İşçinin işini yaparken karşılaştığı masraf ve giderleri, kullanmak zorunda kaldığı veya kullandığı araçların giderlerini işverenden isteyip isteyemeyeceği, hangilerini isteyebileceği konusunda 4857 sayılı İş Kanununda herhangi bir hüküm yer almamaktadır.

Sadece 10 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlan Uzaktan Çalışma Yönetmeliği’nde, uzaktan çalışma uygulaması kapsamında çalışan işçinin katlanmak zorunda olduğu masrafların işveren tarafından karşılanması konusunda bazı hükümlere yer verilmiştir. (Bkz. Uzaktan – Evden (Home Ofis) Çalışma Şartları Belirlendi)

İş Kanununda düzenlenen konular genelde işçi ve işverenin arasında yapacağı anlaşmaya, iş sözleşmesine bırakılmıştır. Bu kapsamda işverenin işçiye yemek ve yol parası vermek zorunda olup olmadığı İşveren Çalışanlara Yol ve Yemek Yardımı Yapmak Zorunda mıdır ? başlıklı yazıda açıklanmıştır.

İşverenin Karşılaması Gereken Masraflar Borçlar Kanununda Belirtilmiştir

Öte yandan işçinin işini yaparken yaptığı, yapmak zorunda kaldığı masraf ve giderleri işverenden isteyip isteyemeyeceği İş Kanununda düzenlenmemiş olmakla beraber, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda işverenin işçiye ücret ödeme borcu yanında karşılaması gereken gider ve masraflar da açıkça belirtilmiştir.

Borçlar Kanunu hükümlerine göre işverenin göreve gönderdiği işçisinin masraflarını karşılama yükümlülüğü İşveren İşyeri Dışına Göreve Gönderdiği İşçinin Masrafını Karşılamak Zorunda mı ? başlıklı yazıda daha önce açıklanmıştı.

Borçlar Kanunu hükümlerine göre, işçinin kendisine ait araç veya malzemeyi işverenin işinde kullandığı durumlarda bile işverenin bu araç veya malzemenin giderlerini karşılaması veya işçiye bu konuda ödeme yapması zorunlu olup, işverenin karşılaması gereken bazı masraf ve giderler aşağıda belirtilmiştir.

İşverenin İş Araç ve Malzemelerini Sağlaması Gerekir

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “İş araç ve malzemeleri” başlıklı 413 üncü maddesi uyarınca; aksine anlaşma veya yerel âdet yoksa, işveren işçiye iş için gerekli araçları ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür. İşçi işverenle anlaşarak kendi araç veya malzemesini işin görülmesine özgülerse, aksi anlaşmada kararlaştırılmadıkça veya yerel âdet bulunmadıkça işveren, bunun için işçiye uygun bir karşılık ödemekle yükümlüdür.

İşveren İşin Görülmesinin Gerektirdiği Her Türlü Gideri Karşılamak Zorunda

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 414 üncü maddesi uyarınca; işveren, işin görülmesinin gerektirdiği her türlü harcama ile işçiyi işyeri dışında çalıştırdığı takdirde, geçimi için zorunlu olan harcamaları da ödemekle yükümlüdür. Yazılı olarak yapılmış bir hizmet veya toplu iş sözleşmesinde, bizzat işçi tarafından karşılanması kararlaştırılan harcamaların, işçiye götürü biçimde günlük, haftalık veya aylık olarak ödenmesi öngörülebilir. Ancak bu ödeme, zorunlu harcamaları karşılayacak miktardan az olamaz.

Zorunlu harcamaların kısmen veya tamamen işçi tarafından bizzat karşılanmasına ilişkin anlaşmalar, bu konuda iş sözleşmesinde yer alan hükümler geçersizdir, işveren bu konuda işçiden imzalı yazı alsa bile bir anlam ifade etmez.

İşveren Taşıma Araçlarının Masraflarını Karşılamak Zorunda

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “Taşıma araçları” başlıklı 415 inci maddesi uyarınca; işçi, işin görülmesi için işverenle anlaşarak işverenin veya kendisinin sağladığı bir taşıma aracı kullanıyorsa, taşıtın işletilmesi ve bakımı için gerekli olağan giderlerin, hizmet için kullanıldığı ölçüde işverence karşılanması gerekir. İşçi işverenle anlaşarak, işin görülmesinde kendi motorlu aracını kullanıyorsa, işveren ayrıca bu araçla ilgili vergiyi, zorunlu mali sorumluluk sigortası primini ve aracın yıpranması karşılığında uygun bir tazminatı hizmet için kullanıldığı ölçüde işçiye ödemekle yükümlüdür. İşçi işverenle anlaşarak, hizmetin görülmesinde kendisine ait diğer taşıma araçlarını ve hayvanlarını kullanıyorsa işveren, bunların kullanma ve bakımı için gerekli olan olağan giderleri hizmet için kullanıldığı ölçüde karşılamakla yükümlüdür.

İşverenin İşçinin Yaptığı Giderleri En Geç Ayda Bir Ödemesi Gerekir

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “Giderlerin ödenmesi” başlıklı 416 ıncı maddesi uyarınca da; işçinin yapmış olduğu giderlerden doğan alacağının, daha kısa bir süre kararlaştırılmamışsa veya yerel âdet yoksa, her defasında ücretle birlikte işçiye ödenmesi gerekir. İşçi, sözleşmeden doğan borçlarını yerine getirmek için düzenli olarak masraf yapıyorsa, işverenin kendisine en az ayda bir olmak üzere belirli aralıklarla uygun bir avans vermesi gerekir. (isvesosyalguvenlik.com)