İşverenlerin çalışanları adına SGK’ya daha düşük prim ödemek için başvurdukları yollardan biri işçinin kazancını düşük göstermek, diğeri ise aylık çalışma süresini 30 günden az göstermektir.

Çalışanlar adına SGK’ya bildirilen prime esas kazancın ne derece önemli olduğu Sigortalıların SGK’ya Bildirilmesinde Aylık Prime Esas Kazancın Önemi, Sigortanın Asgari Ücretten Değil Gerçek Ücretten Yatırılması Zorunlu başlıklı yazılarda belirtilmiştir.

İşçinin gerçek ücreti yerine düşük ücretten SGK’ya bildirilmesi gerek kendisi, gerekse ölümü halinde hak sahipleri açısından hak kaybına yol açtığı gibi, işyerinde tam ay çalışan işçinin 30 gün yerine daha düşük gün üzerinden SGK’ya bildirilmesi de çalışanın emeklilik için gerekli prim gün sayısını daha geç doldurmasına sebep olmakta, ölümü halinde de hak sahiplerinin dul – yetim aylığı alabilmeleri için gerekli prim gün sayısının yetersiz kalmasına yol açabilmekte, dolayısıyla bu durum da hak kaybına yol açmaktadır.

Belirtilen nedenlerle de ay içerisinde işe başlama veya işten ayrılma hallerinden kaynaklanan durumlar hariç, çalışanların aylık çalışma gün sayısının 30 günden az bildirildiği durumlarda eksik gün nedeninin de SGK’ya bildirilmesi, ayrıca eksik gün nedenlerine ait belgelerin de istendiğinde SGK’ya ibraz edilmek üzere saklanması gerekmektedir. (Bkz. SGK Eksik Gün Kodları)

Öte yandan SGK’ya hatalı/yanlış eksik gün bildirimi yapıldığının sonradan anlaşılması halinde, bunun bazı şartlarla düzeltilmesi mümkündür. Konuya ilişkin olarak 2020/20 sayılı İşveren İşlemleri Genelgesinde aynen aşağıdaki açıklamalar yer almaktadır. Söz konusu Genelge’ye SGK Mevzuat Sayfasından ulaşılabilir.

2020/20 Sayılı Genelge

“1.2.3.8- Eksik gün nedenlerinin sonradan değiştirilmesi

İşverenler tarafından çeşitli sebeplerle daha önce süresinde veya süresi dışında belirtilmiş olan eksik gün nedenlerinin değiştirilmesinin istenilmesi halinde; önceden bildirilmiş olan eksik gün nedeninin, yanlış olduğunun Kurumumuz tarafından somut ve açık bir şekilde anlaşılması halinde, işverenin talebine gerek kalmaksızın ve herhangi bir süre sınırlaması gözetmeksizin eksik gün bildirim kodu değiştirilecektir.

Örnek 1: 7 sigortalı çalıştıran (A) işyeri işvereni tarafından 2018 yılı Ekim ayı aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde ilgili dönemde çalışan bir sigortalıya ilişkin iş göremezlik raporu alınmıştır. Söz konusu döneme ilişkin eksik gün kodu ise sisteme 06-Kısmi İstihdam olarak girilmiştir. Ünite tarafından yapılan kontrolde söz konusu husus 2019 yılı Nisan ayı içinde tespit edilmiş olup işverene herhangi bir tebligat çekilmeksizin, aylık prim ve hizmet belgesinin verildiği ünite tarafından gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır. İşveren tarafından Kuruma bildirimi yapılan eksik gün kodunun değiştirilmesinin istenildiği ancak eksik gün nedeninin, yanlış olduğunun Kurumumuz tarafından somut ve açık bir şekilde anlaşılmadığı durumlarda ise; gün sayısında değişiklik olmamak kaydıyla eksik gün nedeninin, bildirildiği aylık prim ve hizmet belgesinin yasal olarak verilmesi gereken son günü izleyen 6 ay içinde değiştirilmesinin talep edilmesi halinde söz konusu istek kabul edilecektir.

Eksik gün nedeninin bildirildiği aylık prim ve hizmet belgesinin yasal olarak verilmesi gereken son günü izleyen 6 aydan sonra değiştirilmesinin talep edilmesi halinde ise değişiklik talebinin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belge ile kanıtlanması istenilecek, kanıtlanamaması halinde ise değişiklik yapılmayacaktır.

Örnek 2: 3 sigortalı çalıştıran (A) işyeri işvereni tarafından 2018 yılı Ekim ayı aylık prim ve hizmet belgesi yasal olarak verilmesi gereken son gün olan 23/11/2018 tarihine kadar Kuruma verilmiş ve 3 sigortalı için de eksik gün kodu 07-puantaj olarak seçilmiştir. 2019 yılı Mart ayında söz konusu işveren tarafından ilgili üniteye dilekçe ile yapılan başvuruda 2018 yılı Ekim ayı aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilen puantaj kaydının geçerli sayılmaması ve eksik gün kodunun 21-Diğer Ücretsiz izin kodu olarak güncellenmesinin istenilmesi halinde daha önce puantaj kodu ile bildirilen sigortalıların gün sayılarında değişiklik olmamak kaydıyla eksik gün değişiklik talebi kabul edilecektir.

Söz konusu işveren tarafından 2019 yılı Haziran ayında ilgili üniteye dilekçe ile yapılan başvuruda 2018 yılı Ekim ayı aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilen puantaj kaydının geçerli sayılmaması ve eksik gün kodunun 21-Diğer Ücretsiz izin kodu olarak güncellenmesinin istenilmesi halinde ise değişiklik talebinin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belge ile kanıtlanması istenilecek, kanıtlanamaması halinde ise değişiklik yapılmayacaktır.” (isvesosyalguvenlik.com)