Bir veya birden fazla işyerinde / işveren yanında 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak çalışmakla birlikte aylık çalışma gün sayısı toplamı 30 günden az olduğu için SGK’ya da aylık çalışma gün sayısı 30 günden az bildirilenler, özellikle eksik gün sayısının fazlalığına bağlı olarak büyük kayba uğramaktadırlar.

Öncelikle bu durumdaki kişiler emeklilik için gerekli prim gün sayısını daha geç doldurmakta, ayrıca aylık GSS primlerini de 30 güne tamamlamak zorunda kalabilmektedirler. Gerçi yapılan son değişikliklere göre aylık GSS primini 30 güne tamamlama mecburiyeti sadece ayda 9 günden az sigortalı çalışan bazı kişilerle sınırlı tutulmuştur (Bkz. GSS Primini 30 Güne Tamamlama Şartları Yine Değişti), ancak bunların emeklilik prim gün sayısını doldurma konusundaki kayıpları halen devam etmektedir.

Başta part-time çalışanlar olmak üzere, bir veya birden fazla işyerinde / işveren yanında sigortalı olarak çalışanlardan ay içinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmaması nedeniyle ay içindeki gün sayısı 30 günden az olan sigortalılar, isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek noksan sürelerini 30 güne tamamlayabilirler. Ancak 18 yaşından küçükler isteğe bağlı sigortalı olamayacağı için, 18 yaşını doldurmamış çalışanlar bu haktan yararlanamaz. Ayrıca bu imkan daha önceki aylara / yıllara ait eksik günleri tamamlamak için geçerli değildir, sadece başvuru tarihinden sonrası için geçerlidir.

Diğer seçenek, ayda 30 günden az sigortalı gösterilen süreleri isteyenler daha sonra hizmet borçlanması ile 30 güne tamamlayabilirler.

1- İsteğe Bağlı Sigorta İle Eksik Günleri Tamamlama Şartları

a- Başvuru Şekli ve Yeri

İsteğe bağlı sigortaya giriş başvurusu E-Devlet SGK sayfasından yapılabileceği gibi, isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi doldurulup SGK’ya elden verilerek veya taahhütlü posta yoluyla gönderilerek de yapılabilir. E-Devlet dışında yapılacak başvuru için gerekli giriş bildirgesine İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi sayfasından ulaşılabilir. Eksik günlerini tamamlamak için isteğe bağlı sigortalı olacak kişinin, bildirgenin alt kısmında bulunan “(……..) ay içinde 30 günden az çalışmam nedeniyle kalan süreleri isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek tamamlamak istiyorum.” kısmını işaretlemesi gerekir. Bu giriş bildirgesini ilk defa isteğe bağlı sigortalı olacakların vermesi gerekir, daha önce isteğe bağlı sigortalı olmuş kişilerin ise talep dilekçesi ile müracaat etmeleri yeterlidir.

b- Ödenecek Prim Tutarı ve Ödeme Tarihi

İsteğe bağlı sigortaya başvuran kişi prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) ile üst sınırı (asgari ücretin 7,5 katı) arasında kalmak üzere günlük prime esas kazancını kendisi belir, prime esas kazanç belirleme işlemi bildirgenin alt kısmında ilgili kısım işaretlenerek veya rakam girilerek yapılabilir. Ödenecek prim kişinin belirlediği prime esas kazancın yüzde 32’sidir, bu tutar eksik gün sayısı yani prim ödenecek gün sayısı ile çarpılarak ödenecek prim tutarı bulunur. Söz konusu yüzde 32’nin yüzde 20’si emeklilik için geçerli olan uzun vadeli sigorta kolları (malullük – yaşlılık – ölüm sigortası), yüzde 12’si de genel sağlık sigortası (GSS) için alınır.

Her aya ait primin takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekir, süresinde ödenmeyen prim için gecikme zammı ve cezası (gecikme faizi) uygulanır, ayrıca prim ödeme süresi üzerinden 12 ay geçtiği halde primi ödenmemiş aylara ait isteğe bağlı sigorta günleri silinir. (Bkz. Primi Düzenli Ödenmeyen İsteğe Bağlı Boşa Gider !)

c- Sigortalılık Statüsü

Normalde prim ödenen isteğe bağlı sigortalılık süreleri 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık sayılır, ancak bu şekilde eksik günlerini 30’a tamamlamak için isteğe bağlı sigortalı olanların prim ödedikleri süreler ise 4/a (SSK) kapsamında sigortalılık olarak dikkate alınır, dolayısıyla çalıştıkları işyerlerinden adlarına bildirilmiş olan sigortalı gün sayıları ile aynı kapsamda değerlendirilir, emeklilik şartları yönüyle de değişiklik olmaz.

2- Eksik Günleri Hizmet Borçlanmasıyla Tamamlama

5510 sayılı Kanunun, “Sigortalıların borçlanabileceği süreler” başlıklı 41 inci maddesine 2011 yılında 6111 sayılı Torba Kanunla eklenen (i) bendi ile;  4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılara, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri hizmet borçlanması ile tamamlama imkanı getirilmiştir. Bu konudaki borçlanma başvurusu yapmak için herhangi bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. Borçlan başvurusu istenildiği zaman yapılabilir. Ancak söz konusu Kanun hükmü 25 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önceki eksik süreleri borçlanma imkanı bulunmamaktadır. Ayrıca 2013/11 sayılı Genelgesine göre eksik gün nedeni sadece 06 (kısmi istihdam) ile 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) gösterilenler geriye dönük eksik günleri borçlanabiliyor. (Bkz. Hizmet Borçlanması Rehberi – Borçlanma Yapılabilecek Süreler ve Borçlanma Şartları)

Normalde hizmet borçlanması primi, brüt asgari ücret ile brüt asgari ücretin yedi buçuk katı arasında olmak şartıyla borçlanma başvurusu yapan kişinin kendi belirlediği prime esas kazan tutarının yüzde 32’si üzerinden hesaplanıp alınmaktayken, borçlanılacak sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde, genel sağlık sigortası primi ödenmiş bu sürelere ilişkin borçlanma tutarı yüzde 20 oranı üzerinden hesaplanır. (isvesosyalguvenlik.com)