1 Ocak 2022 tarihinden itibaren asgari ücretten gelir ve damga vergisi kesintisinin kaldırılmasıyla birlikte, geriye kesinti olarak sadece yüzde 15 oranındaki sigorta primi işçi hissesi kaldığından, bu nedenle tüm sigorta kollarına tabi sigortalı olarak çalışan asgari ücretlilerin aylık ne ücretinin hesaplanmasında aylık brüt asgari ücretten yüzde 15 kesinti yapılmakta, böylece net asgari ücrete ulaşılmaktadır.

Ancak emekli olduktan sonra, aylığını kestirmeden sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi sigortalı olarak asgari ücretle çalışanlar için durum farklıdır. Çünkü sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlardan sadece yüzde 7,5 (yedibuçuk) sigorta primi işçi hissesi kesintisi yapılmaktadır. (Bkz. SGK Sigorta Prim Oranları) Öte yandan çalışanlara getirilen söz konusu vergi muafiyetinden emekli çalışanlar da aynen yararlanmaktadır, çünkü bunlar vergi muafiyetinden istisna tutulmamışlardır. Bu durumda asgari ücretle çalışan emekli işçinin aylık net asgari ücreti, brüt asgari ücretten sadece yüzde 7,5 (yedibuçuk) oranındaki sigorta primi işçi hissesi kesilerek mi bulunacaktır yoksa farklı bir hesaplama mı yapılacaktır ? (Bkz. Tebliğe Göre Çalışanlara Uygulanacak Vergi Muafiyetinin Ayrıntıları)

Bilindiği üzere asgari ücretten vergi kesintisini tamamen kaldıran, asgari ücretten yüksek ücretle çalışanlara da asgari ücretlilere uygulanan tutarda vergi muafiyeti (istisnası) getiren yasal düzenleme, 7349 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen 18 numaralı bent ile yapılmış olup, söz konusu bent aynen;

“18. Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.)”,

şeklindedir.

Konuya ilişkin uygulamanın ayrıntısı ise Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 27 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 319 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılmış olup, söz konusu Tebliğde de emekli ücretlinin net ücretinin hesaplanmasıyla ilgili olarak; “193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde yapılan düzenleme ile getirilen istisna, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri ile sınırlı olup, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi sigortalı olarak sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle yeniden çalışmaya başlayan hizmet erbabının ödeyeceği sosyal güvenlik destek primi işçi payının % 7,5 olması istisna tutarını değiştirmeyecektir.” şeklinde açıklamaya yer verilmiştir.

Dolayısıyla sosyal güvenlik destek primine tabi işçiden, yüzde 15 değil de yüzde 7,5 oranında sigorta primi işçi hissesi kesintisi yapılıyor olsa bile, bu işçi de yine en fazla aylık brüt asgari ücretten yüzde 15 kesinti yapıldıktan sonra kalan tutar kadar vergi muafiyetinden yararlanabilecektir. Bu durumda da; aylık brüt asgari ücretten kesilecek sigorta primi işçi hissesi ile vergi muafiyet tutarı (aylık asgari ücretin neti) düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden yüzde 15 gelir vergisi kesintisi hesaplanıp, hesaplanan gelir vergisi tutarı ve sigorta primi işçi hissesi aylık brüt asgari ücretten düşülerek asgari ücretli emekli işçinin net ücretine ulaşılabilecektir. (Bkz. Aylık Net Asgari Ücretin Hesabı) 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren geçerli aylık brüt asgari ücret üzerinden ayrıntılı hesaplama aşağıda yapılmıştır.

1- Aylık brüt asgari ücretten kesilmesi gereken yüzde 7,5 oranındaki sigorta primi işçi hissesi hesaplanmalıdır.

6.471,00 x %7,5 = 485,33 TL (sigorta primi işçi hissesi tutarı)

2- Hesaplanan sigorta primi işçi hissesi aylık brüt asgari ücretten düşülerek gelir vergisi kesintisine esas vergi matrahı bulunmalıdır.

6.471,00 – 485,33 TL = 5.985,67 TL (vergi matrahı)

3- Bulunan vergi matrahından vergi muafiyeti getirilen (vergi dışı bırakılan tutar) yani aylık net asgari ücret (aylık brüt asgari ücretten yüzde 15 sigorta primi işçi hissesi kesildikten sonra kalan tutar) düşülmelidir.

6.471,00 x %15 = 970,65 TL

6.471,00 – 970,65 = 5.500,35 TL (vergi dışı bırakılan tutar – aylık net asgari ücret)

5.985,67 – 5.500,35 = 485,33 TL (gelir vergisi kesintisine tabi tutulacak tutar)

4- Vergi kesintisine tabi tutulacak tutar üzerinden kesilecek gelir vergisi hesaplanmalıdır.

485,33 X %15 = 72,80 TL (kesilecek gelir vergisi tutarı)

5- Hesaplanan sigorta primi işçi hissesi kesintisi ile gelir vergisi kesintisi aylık brüt asgari ücretten düşülerek asgari ücretli emekli işçinin aylık net ücreti bulunmalıdır.

485,33 + 72,80 = 558,13 TL (kesinti tutarı)

6.471,00 – 558,13 = 5.912,87 TL (aylık net asgari ücret)

6- Aylık brüt asgari ücretin tamamı damga vergisi kesintisi dışında bırakıldığından, asgari ücretle çalışan emekli işçinin maaşından da damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır.

Asgari Ücretten Yüksek Ücretle Çalışan Emekli İşçiye Uygulanacak Vergi Muafiyeti

Asgari ücretten yüksek ücretle çalışan emekli işçinin durumu da diğer işçilerle aynı olup, aylık brüt ücretinin aylık brüt asgari ücrete kadar kısmından damga vergisi kesintisi, gelir vergisi kesintisine tabi aylık brüt ücretinin aylık net asgari ücrete kadar olan kısmından da gelir vergisi kesintisi yapılmaması gerekmektedir. (Bkz. Tebliğe Göre Çalışanlara Uygulanacak Vergi Muafiyetinin Ayrıntıları) (isvesosyalguvenlik.com)