını olarak geçen süreler,
• Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurt dışında sigortalı veya ev kadını olarak geçen süreler,
• İkili sosyal güvenlik sözleşmesine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurt dışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri,
• Sosyal güvenlik kanunlarına göre Ülkemizde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurt dışı süreleri,

borçlandırılmaz.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Başvuruları Nereye ve Nasıl Yapılır ?

Yurt dışında geçen sürelerin borçlanılabilmesi için 2019/16 sayılı SGK Genelgesinin ekinde bulunan “Yurt Dışı Süreleri Borçlanma Talep Dilekçesi” veya “Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi”nin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra SGK’nın ilgili birimine doğrudan verilmesi ya da posta yolu ile gönderilmesi gerekmektedir. Faks ya da elektronik postayla yapılan başvurular kabul edilmemektedir. 2019/16 sayılı SGK Genelgesine ve eki başvuru belgelerine SGK Mevzuat Sayfasından ulaşılabilir.

Yurt dışı hizmet borçlanması yapmak isteyenlerin, durumlarına göre borçlanma başvurusunu SGK’nın hangi birimine, hangi SGK Müdürlüğüne yapması gerektiği de 2019/16 sayılı SGK Genelgesinde belirtilmiştir.

Söz konusu Genelge uyarınca;

İsviçre prim transferi yapılmış sürelere ilişkin yapılacak borçlanma işlemleri SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (EHGM) Yurt Dışı Sözleşmeler ve Emeklilik Daire Başkanlığı tarafından, bunun haricindeki yurt dışı sürelerinin borçlanılmasına ilişkin iş ve işlemler ise aşağıda belirtilen birimlerce yürütülmektedir.

Bu nedenle başvuruların işlemi yürütecek ilgili Kurum birimine ya da ilgili SGK Müdürlüğüne yapılması gerekir.

Başvuru sahiplerinin borçlanma işlemleri, “Yurt Dışı Süreleri Borçlanma Talep Dilekçesi” veya “Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi”nde belirttikleri adresleri dikkate alınmaksızın;

• Kimlik Paylaşım Sisteminden (MERNİS) tespit edilecek adresin bulunduğu ildeki,
• Kimlik Paylaşım Sisteminde adres kaydı bulunmuyor ise nüfusa kayıtlı olunan ildeki,
• Yukarıdaki yollardan biriyle adres tespit edilemediği durumlarda ise müracaat edilen ildeki,
• Kimlik Paylaşım Sisteminde birden fazla kayıtlı adresi bulunan sigortalı veya hak sahiplerinin tercih ettikleri adresin bulunduğu ildeki,

sosyal güvenlik il müdürlükleri (SGIM) / sosyal güvenlik merkezlerin (SGM) tarafından yürütülmektedir.

Başvuruda bulunulması gereken SGK Müdürlüğü veya SGK’nın ilgili birimi kendisine uzak olan, başvuru belgelerini posta yoluyla göndermek de istemeyen kişiler, başvuru belgeleri ilgili SGK Müdürlüğüne veya SGK’nın ilgili birimine gönderilmek üzere bulunduğu yere en yakın SGK Müdürlüğüne de başvurabilir.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Yapacaklardan İstenilen Belgeler

Borçlanma başvurularında SGK erkeklerden yurt dışında çalışarak geçirdiği süreleri belgelendirmelerini istemektedir. Kadınlardan ise sadece yurda giriş-çıkış tarihlerini belgelendirmelerini istenmektedir. İstenilen belgeler aşağıda belirtilmiştir.

Ülkemizle Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olan Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler

Ülkemiz ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi bulunan ülkeler Ilo ve Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri sayfasından öğrenilebilir.

Borçlanma başvurusu yapacak olanların, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya işsizlik sürelerini borçlanabilmeleri için;

1. İlgili ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmiş sigortalılık sürelerini gösterir belgenin aslıyla birlikte Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca ya da yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,

2. İlgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgesinden,

durumlarına uygun olanını SGK’ya ibraz etmeleri yani başvuru belgesi ekinde vermeleri gerekir.

İkili veya çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca doğrudan SGK’ya gönderilen sigortalılık sürelerini gösterir belgelerin borçlanma işlemlerinde kullanılması durumunda tercümeleri talep edilmez.

Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigorta kurumlarınca düzenlenmekte olan borçlanmaya esas belge örnekleri 2019/16 sayılı SGK Genelgesinin ekinde yer almaktadır.

Ülkemizle Sosyal Güvenlik Sözleşmesi Olmayan Ülkelerde Geçen Sürelere Ait Belgeler

Borçlanma başvurusu yapacak olanların, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde geçen sigortalılık ve/veya işsizlik sürelerini borçlanabilmeleri için; ilgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgesini SGK’ya ibraz etmeleri yani başvuru belgesi ekinde vermeleri gerekmektedir.

Ev Kadını Olarak Geçen Sürelere Ait Belgeler

Yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin borçlanılabilmesi için fotoğraf, künye bilgileri ve yurda giriş-çıkış tarihlerinin kayıtlı olduğu pasaport sayfa fotokopileri veya emniyet müdürlüklerinden alınacak yurda giriş-çıkış tarihlerini gösterir çizelge ile birlikte;

1. İkamet edilen ülke mercilerinden alınacak ikamet belgesinin, Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca ya da yurt dışında bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesinden,

2. Türk büyükelçilikleri, başkonsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikleri gibi temsilciliklerce düzenlenen ikamet belgesinden,

durumlarına uygun olan belgeyi SGK’ya ibraz etmeleri yani başvuru belgesi ekinde vermeleri gerekmektedir.

Yurt Dışı Hizmet Borçlanması Primi Ne Kadar ?

Borçlanma primi, prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) ile prime esas kazanç üst sınırı (brüt asgari ücretin yedi buçuk katı) arasında kalmak üzere, kişinin kendi belirleyeceği prime esas kazancın % 45’i üzerinden hesaplanmaktadır. Kişinin prime esas kazanç seçmemesi halinde hesaplama alt sınır (brüt asgari ücret) üzerinden yapılmaktadır. Asgari ücret üzerinden ödenecek güncel borçlanma primi tutarları Askerlik-Doğum-Yurt Dışı Borçlanması Yapacakların Ödeyeceği Prim Tutarları sayfasında yer almaktadır.

Borçlanma Priminin Ödenmesi Gereken Süre ?

Kişi SGK’ya hizmet borçlanması başvurusu yaptıktan sonra başvurusunun kabul edilmesi halinde, ödeyeceği prim tutarı hesaplanıp kendisine yazıyla tebliğ edilir. Bu yazının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içerisinde prim tutarının SGK’nın banka hesabına yatırılması gerekir. Bu süre içerisinde prim bankaya yatırılmazsa borçlanma başvurusu geçersiz hale gelir. Kişi borçlanma yapmak isterse, yeniden başvuru yapması gerekir.

Yurt Dışı Borçlanması Yapılan Süreler Hangi Sigortalılık Kapsamında Sigortalı Hizmet Sayılır ?

Yurt Dışı hizmet borçlanması yapılan süreler, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı hizmet olarak dikkate alınır. (isvesosyalguvenlik.com)