Bir kimse eşi veya çocuğunun kendisi üzerinden sağlık yardımı almasını niye istemesin, niçin buna engel olmaya çalışsın, buna gerek niçin duysun şeklinde bir soru akla gelebilir, bu nedenle yazının başlığı tuhaf karşılanabilir.

Ancak kişisel ve toplumsal dejenerasyon, ahlaki bozulma gibi nedenlerle aile – akraba – arkadaşlık bağlarının ve ilişkilerinin gittikçe zayıfladığı günümüz dünyasında, eşler arasındaki geçimsizlik ve kavgalar, buna bağlı olarak da boşanmalar yaşanabilmekte, aynı şekilde anne – babalarla çocukları arsında da aile bağları kopabilmekte, birbirlerinden uzaklaşabilmektedirler. Bu çerçevede de zaman zaman sitemize; eşim evi terk etti, başka biriyle yaşıyor ama halen benim üzerimden sağlık yardımı alıyor, bunu nasıl engelleyebilirim ? Çocuğumla kavga ettim, evden kovdum, benim üzerimden sağlık yardımı almasını da istemiyorum, bunu nasıl engelleyebilirim ? şeklinde sorular gelmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda, ölen kişi üzerinden dul – yetim aylığı alacak birinci derece yakınları konusunda hak sahibi kavramı kullanılmaktayken, sosyal güvencesi olan kişi üzerinden sağlık yardımı alacak birinci derece yakınları konusunda da bakmakla yükümlü olunan kişi kavramı kullanılmaktadır. (Bkz. SGK Uygulamalarında Hak Sahibi İle Bakmakla Yükümlü Olunan Kişi Arasındaki Fark Nedir ?)

SGK mevzuatına göre kendisi sigortalı veya emekli olan yani sosyal güvencesi bulunan kişinin, sosyal güvencesi olmayan bakmakla yükümlü olduğu eşi, şartları taşıyan çocukları ile ana – babası o kişi üzerinden sağlık yardımı alma hakkına sahiptir, bu çerçevede sağlık yardımı almak bunlar için bir yasal haktır. Dolayısıyla hiç kimse bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğunun kendisi üzerinden sağlık yardımı almasını engelleyemez. Mahkemenin boşanma veya ayrılık kararı olmadığı sürece, evi terk etmiş olsa bile, başka biriyle birlikte yaşıyor olsa bile sosyal güvencesi olmayan eş sosyal güvencesi olan diğer eşin bakmakla yükümlü olduğu kişisi sayılır. Sadece anne – baba açısından durum farklı olup, aile içinde kişi başına düşen aylık gelir miktarı brüt asgari ücret veya üstünde olan anne ve baba bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmaz ve çocukları üzerinden sağlık yardımı alamaz. (Bkz. Ana – Babanın Çocuğu Üzerinden Sağlık Yardımı Alma Şartları)

Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanmış olan Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri konulu ve 2017 / 26 sayılı Genelgede de konuyla ilgili olarak aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir;

“Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sigortalı üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlanmak istemediklerine dair yazılı talepte bulunmaları halinde, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında tescil edilerek bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları sona erdirilecektir.

Genel sağlık sigortalısının kendisi üzerinden sağlık hizmetlerinden yararlandırılan bakmakla yükümlü olunan eş ve çocukları için, bu haklarının sona erdirilmesi yönünde talepte bulunması halinde, bu talepleri yerine getirilmeyecek, mahkeme kararı getirmeleri halinde karara göre işlem yapılacaktır.

Ancak bakmakla yükümlü olduğu anne ve babası hakkında geçiminin kendisi tarafından sağlanmadığı yönünde talepte bulunan çocuğu üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamı sona erdirilecektir.” (isvesosyalguvenlik.com)