Bo’nservis Fransızca “bon service” kelimesinden gelmekte olup, Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan Güncel Türkçe Sözlük’de bonservis; çalıştığı yerden ayrılırken görevini iyi yaptığını belirtmek amacıyla birine verilen belge olarak tanımlanmıştır.

Çalışanlar ve İşçiyi İşe Alan İşverenler Açısından Bonservisin Önemi

Herhangi bir işyerine / işe başvuruda tecrübe şartı arandığı durumlarda, iş arayan / iş görüşmesi yapan işçi için önceki iş tecrübelerini gösterir mahiyetteki bu belge gerekli olduğu gibi, herhangi bir işyerine işe girmek için başvuran kişinin işe alınması ve işverenle daha yüksek ücretle anlaşması konusunda elini güçlendirecek nitelikte bir belgedir. Aynı durum işe eleman alacak işverenler için de geçerli olup, işverenler işe alacakları işçinin daha önceki işyerindeki tutum ve davranışlarını, iş tecrübesini öğrenmek isteyebilmekte, önceki işyerinden herhangi bir olumsuzluk nedeniyle işten çıkarılıp çıkarılmadığını öğrenme gereği duyabilmektedir.

Bu nedenledir ki daha önceki işyerinden “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” nedeniyle işveren tarafından işten çıkarılmış ve SGK’ya işten çıkış kodu 29 olarak bildirilmiş olmak çalışanlar açısından sorun oluşturabilmektedir. (Bu kod 1 Nisan 2021 tarihinden geçerli olmak üzere kaldırılmış, yerine aşağıda yer alan 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50 numaralı işten çıkış kodları getirilmiştir. Bkz. SGK İşten Çıkış Kodları – İşten Çıkış Nedenleri, SGK’dan 29 İşten Çıkış Koduyla İlgili Önemli Değişiklik) Eğer işveren, işçiye tazminat ödememek, işçinin işe iade başvurusunun önünü kapatmak gibi amaçlarla gerçek fesih nedenine aykırı olarak SGK’ya bu işten çıkış kodunu bildirmişse; bu kodun değiştirilmesi, düzeltilmesi için her yolu deneyen, gerekirse iş mahkemesinde dava açan çalışanlara bile rastlanmaktadır. Çünkü bu çalışanlar açısından çok önemli bir konudur. (Bkz. SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir ?, SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir ?)

İşverenin İşçiye Bonservis Verme Mecburiyeti Var mı ?

bonservis olarak bilinen bu belge, 4857 sayılı iş kanununun 28 inci maddesinde “çalışma belgesi”, 6098 sayılı türk borçlar kanununun 426 ncı maddesinde ise “hizmet belgesi” olarak düzenlenmiş ve her iki kanunda da işten ayrılan işçiye, işverenin bu belgeyi gerçeğe uygun olarak düzenleyip / doldurup verme mecburiyeti getirilmiştir. Ayrıca işverenin kanundaki bu yükümlülüğe uymaması halinde, işverenden tazminat istenmesine bile imkan tanınmıştır.

İş Kanununa Göre İşverenin İşçiye Bonservis Verme Mecburiyeti ve Sorumluluğu

4857 sayılı İş Kanununun “Çalışma belgesi” başlıklı 28 inci maddesinde, işverenin;

• İşten ayrılan işçiye, işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge vermesi gerektiği,
• Belgenin vaktinde verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi veyahut işçiyi işine alan yeni işverenin eski işverenden tazminat isteyebileceği,
• Bu belgelerin her türlü resim ve harçtan muaf olduğu,

belirtilmiştir.

Kanunun 99/d maddesinde de; işten ayrıldığı halde çalışma belgesi verilmeyen veya verilen çalışma belgesine yanlış bilgi yazılan her işçi için işverene idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. (2022 yılı için 397 TL – Bkz. İş Kanunu İdari Para Cezaları – 4857 Para Cezaları)

Borçlar Kanununa Göre İşverenin İşçiye Bonservis Verme Mecburiyeti ve Sorumluluğu

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “Hizmet belgesi” başlıklı 426 ncı maddesinde de işverenin;

• İşçinin isteği üzerine her zaman, işin türünü ve süresini içeren bir hizmet belgesi vermekle yükümlü olduğu,
• İşçinin açıkça istemde bulunması hâlinde, hizmet belgesinde onun işgörmedeki becerisi ile tutum ve davranışlarının da belirtilmesi gerektiği,
• Hizmet belgesinin zamanında verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi veya işçiyi işe alan yeni işverenin, eski işverenden tazminat isteyebileceği,

belirtilmiştir.

Bonservisi İşçi Sadece İşten Ayrılacağı Zaman mı İsteyebilir ?

İş Kanununda söz konusu belgenin, işten ayrılan işçiye verileceği belirtilmişken, Borçlar Kanununda ise işçinin isteği üzerine her zaman işverenin bu belgeyi vermekle yükümlü olduğu belirtilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)