İkale bozma anlamına gelmekte olup, işçi ve işverenin aralarında anlaşarak iş sözleşmesini karşılıklı olarak sona erdirmeleri ikale sözleşmesi olarak adlandırılmaktadır.

İkale iş mevzuatında düzenlenmemiş olmakla birlikte çalışma hayatında öteden beri başvurulan bir yol olup, bu konuda çok sayıda Yargıtay kararı da bulunmaktadır.  İkale konusunda sitemizde yer alan yazı ve makalelere sitemizin Arama kısmından ulaşılabilir.

Öte yandan SGK mevzuatına göre, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80 inci maddesinde sayılan istisnalar hariç, işverenler tarafından çalışanlara yapılan tüm ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi yani sigorta primi kesintisine tabi tutulması gerekmektedir. (Bkz. Prime Tabi Olan – Olmayan Ödemeler, Prime Tabi Tutulmayacak Tutarlar)

İkale Nedeniyle İşçiye Yapılan Ödemeler Sigorta Primine Tabi mi ?

İş sözleşmesinin ikale ile sona erdirilmesi nedeniyle işçiye yapılan ödemelerin sigorta primine tabi tutulup tutulmayacağı 2020-20 sayılı İşveren İşlemleri Genelgesinde açıklanmış olup, Genelgenin ilgili kısmı aynen aşağıda yer almaktadır. Söz konusu Genelge’ye SGK Mevzuat Sayfasından ulaşılabilir.

İkale nedeniyle işçiye yapılacak ödemelerin vergi kesintisi açısından durumu ise 7103 ve 7162 Sayılı Kanunlarla Vergi Dışı Bırakılan İşçilik Ödemeleri başlıklı yazıda açıklanmıştır.

2020/20 Sayılı Genelge

“4- İş akdinin ikale (bozma) suretiyle sonlanması halinde yapılacak ödemelerin sigorta primine esas kazanca dahil edilip edilmeyeceği ve ikale (bozma) tazminatı adı altında yapılan ödemelerin kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemeler kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği

İkale sözleşmesi bozma ya da fesih sözleşmesi olarak değerlendirilmekte ve “Sözleşmeyi ortadan kaldırma sözleşmesi” veya “Taraflar arasındaki mevcut bir borç ilişkisinin, kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması amacıyla yapılan sözleşme” şeklinde tanımlanabilmektedir.

5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında (b) bendinde sayma yolu ile bir kısım ödemelerin prime esas kazanca tabi tutulmayacağı düzenlenmiş, (c) bendinde ise bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi olacağı kabul edilmiştir.

Bu itibarla, 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasında (b) bendinde, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş sonu tazminatı, veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemelerin, prime esas kazanca tabi tutulmayacağı, ancak kanunda sayılan istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca tabi olacağı düzenlendiğinden, iş akdinin ikale(bozma) ile sona ermesi durumunda; Bozma Sözleşmesi ile kararlaştırılan ikale bedelinin hangi kalem alacakları/ tazminatları kapsadığının belirtilmesi ve bu alacaklar/tazminatlar Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde istisna tutulan ödemeler arasında yer alıyorsa sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecek, bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime esas kazanca dahil edilecektir. Ancak ikale sözleşmesi ile kararlaştırılan ikale bedelinin hangi kalem alacakları/tazminatları kapsadığına yer verilmemesi başka bir deyişle ayrım yapılmaması halinde bu defa ikale bedeli adı altında yapılan tüm ödemeler sigorta primine tabi tutulacaktır.” (isvesosyalguvenlik.com)