SGK’dan 29 İşten Çıkış Koduyla İlgili Önemli Değişiklik

Herhangi bir sebeple kendisi işten çıkan veya işveren tarafından işten çıkarılan işçiyle ilgili olarak 10 gün içerisinde işveren / işyeri tarafından SGK’ya Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi verilmesi gerekir ve bu bildirgenin 16 numaralı bölümüne işten ayrılış nedeni yani işten çıkış kodu yazılır.

Bu işten çıkış kodlarından 29 numaralı işten çıkış kodu “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” anlamına geldiğinden, bu kod çalışanların korkulu rüyasıdır. Çünkü bunun içerisine devamsızlık, hırsızlık, cinsel taciz gibi birçok sebep girmektedir. Bu kodla işten çıkarılan işçi diğer şartlar tutsa bile işsizlik maaşı alamayacağı gibi, başka bir işyerinde işe girmek istediğinde önüne engel olarak çıkabilmektedir. (Bkz. SGK İşten Çıkış Kodları – İşten Çıkış Nedenleri)

Öte yandan, işten çıkardığı işçisine (başka sebeple işten çıkarmış olsa bile) ihbar – kıdem tazminatı ödemek istemeyen işverenler 29 işten çıkış kodunu kullandığı gibi, koronavirüs salgını sürecinde getirilen ve en son 30 Haziran 2021 tarihine kadar süresi uzatılan fesih (işverenin işçi çıkarma) yasağının istisnalarından biri 29 koduyla işçi çıkarmak olduğundan (Bkz. İşçi Çıkarma Yasağı Kapsamına Girmeyen SGK İşten Çıkış Kodları), yasağa aykırı hareket ederek işçi çıkardığı gerekçesiyle idari para cezasıyla karşılaşmak istemeyen bazı işyerleri / işverenler de başka sebeple işten çıkardığı işçi için bile 29 işten çıkış kodunu kullanıyorlardı. Dolayısıyla 29 işten çıkış kodunun kullanımı son zamanlarda daha da artmıştı.

Neyse ki SGK bu konuya çözüm getirdi, 2021/9 sayılı Genelge ile 29 işten çıkış kodunu kaldırarak yerine daha ayrıntılı yeni işten çıkış kodları getirdi. 29 işten çıkış kodunun yerine artık aşağıdaki yeni işten çıkış kodları kullanılacak. Dolayısıyla işçinin iş akdinin feshine sebep olan ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan davranışının ne olduğu açıkça belli olacak. İşverenler de artık istediği fesih sebebini 29 kapsamına sokamayacak.

İşveren tarafından basit bir işlem, sadece sigortalı işten ayrılış bildirgesine bir rakam girmek olarak görünen işten çıkış kodlarının çalışanlar açısından ne kadar önemli olduğu İşverenler İşçinin İşten Çıkış Kodunu Seçerken İyi Düşünün ! başlıklı yazıda vurgulanmış, işten çıkış kodunun nasıl değiştirilebileceği SGK İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir ? başlıklı yazıda açıklanmıştır.

İşsizlik Maaşı Alma Durumu

Aşağıdaki kodlarla işten çıkarılan işçi yine işsizlik maaşı alamayacak. Çünkü bunların hepsi İş Kanununun 25/II. maddesi kapsamına girmektedir. (Bkz. İşten Çıkış Kodlarına Göre İşsizlik Maaşı Alınabilecek Durumlar)

Fesih İstisnasında Aşağıdaki Kodlar da Geçerli

İşverenlere fesih (işçi çıkarma) yasağı getiren Kanun maddesinde işten çıkış kodu belirtilmemiş olup, maddede İş Kanununun 25/II. maddesine istinaden işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile yapılacak fesih yasak kapsamı dışında bırakılmış olduğundan, dolayısıyla aşağıda yer alan yeni işten çıkış kodları da fesih yasağı kapsamına girmemektedir.

29 İşten Çıkış Kodu Yerine Gelen Yeni İşten Çıkış Kodları

42- İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a)

43- İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b)

44- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c)

45- İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d)

46- İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e)

47- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f)

48- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g)

49- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h)

50- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı) (isvesosyalguvenlik.com)